Henryk Rodakowski

Autoportret (1853)

Tablica w Krakowie przy ul. Krupniczej

Henryk Hipolit Rodakowski (ur. 9 lipca 1823 we Lwowie, zm. 28 grudnia 1894 w Krakowie) – polski malarz romantyczny, portrecista.

Życie

Wywodził się z rodziny prawniczej. Kontynuując tradycje rodzinne w latach 1841–1845 studiował prawo w Wiedniu. Tam też uczył się malarstwa u Josepha Danhausera (1805–1845) i Franza Eybla (1806–1880). W latach 1846–1847 przebywał w Paryżu, gdzie kontynuował naukę u Leona Cognieta. Na tamtejszym Salonie odniósł pierwszy większy sukces zdobywając złoty medal w dziedzinie portretu za obraz przedstawiający podobiznę generała Dembińskiego. Jego pracownię odwiedził wówczas słynny malarz Eugène Delacroix.

W 1861 ożenił się z miłością czasów młodzieńczych – Kamilą z Salzgeberów Bluhdorn, z którą miał dwoje dzieci. Jego prawnukiem był Jacek Woźniakowski (1920–2012), historyk sztuki, pisarz, współzałożyciel wydawnictwa "Znak".

W 1866 został członkiem Polskiego Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu. W rok później opuścił Paryż i powrócił do kraju. Zamieszkał w majątku Pałahicze koło Stanisławowa, następnie w Bortnikach koło Chodorowa we Lwowskiem. Pod koniec życia osiadł w Krakowie.

W 1893 został dyrektorem i prezesem Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych i przewodniczącym Komitetu Muzeum Narodowego. 24 grudnia 1894 roku nominowano go na dyrektora krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych. Stanowiska tego nie objął, umierając niespodziewanie cztery dni później. Pochowany został na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie, w grobowcu rodzinnym w kwaterze W.

Był kawalerem Legii Honorowej.

Twórczość

Malował głownie znakomite portrety, sporadycznie obrazy historyczne (np. Wojna kokosza), rodzajowe (cykl akwarel Album Pałahickie) i animalistyczne (np. Pies Stróż). W swojej twórczości łączył elementy romantyzmu i klasycyzmu. Inspirował się sztuką antyczną i malarstwem włoskiego renesansu (Paolo Veronese). Jego portrety odznaczają się wnikliwą charakterystyką psychologiczną, precyzyjnym rysunkiem, harmonijnym układem postaci, mistrzowskim operowaniem barwą (zwłaszcza czernią i bielą) oraz świetlistą fakturą. Jego dwa arcydzieła – Generał Henryk Dembiński (1852) i Portret matki (1853) – zostały nagrodzone wielkimi złotymi medalami na Salonach paryskich i przyniosły mu europejski rozgłos.

Wybrane dzieła

• Autoportret (1858), 60 × 45 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
• Chłopka międląca konopie (1859), 46 × 38 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
• Portret generała Henryka Dembińskiego (1852), 178 × 139 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
• Marszałek (1859), 56 × 46,5 cm, Muzeum Narodowe w Poznaniu
• Pies Stróż (ok. 1868), 101 × 70 cm, Muzeum Sztuki w Łodzi (Pałac Herbsta)
• Portret Adama Mickiewicza (1856), 125 × 95 cm, Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie
• Portret brata przyrodniego, Wiktora Rodakowskiego (1851), 59 × 47 cm, Muzeum Okręgowe w Tarnowie
• Portret ciotki artysty, Babetty Singer (1851), 59 × 46,5 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
• Portret córki artysty, Marii Woźniakowskiej (1891), 120 × 85 cm, Lwowska Galeria Sztuki
• Portret Leona Sapiehy (1878), 119,5 × 85,5 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
• Portret matki (1853), 134 × 95 cm, Muzeum Sztuki w Łodzi (Pałac Herbsta)
• Portret ojca (1850), 116 × 89 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
• Portret Rogera Baczyńskiego (1859), 118 × 86 cm, Muzeum Narodowe w Poznaniu
• Portret siostry artysty, Wandy (1858), 119 × 80 cm, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu
• Portret własny (1849), 56 × 46 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
• Portret własny (1853), 57 × 50,5 cm, Muzeum Narodowe we Wrocławiu
• Portret Włodzimierza Dzieduszyckiego (1880), 120 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
• „Wojna kokosza” (1872), 192,5 × 265 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie

Bibliografia

• Sławomir Gowin, Henryk Rodakowski 1823-1894, Warszawa: Edipresse Polska, 2007, (Ludzie, Czasy, Dzieła ; 31), ISBN 978-83-7477-210-5
• Władysław Kozicki, Henryk Rodakowski, Lwów 1937.
• Anna Król, Henryk Rodakowski, Wrocław: Wydaw. Dolnośląskie, 2001 (W Zwierciadle Sztuki), ISBN 83-7023-890-4
• Andrzej Ryszkiewicz, Henryk Rodakowski, Warszawa: Auriga, 1962.
• Andrzej Ryszkiewicz, Henryk Rodakowski i jego otoczenie, Wrocław: Ossolineum, 1953 (Korespondencja artysty).
• Andrzej Ryszkiewicz, Henryk Rodakowski. Rysunki, Warszawa: Arkady, 1958.
• Teresa Stepnowska, Henryk Rodakowski, Warszawa: KAW, 1983 (ABC Sztuki)

Linki zewnętrzne

• Galeria prac Henryka Rodakowskiego