Himation
Himation (stgr. ἱμάτιον himátion) – wierzchnie okrycie mężczyzn i kobiet w starożytnej Grecji, będące prostą sztuką materiału ułożoną w fałdy.
Pierwotnie oznaczający w ogóle szatę bądź okrycie, stanowił narzutkę (περίβλημα) na spodnią odzież[1]. Był to prostokątny płat grubszej tkaniny, zwykle wełnianej (także z lnu), którym spowijano się jak szeroką płachtą; wszedł w użycie pod koniec VI wieku p.n.e. Zazwyczaj nakładano go na chiton i starannie drapowano w fałdy; często był barwny albo zdobiony barwnym lamowaniem. Tkany z najlepszej materii, stanowił obowiązkową część stroju pana młodego podczas zaślubin i wesela (gamos)[2].
Wkładano go poprzez owinięcie w dowolny sposób – najczęściej zarzucając przez plecy na lewe ramię, przesuwając pod prawym i ponownie zarzucając prawy skraj szaty do tyłu na ramię lewe. Liczne posągi (m.in. Sofoklesa, Ajschinesa, Demostenesa) wskazują, że istniały różne indywidualne warianty tego układu, który pozostawiał swobodną prawą rękę i często odkryty tors. Kobiety nosiły go również na peplosach, niekiedy częściowo zarzucając jak kaptur na głowę[3]. Mężczyźni w okresie klasycznym często nosili go bez chitonu (jako tzw. achiton) – jedynie z przepaską biodrową albo wprost na gołe ciało, wzorem filozofów bądź ubogich, dla których stanowił jedyny dobytek, a nocą służył za przykrycie. Na obszarze greckojęzycznym przetrwał aż do końca starożytności.
Nierzadko dopełnieniem stroju złożonego z chitonu i himationu była długa laska z zakończeniem, którą podpierano się tak, by w postawie swobodnej utrzymać pod pachą fałdę himationu[4].
Himation przedstawiany bywa również jako ubiór Chrystusa na obrazach o tematyce religijnej.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W.H. Gross: Himation, dz. cyt.
- ↑ Andrzej Wypustek: Życie rodzinne starożytnych Greków. Wrocław: Ossolineum, 2007, s. 63.
- ↑ Rozmaite warianty i szczegóły noszenia i układania himationu podaje R. Flacelière (Życie codzienne w Grecji…, dz. cyt., s. 138-139).
- ↑ R. Flacelière: Życie codzienne w Grecji…, dz. cyt., s. 137.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Robert Flacerière: Życie codzienne w Grecji za czasów Peryklesa. Warszawa: PIW, 1985. ISBN 83-06-00999-1.
- Walter Hatto Gross: Himation. W: Der Kleine Pauly. T. 2. München: Deutscher Taschenbuchverlag, 1979, kol. 1147.
- Maria Ludwika Bernhard: Ubiory starożytnej Grecji. Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, 1956.
- Krystyna Kubalska-Sulkiewicz, Monika Bielska-Łach, Anna Manteuffel-Szarota: Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 978-83-01-12365-9.