Halle (1984)
 Bliźniaczy „Berlin – Hauptstadt der DDR” | |
| Klasa |
fregata |
|---|---|
| Projekt | |
| Oznaczenie NATO |
Koni |
| Historia | |
| Stocznia |
Krasnyj Mietallist, Zielonodolsk |
| Położenie stępki |
8 kwietnia 1983 |
| Wodowanie |
30 czerwca 1984 |
 MW ZSRR
| |
| Nazwa |
SKR-149 (СКР-149) |
| Wejście do służby |
25 czerwca 1985 |
| Wycofanie ze służby |
1985/86 |
 Volksmarine
| |
| Nazwa |
Halle |
| Wejście do służby |
28 stycznia 1986 |
| Wycofanie ze służby |
2 października 1990 |
 Deutsche Marine
| |
| Nazwa |
Halle |
| Wejście do służby |
3 października 1990 |
| Wycofanie ze służby |
sierpień 1991 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
standardowa 1440 t |
| Długość |
96,4 m |
| Szerokość |
12,55 m |
| Zanurzenie |
3,48 m |
| Napęd | |
| CODAG: 1 turbina gazowa o mocy 18 000 KM, 2 silniki wysokoprężne o mocy 15 820 KM, 3 śruby | |
| Prędkość |
30 węzłów |
| Zasięg |
4500 Mm przy prędkości 14 w. |
| Uzbrojenie | |
| 1×II wyrzutnia pocisków plot. Osa-M (20 rakiet) 4 działa plot. 76 mm AK-726 (2×II) 4 działka plot. 30 mm AK-230 (2×II) 2 wyrzutnie rbg RBU-6000 (2×XII) (120 rbg) | |
| Załoga |
110 ludzi |
Halle – fregata rakietowa Niemieckiej Republiki Demokratycznej z okresu zimnej wojny, radzieckiego projektu 1159 (w kodzie NATO: Koni I). Nosiła numer burtowy 143. Wodowana w 1984 roku, weszła do służby w marynarce NRD (Volksmarine) w 1986 roku. Wycofana ze służby w 1991 roku, po zjednoczeniu Niemiec.
Budowa[edytuj | edytuj kod]
Fregata „Halle” była ostatnią z trzech jednostek radzieckiego projektu 1159 (w kodzie NATO: Koni I), które weszły w skład marynarki NRD na przełomie lat 70. i 80. XX wieku, zakupioną po upływie kilku lat od dostarczenia pierwszej pary („Rostock” i „Berlin – Hauptstadt der DDR”)[1]. Okręty te stanowiły typ małych fregat rakietowych budowanych w ZSRR na eksport dla zaprzyjaźnionych państw. W marynarce NRD klasyfikowane były jako okręty obrony wybrzeża (niem. Küstenschutzschiff) 2. rangi i zastąpiły w służbie cztery fregaty projektu 50 (typu Riga)[2]. Planowano również zakup czwartego okrętu projektu 1159, lecz ostatecznie zrezygnowano z niego[1]. Fregaty projektu 1159 były największymi okrętami bojowymi Volksmarine, po jej okrętach desantowych[3].
Stępkę pod budowę fregaty położono 8 kwietnia 1983 roku w stoczni Krasnyj Mietallist w Zielonodolsku, a kadłub wodowano 22 października 1974 roku[4]. Jednostkę ukończono i tymczasowo odebrano przez marynarkę ZSRR 25 czerwca 1975 roku[4].
Skrócony opis[edytuj | edytuj kod]
Okręt miał kadłub gładkopokładowy, stalowy, z nadbudówką na śródokręciu wykonaną ze stopów lekkich[4]. Na pokładzie dziobowym i rufowym umieszczone były pojedyncze wieże artylerii uniwersalnej, a na pokładówce przed rufową wieżą mieściła się chowana wyrzutnia rakiet przeciwlotniczych Osa-M[4]. Wyporność standardowa wynosiła 1440 ton, a pełna 1600 ton[5]. Długość wynosiła 96,4 m, szerokość 12,55 m, a zanurzenie 3,48 m[5].
