INS Vikrant (2013)
.png) „Vikrant” podczas prób w 2021 | |
| Klasa | |
|---|---|
| Historia | |
| Stocznia | |
| Początek budowy |
11 kwietnia 2005 |
| Położenie stępki |
28 lutego 2009 |
| Wodowanie |
12 sierpnia 2013 |
 Indyjska Marynarka Wojenna
| |
| Wejście do służby |
2 września 2022 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
43 000 ton |
| Długość |
262,5 m |
| Szerokość |
61,6 m |
| Zanurzenie |
8,4 m |
| Napęd | |
| 4 turbiny General Electric LM2500+ 2 wały napędowe, 2 śruby | |
| Prędkość |
28 węzłów |
| Zasięg |
8000 Mm |
| Wyposażenie lotnicze | |
| 30 samolotów, 10 śmigłowców | |
| Załoga |
1400-1600 osób wraz z personelem lotniczym |
INS Vikrant – współczesny indyjski lotniskowiec, pierwszy okręt tej klasy wybudowany w Indiach, którego konstrukcja została opracowana przy udziale przedsiębiorstw zachodnich. Ma wyporność 37 500 ton i długość 262 metrów. Jednostka została zwodowana w 2013 roku. Ma przenosić 40 samolotów i śmigłowców.
Budowa[edytuj | edytuj kod]
Indyjska Marynarka Wojenna od lat 60. XX wieku posiadała w swoim składzie lotniskowce budowy brytyjskiej. W 1989 wszczęto prace nad zaprojektowaniem w Indiach własnego lotniskowca w celu zastąpienia starych okrętów, początkowo prowadzone z pomocą francuskiego koncernu DCN[1]. Program był początkowo prowadzony pod nazwą Air Defence Ship (ADS, okręt obrony powietrznej)[1]. Planowano rozpoczęcie budowy na 1993 rok, lecz program ten został anulowany z uwagi na kryzys gospodarczy[1]. Ponownie decyzję o budowie własnego lotniskowca rząd Indii podjął 14 czerwca 1999 roku[1]. Tym razem prace projektowe podjęto z udziałem włoskiego koncernu Fincantieri, który był odpowiedzialny także za integrację urządzeń napędowych[1]. Wybrano dla lotniskowca konfigurację STOBAR, z krótkim startem samolotów przy pomocy skoczni dziobowej i lądowaniem z użyciem aerofiniszera, na wzór przebudowanego w Rosji dla Indii lotniskowca INS „Vikramaditya”[1]. Pomocy w konstruowaniu udzielało także rosyjskie Newskie Biuro Konstrukcyjne[2]. Od sierpnia 2005 roku program był prowadzony pod nazwą Indigenous Aircraft Carrier (IAC, rodzimy lotniskowiec)[1].
.jpg)
.jpg)
Uroczyste cięcie pierwszych blach odbyło się 11 kwietnia 2005 roku, a oficjalne położenie stępki miało miejsce 28 lutego 2009 roku[1]. Według założeń okręt miał wejść do służby w 2012 roku, lecz budowa znacząco się opóźniła, najpierw z powodu wzrostu cen rosyjskiej stali okrętowej, która musiała zostać zastąpiona krajową, po uruchomieniu jej produkcji, a później w 2011 roku przez wadliwe przekładnie główne krajowej produkcji[1]. Kadłub został zwodowany technicznie 29 grudnia 2011 roku w celu zwolnienia doku, przy masie 14 000 ton, po czym powrócił do doku w 2012 roku[1]. Oficjalne wodowanie i chrzest miały miejsce 12 sierpnia 2013 roku w stoczni Cochin Shipyard[1]. Lotniskowiec otrzymał nazwę „Vikrant” (w sanskrycie: odważny, śmiały), tradycyjna już dla indyjskich lotniskowców, noszoną przez pierwszy okręt tej klasy[3]. Okręt następnie ponownie trafił do suchego doku, który opuścił 10 czerwca 2015 roku[4]. Wyposażanie okrętu jednak znacznie się przeciągnęło, częściowo przez fakt, że indyjski przemysł nie miał doświadczeń z budową tak złożonych okrętów[3]. W 2019 roku po raz pierwszy uruchomiono siłownię lotniskowca[3].
