Głuptak niebieskonogi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Głuptak niebieskonogi
Sula nebouxii[1]
Milne-Edwards, 1882
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

głuptakowe

Rodzina

głuptaki

Rodzaj

Sula

Gatunek

głuptak niebieskonogi

Synonimy
  • Sula nebouxi Milne-Edwards, 1882[2]
  • Sula gossi Goss, 1888[2]
Podgatunki
  • S. n. nebouxii Milne-Edwards, 1882
  • S. n. excisa Todd, 1948
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

     kolonie lęgowe

     zasięg występowania na oceanie

Głuptak niebieskonogi[4], gap niebieskonogi (Sula nebouxii) – gatunek dużego ptaka morskiego z rodziny głuptaków (Sulidae), zamieszkujący zachodnie wybrzeże i przybrzeżne wyspy Meksyku, Ameryki Centralnej i Południowej oraz wyspy Galapagos. Nie jest zagrożony.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1882 roku Alphonse Milne-Edwards. Autor nadał mu nazwę Sula nebouxii[2][5], która obowiązuje do tej pory[4][6]. Jako miejsce typowe wskazał amerykańskie wybrzeże Pacyfiku[2][5]; holotyp prawdopodobnie pozyskano w Chile[2].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Sula: norweska nazwa Sula dla głuptaków, od staronordyjskiego Súla[7].
  • nebouxii: Adolphe-Simon Neboux (1806–1885), francuski chirurg służący w marynarce francuskiej, odkrywca i przyrodnik[8]; w 1839 roku przywiózł holotyp tego gatunku z wyprawy okrętem „Vénus”[5].

Podgatunki[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia dwa podgatunki S. nebouxii[6]:

  • S. n. nebouxii Milne-Edwards, 1882
  • S. n. excisa Todd, 1948

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Głuptak niebieskonogi w locie
Wygląd zewnętrzny
Samice nieco większe od samców. Głowa brązowawa, biało prążkowana, na części twarzowej naga, szaroniebieska skóra. Jasnoniebieskie nogi. Długie, brązowe skrzydła. Pierś i spodnia część ciała oraz środkowe sterówki białe. Dziób niebieskawy, ma ząbkowane krawędzie ułatwiające chwytanie ryb[9].
Rozmiary
dł. ciała ok. 76–84 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 152 cm[9]
Masa ciała
ok. 1,3–1,8 kg
Zachowanie
Żyje samotnie lub w stadach.
Długość życia
W niewoli około 18 lat[9].

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Poszczególne podgatunki zamieszkują[6]:

  • S. n. nebouxii – wyspy i wybrzeża we wschodniej części Pacyfiku od północno-zachodniego Meksyku do Peru. W razie deficytu pożywienia zapuszcza się do Kalifornii (USA) i północnego Chile[3].
  • S. n. excisaGalapagos.

Środowisko[edytuj | edytuj kod]

Tropikalne i subtropikalne suche wyspy na Pacyfiku[9].

Pożywienie[edytuj | edytuj kod]

Żywi się rybami, po które nurkuje, czasem z dużej wysokości[9]. Zjada także kałamarnice[3]. Poluje pojedynczo, parami lub w większych grupach – ptaki współpracują wtedy ze sobą przy chwytaniu zdobyczy[9].

Lęgi[edytuj | edytuj kod]

Jajo z kolekcji muzealnej
Zachowania godowe
Samiec odbywa loty godowe wokół terytorium oraz tańczy przed samicą prezentując swoje niebieskie nogi. Przynosi samicy materiał na gniazdo[9].
Gniazdo
Na ziemi. Gniazduje kolonijnie, ale zachowuje dystans pomiędzy poszczególnymi gniazdami.
Jaja
Samica składa 2–3 jaja[9].
Wysiadywanie
Jaja są wysiadywane przez oboje rodziców przez ok. 41 dni. Jako że głuptak niebieskonogi nie posiada plamy lęgowej (fragmentu nagiej skóry na brzuchu), ogrzewa jaja stopami[9].
Pisklęta
Aż do wieku 1 miesiąca pisklęta nie potrafią kontrolować temperatury swojego ciała, muszą więc być często karmione.

Status[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN głuptak niebieskonogi jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). W 2019 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność populacji na ponad 90 tysięcy dorosłych osobników, a jej trend oceniła jako umiarkowanie spadkowy[3]. Na wyspach Galapagos gatunek jest prawnie chroniony[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Sula nebouxii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c d e D. Lepage: Blue-footed Booby Sula nebouxii. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-11-23]. (ang.).
  3. a b c d BirdLife International, Sula nebouxii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-01-08] (ang.).
  4. a b Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Sulidae Reichenbach, 1849 - głuptaki - Gannets and boobies (wersja: 2017-12-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-14].
  5. a b c A. Milne-Edwards. Recherches sur la faune des régions australes. „Annales des sciences naturelles”. ser. 6, t. 13, s. 36–37, 1882. (fr.). 
  6. a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Storks, frigatebirds, boobies, cormorants, darters. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-05-14]. (ang.).
  7. Sula, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2019-01-08] (ang.).
  8. Nebouxi, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2019-01-08] (ang.).
  9. a b c d e f g h i j M. Harris: Sula nebouxii. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. 2001. [dostęp 2022-11-23]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]