Helene Moszkiewiez
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci |
Hélène Moszkiewiez (ur. 24 grudnia 1920 w Brukseli[1], zm. 18 czerwca 1998) – belgijska Żydówka, która w czasie II wojny światowej przez dwa lata pracowała w brukselskiej siedzibie Gestapo, skąd przekazywała tajne informacje belgijskiemu ruchowi oporu.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Moszkiewiez urodziła się w rodzinie żydowskiego krawca[2]. Jesienią 1940 Moszkiewiez, wówczas 19-latka, planowała wstąpić na uniwersytet[3], jednak już wiosną Niemcy zajęły Belgię i rozpoczęły jej okupację. Wkrótce potem spotkała dawnego znajomego z czasów przedwojennych, ubranego w niemiecki mundur wojskowy[3]. Okazało się, że pracuje on dla belgijskiego ruchu oporu. Złożył jej propozycję współpracy, którą przyjęła[2][4].
Gdy jej rodzina została aresztowana przez Niemców i przeznaczona do wywózki do obozów zagłady, pod przybraną tożsamością zgłosiła się do pracy w brukselskiej siedzibie Gestapo[5]. Dzięki tzw. aryjskiemu wyglądowi oraz doskonałej znajomości niemieckiego udało jej się ukryć prawdziwą tożsamość[6]. Przez kilka lat przekazywała ruchowi oporu m.in. listy Żydów przeznaczonych do wywózki[6].
W 1985 roku pod swoim panieńskim nazwiskiem[5] opublikowała w Kanadzie tom wspomnień wojennych Inside the Gestapo: A Jewish Woman’s Secret War (Wewnątrz Gestapo: tajna wojna Żydówki)[1]. Wspomnienia ukazały się następnie m.in. w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i wielu innych krajach świata. Jak przyznała w jednym z wywiadów, mimo upływu trzech dekad od końca wojny i tysięcy kilometrów dzielących jej kanadyjski dom od Brukseli, wciąż obawiała się o własne życie i nie chciała podać do publicznej wiadomości ani własnego wizerunku, ani aktualnego nazwiska[5].
W 1991 roku na podstawie wojennych losów Moszkiewiez powstał brytyjsko-francuski fabularyzowany film telewizyjny Kobieta na wojnie, z Marthą Plimpton w roli głównej[7][8][9][10]. Film kręcono głównie we Wrocławiu, a większość ról drugoplanowych obsadzili polscy aktorzy[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Helene Moszkiewiez, Inside the Gestapo: a young woman's secret war, Toronto: Macmillan, 1985, s. 51, ISBN 0-370-30794-1 (ang.).
- ↑ a b Suzanne van Rokeghem, Jacqueline Aubenas, Jeanne Vercheval-Vervoort, Des femmes dans l'histoire en Belgique, depuis 1830, Bruxelles: Luc Pire Editions, 2006, s. 162, ISBN 978-2-87415-523-9 [dostęp 2016-03-04] (fr.).
- ↑ a b Moszkiewiez, Helene, [w:] BC Author Bank [online], abcbookworld.com [dostęp 2016-03-04].
- ↑ Malin Åkerström, Betrayal and Betrayers: The Sociology of Treachery, Transaction Publishers, 1991, s. 11, 67–69, 74–77, ISBN 978-1-4128-1798-1 [dostęp 2016-03-04] (ang.).
- ↑ a b c Julie Rak, Auto/biography in Canada: Critical Directions, Wilfrid Laurier Univ. Press, 2 sierpnia 2009, s. 36, 46-47, ISBN 9781554587711 [dostęp 2016-03-04] (ang.).
- ↑ a b Lawrence Baron, Projecting the Holocaust into the Present: The Changing Focus of Contemporary Holocaust Cinema, Rowman & Littlefield Publishers, 1 listopada 2005, s. 85, ISBN 978-1-4616-4135-3 [dostęp 2016-03-04] (ang.).
- ↑ Jacob Levich, The Motion Picture Guide 1996 Annual: The Films of 1995, CineBooks, 1996, s. 332, ISBN 978-0-933997-37-0 [dostęp 2016-03-04] (ang.).
- ↑ a b PAT, A Woman at War, [w:] Film Polski [online], FilmPolski.pl [dostęp 2016-03-04].
- ↑ Caroline Joan Picart, The Holocaust Film Sourcebook: Fiction, Praeger, 2004, s. 432, ISBN 978-0-275-98327-7 [dostęp 2016-03-04] (ang.).
- ↑ Robert Murphy, Directors in British and Irish Cinema: A Reference Companion, British Film Institute, 6 listopada 2006, s. 44, ISBN 978-1-84457-126-0 [dostęp 2016-03-04] (ang.).