Główne uzbrojenie artyleryjskie stanowiły cztery armaty uniwersalne kalibru 76 mm w dwóch dwudziałowych wieżach AK-726, z zapasem 1600 nabojów[5]. Ich ogniem kierował radar artyleryjski Fut-B[5]. Uzbrojenie artyleryjskie uzupełniały cztery działka przeciwlotnicze kalibru 30 mm w dwóch dwudziałowych wieżach AK-230, z zapasem 6000 nabojów, umieszczonych po jednej na każdej z burt na śródokręciu, sprzężone z radarem kierowania ogniem Rys′[4]. Uzbrojenie rakietowe stanowiła dwuprowadnicowa chowana wyrzutnia ZIF-122 dla rakiet przeciwlotniczych bliskiego zasięgu systemu Osa-M, z zapasem 20 pocisków 9M-33[5]. Do naprowadzenia pocisków służył radar 4R-33[5].
Do zwalczania okrętów podwodnych służyły dwie dwunastoprowadnicowe wyrzutnie RBU-6000 rakietowych bomb głębinowych, z zapasem 120 bomb RGB-60, umieszczone na dziobie na dolnym piętrze nadbudówki, dysponujące systemem kierowania Buria[4]. Uzupełniały je dwie zrzutnie bomb głębinowych[4]. Okręt mógł zabrać 22 miny na torach minowych[4].
Wyposażenie radiolokacyjne, oprócz systemów kierowania ogniem, stanowiła stacja radiolokacyjna dozoru ogólnego MR-302[5]. Ponadto okręt miał radar nawigacyjny Don-2[5]. Do wykrywania okrętów podwodnych służyła stacja hydrolokacyjna Argun′[5]. Okręt miał też wyposażenie walki radioelektronicznej w postaci stację rozpoznawczej Bizan′-4B i dwóch szesnastoprowadnicowych wyrzutni celów pozornych PK-16[5].
Siłownia okrętowa w układzie CODAG składała się z dwóch marszowych silników wysokoprężnych B-68 o mocy łącznej 15 820 KM, napędzających dwie śruby, oraz turbiny gazowej mocy szczytowej M-8B o mocy 18 000 KM, napędzającej środkową śrubę o stałym skoku[4]. Napęd pozwalał na osiągnięcie prędkości maksymalnej 30 węzłów oraz zasięgu 4500 mil morskich przy prędkości ekonomicznej 14 w[4].
Służba[edytuj | edytuj kod]
Pierwotnie okręt został tymczasowo 25 czerwca 1985 roku przejęty przez marynarkę ZSRR pod oznaczeniem SKR-149 (skrót od storożęwyj korabl – dozorowiec)[4]. Został następnie przekazany finalnemu odbiorcy i 28 stycznia 1986 roku wszedł do służby w marynarce NRD (Volksmarine) pod nazwą „Halle” od miasta w Saksonii-Anhalcie[4]. Nosił stały numer burtowy: 143[1].
Przed zjednoczeniem Niemiec strona radziecka wymogła zdemontowanie z okrętów systemu przeciwlotniczego Osa-M[1]. Formalnie wycofany został ze służby NRD w dniu poprzedzającym zjednoczenie (2 października 1990 roku)[6]. Jako jeden z nielicznych okrętów Volksmarine, „Halle” został na krótko przejęty w skład marynarki zjednoczonych Niemiec (Bundesmarine), otrzymując NATO-wski numer taktyczny F225, lecz już w sierpniu 1991 roku został wycofany ze służby[2]. Ofertę na zakup fregat byłej NRD złożyła Algieria, lecz nie zdecydowano się na ich sprzedaż[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- M. Pietlewannyj: Korabli stran Warszawskogo dogowora. Sankt Petersburg: Galeja Print, 2009. ISBN 978-5-8172-0127-7. (ros.).
- Conway’s All the world’s fighting ships, 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).