4 sierpnia 2021 roku lotniskowiec rozpoczął próby morskie[5]. Okręt wszedł do służby 2 września 2022 roku[6][3]. Koszt budowy szacowano na około 3 miliardy dolarów[3]. Budowa okrętu uznana została za symbol możliwości i samowystarczalności przemysłu indyjskiego, aczkolwiek szereg kluczowych elementów pochodzi od dostawców zagranicznych, w szczególności napęd i radary[2]. W budowie brał udział szereg indyjskich przedsiębiorstw, wymagała ona też opracowania w Indiach nowych stopów stali[7]. Oficjalnie określono udział materiałów i wyposażenia wytworzonych w Indiach na 76%[2]. Mimo przyjęcia do służby, proces wyposażenia jeszcze nie był zakończony, m.in. brak było anten radaru wielofunkcyjnego[2]. Do połowy 2023 roku miały zakończyć się próby bazowania lotnictwa na okręcie, a gotowość operacyjną miał on uzyskać do końca 2023 roku[2].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Kadłub i architektura[edytuj | edytuj kod]
Okręt ma ogólną architekturę typową dla współczesnych lotniskowców, z wąską wyspową nadbudówką na prawej burcie oraz szerokim pokładem lotniczym mieszczącym pokład startowy w części dziobowej i ukośny pokład do lądowania na lewej burcie[8]. Na skutek skonstruowania w rzadziej stosowanej konfiguracji STOBAR, okręt jest podobny do lotniskowców o genezie rosyjskiej, w tym indyjskiego „Vikramaditya”, przede wszystkim z uwagi na zaprojektowany w podobny sposób wznoszący się pokład startowy na oprofilowanym wysokim dziobie okrętu[8]. Z uwagi na wybór konfiguracji, okręt nie posiada katapult. Podobnie jak w „Vikramaditya”, na pokładzie wytyczono dwie drogi do startu samolotów, zaczynające się na pokładzie do lądowania i zbiegające się u szczytu rampy dziobowej[8]. „Vikrant” ma jednak bardziej regularny obrys pokładu, z równoległymi krawędziami, zapewniający obszerniejsze miejsce do parkowania samolotów po prawej stronie[8]. Powierzchnia pokładu lotniczego wynosi 12 500 m²[3].
Według nowszych informacji, wyporność okrętu (prawdopodobnie pełna) wynosi 43 000 ton[a]. Długość wynosi 262,5 m, a szerokość 61,6 m[3]. Zanurzenie według wczesnych danych wynosi 8,4 m[4].
Grupa lotnicza[edytuj | edytuj kod]
Grupa lotnicza okrętu według planów może składać się z 30 samolotów i 10 śmigłowców[4]. Ma przenosić początkowo 24 samoloty myśliwskie MiG-29K, także w wersji szkolno-bojowej MiG-29KUB[9]. Oprócz ograniczonej posiadanej liczby samolotów, których 45 sztuk kupiono w Rosji dla obu lotniskowców (z tego cztery uległy katastrofom do 2023), problemem może być ich niska sprawność, uzależniona od dostaw części z Rosji[9]. Z tego powodu Indie zamierzają kupić 26 samolotów pokładowych produkcji zachodniej – w grę wchodzą Dassault Rafale lub F/A-18E/F Super Hornet, które przetestowano pod kątem możliwości startu z pokładu ze skocznią[10]. Przewidywano także możliwość przenoszenia lekkich jednosilnikowych myśliwców produkcji indyjskiej Tejas Mk 2[4]. Pierwsze operacje lotnicze z okrętu samoloty MiG-29K i prototyp Tejasa przeprowadziły w lutym 2023 roku[11]. Ostatecznie jako docelowy samolot planowany jest nowy indyjski dwusilnikowy samolot rozwijany pod oznaczeniem TEDBF (Twin Engine Deck Based Fighter), którego oblot przewidywany jest na 2026 roku, a wejście do służby na 2032 rok[9]. Oprócz samolotów, lotniskowiec ma przenosić do 10 śmigłowców różnych typów, w tym MH-60R Seahawk, Ka-31 (wczesnego ostrzegania) i HAL Dhruv[9].
