Hirszfeldia szara

Hirszfeldia szara
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	kapustowce
Rodzina	kapustowate
Rodzaj	hirszfeldia
Gatunek	hirszfeldia szara
	Nazwa systematyczna
	Hirschfeldia incana (L.) Lagr.-Foss.; Fl. Tarn Garonne: 19 (1847)
Synonimy
	Brassica adpressa (Moench) Boiss.; Brassica incana (L.) Maly; Erucastrum incanum (L.) W.D.J.Koch; Hirschfeldia adpressa Moench; Raphanus incanus (L.) Crantz; Sinapis adpressa (Moench) Schloss. & Vuk.; Sinapis incana L.; Sisymbrium incanum (L.) Prantl; Strangalis adpressa (Moench) Dulac;
	Brassica adpressa (Moench) Boiss.; Brassica incana (L.) Maly; Erucastrum incanum (L.) W.D.J.Koch; Hirschfeldia adpressa Moench; Raphanus incanus (L.) Crantz; Sinapis adpressa (Moench) Schloss. & Vuk.; Sinapis incana L.; Sisymbrium incanum (L.) Prantl; Strangalis adpressa (Moench) Dulac;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hirszfeldia szara (Hirschfeldia incana (L.) Lagr.-Foss.) – gatunek roślin z rodziny kapustowatych. Należy do monotypowego rodzaju hirszfeldia (Hirschfeldia). Występuje w obszarze śródziemnomorskim, ale został szeroko rozprzestrzeniony na różne kontynenty na obszary pod wpływem klimatu umiarkowanego – do środkowej, północnej i wschodniej Europy, wschodniej Azji (Kraj Nadmorski), do Australii i Nowej Zelandii, do Południowej Afryki, południowej części Ameryki Południowej i zachodniej Ameryki Północnej^[3]. W Polsce ma status gatunku przejściowo zawlekanego^[4].

Hirszfeldia należy do nielicznych w świecie roślin bioakumulatorów ołowiu – pierwiastka dla większości gatunków silnie toksycznego^[5].

Nazwa rodzajowa upamiętnia austriackiego botanika i ogrodnika Christiana Hirschfeldta (1742–1792)^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Roślina jednoroczna i dwuletnia. Łodygi wzniesione, osiągające do 15 cm, czasem do 20 cm wysokości, pojedyncze lub kilka rozgałęzionych od nasady. Pędy pokryte są zwłaszcza w dolnej części szczecinkowatymi, pojedynczymi włoskami skierowanymi do dołu^[6].
Liście: Skrętoległe, łodygowe i skupione w rozecie przyziemnej^[6]. Dolne liście ogonkowe, lirowate lub pierzastopodzielone, łodygowe krótkoogonkowe lub siedzące, pierzastodzielne lub niepodzielone, ale wówczas ząbkowane^[6].
Kwiaty: Promieniste, obupłciowe, zebrane w wydłużające się podczas owocowania grona. Szypułki kwiatowe wzniesione, tęgie^[6]. Działki kielicha rozpostarte lub odgięte, podługowate, boczne bez woreczkowatej ostrogi. Płatki korony żółte. Łatka całobrzega, jajowata lub łopatkowata, zwężona w paznokieć. Sześć pręcików, czterosilnych (dwa krótsze), z miodnikami u nasady. Zalążnia górna, z 10–22 zalążkami w każdej z dwóch komór. Znamię główkowate, niepodzielone^[6].
Owoce: Łuszczyny równowąskie, na przekroju zaokrąglone lub czworoboczne, zwykle nieco powyginane, na szczycie nieco nabrzmiałe. Klapy zwykle nagie lub słabo owłosione^[6]. Nasiona kuliste, z łupiną śluzowaciejącą po zwilżeniu^[6].

Kwiatostan
Kwiaty
Owoce
Liście odziomkowe
Liść łodygowy

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Gatunek z monotypowego rodzaju hirszfeldia Hirschfeldia Moench, Meth. 264. 4 Mai 1794^[3]. Reprezentuje plemię Brassiceae w obrębie rodziny kapustowatych Brassicaceae^[7]. Pozycja taksonomiczna gatunku jest jednak niejasna, wskazuje się na być może potrzebę włączenia go do rodzaju rukwiślad Erucastrum^[6]^[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-09-01] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-09-01] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Hirschfeldia incana (L.) Lagr.-Foss.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-01].
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 99, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ FlorenceF. Auguy FlorenceF. i inni, Lead Tolerance and Accumulation in Hirschfeldia incana, a Mediterranean Brassicaceae from Metalliferous Mine Spoils, „PLOS One”, 8 (5), 2013, e61932, DOI: 10.1371/journal.pone.0061932, ISSN 1932-6203, PMID: 23667449, PMCID: PMC3646990 [dostęp 2024-01-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Suzanne I. Warwick: Hirschfeldia Moench. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-09-01].
↑ ^a ^b Genus Hirschfeldia Moench. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-09-01].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-09-01] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-09-01] (ang.).

[powo-3] Hirschfeldia incana (L.) Lagr.-Foss.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-01].

[checklist-4] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 99, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[5] FlorenceF. Auguy FlorenceF. i inni, Lead Tolerance and Accumulation in Hirschfeldia incana, a Mediterranean Brassicaceae from Metalliferous Mine Spoils, „PLOS One”, 8 (5), 2013, e61932, DOI: 10.1371/journal.pone.0061932, ISSN 1932-6203, PMID: 23667449, PMCID: PMC3646990 [dostęp 2024-01-20] (ang.).

[america-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Suzanne I. Warwick: Hirschfeldia Moench. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-09-01].

[grin-7] Genus Hirschfeldia Moench. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-09-01].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]