Uzbrojenie i wyposażenie[edytuj | edytuj kod]
„Vikrant” posiada uzbrojenie obronne w postaci 32 pionowych wyrzutni izraelskich pocisków przeciwlotniczych bliskiego zasięgu Barak 8[12]. Uzbrojenie to uzupełniają cztery rosyjskie zestawy artyleryjskie obrony bezpośredniej AK-630 z kierowanym radarowo działkiem rotacyjnym kalibru 30 mm[12]. Według niektórych informacji, uzbrojenie mają także stanowić cztery automatyczne armaty uniwersalne OTO Melara 76 mm[12].
Okręt ma przenosić nowoczesne odpowiednie wyposażenie radioelektroniczne, przede wszystkim oparte o radar dozoru powietrznego dalekiego zasięgu Selex RAN-40L oraz wielofunkcyjny radar IAI Elta EL/M-2248 MF-STAR[12].
Napęd[edytuj | edytuj kod]
Napęd okrętu stanowią cztery amerykańskie turbiny gazowe General Electric LM2500+, o łącznej mocy 80 000 kW[12]. Turbiny pracują w układzie COGAG i napędzają dwie śruby poprzez przekładnie[12]. Okręt wyposażony jest w generatory elektryczne o łącznej mocy 24 000 kW[12].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Porównywalne okręty
- „Shandong” – pierwszy lotniskowiec zbudowany w Chinach, w takim samym układzie STOBAR
- Lotniskowce typu Queen Elizabeth – brytyjskie lotniskowce z tego samego okresu
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wyporność 43 000 t bez bliższego określenia w Gajzler 2022 ↓, s. 54, natomiast starsze źródła podawały wyporność pełną 40 000 t (Z życia flot. Indie. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 7-8/2015. s. 3.)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k Z życia flot. Indie. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 9/2013. XVIII (137), s. 2, wrzesień 2013. Warszawa: Magnum X.
- ↑ a b c d e Gajzler 2022 ↓, s. 56.
- ↑ a b c d e f g Gajzler 2022 ↓, s. 54.
- ↑ a b c d Z życia flot. Indie. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 7-8/2015. XIX (159), s. 3, lipiec–sierpień 2015. Warszawa: Magnum X.
- ↑ Informacje. „Raport – Wojsko Technika Obronność”. Nr 09/2021, s. 64. Agencja Lotnicza Altair. ISSN 1429-270x.
- ↑ PM Modi commissions INS Vikrant, nation's first made-in-India aircraft carrier [online], Hindustan Times, 2 września 2022 [dostęp 2022-09-03] (ang.).
- ↑ Gajzler 2022 ↓, s. 55-56.
- ↑ a b c d Na podstawie fotografii Gajzler 2022 ↓, s. 54-58
- ↑ a b c d Gajzler 2022 ↓, s. 57.
- ↑ Gajzler 2022 ↓, s. 57-58.
- ↑ Pierwsze lądowanie Tejasa i MiG-29K na INS Vikrant. „Skrzydlata Polska”. Nr 3(2521)/2023, s. 17, marzec 2023. Warszawa: Agencja Lotnicza Altair. ISSN 0137-866X.
- ↑ a b c d e f g Gajzler 2022 ↓, s. 55.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Indian Navy to launch indigenous aircraft carrier Aug 12. indiastratgic.in. [dostęp 2013-08-12]. (ang.).
- INS Vikrant’s Vital Statistics. The Wall Street Journal India. [dostęp 2013-08-12]. (ang.).
- Michał Gajzler. Vikrant wchodzi do służby. „Nowa Technika Wojskowa”. 10/2022, październik 2022. Magnum-X.