Ikona (film)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ikona
Gatunek

dokumentalny[1][2]

Rok produkcji

2016[1][2]

Data premiery

9 grudnia 2016

Kraj produkcji

Polska

Język

polski

Czas trwania

51′28″[2]

Reżyseria

Wojciech Kasperski

Scenariusz

Wojciech Kasperski

Muzyka

Antoni Komasa-Łazarkiewicz

Zdjęcia

Łukasz Żal

Montaż

Tymoteusz Wiskirski

Produkcja

Delta Film

Dystrybucja

Krakowska Fundacja Filmowa

Strona internetowa
budynek Aleksandrowski Central na początku XX wieku
Budynek Aleksandrowski Central miesiąc po relokacji ostatnich pacjentów (listopad 2016)

Ikona – polski film dokumentalny z 2016 roku w reżyserii Wojciecha Kasperskiego. Obraz przedstawia codzienne życie pacjentek nieistniejącego już rosyjskiego szpitala psychiatrycznego (filia Irkuckiego Obwodowego Szpitala Psychiatrycznego nr 2[3][4]) we wsi Aleksandrowskoje w rejonie bochańskim w obwodzie irkuckim (południowo-wschodnia część Syberii)[5].

Ośrodek mieścił się w budynku po wybudowanej w XVIII gorzelni, w której, oprócz zwykłych robotników, pracowali też skazańcy[6][7]. Od 1873 roku mieściło się tam więzienie polityczne Aleksandrowski Central(inne języki)[4][6][7]. W 1956 roku obiekt został przekształcony w zakład psychiatryczny[4][6][7]. Szpital położony 180 km na północ od Irkucka[8][9], dotychczas niedostępny dla ekip filmowych, był jednym z największych na Syberii[10]. W połowie lat 60. XX w. liczba chorych sięgała tu 1200 osób[4]. W czasie kręcenia filmu ta niedofinansowana i znajdująca się w ruinie[11][7] placówka czekała już na nieuchronny moment likwidacji[5].

Przedstawiony w filmie szpital pełni funkcję przytuliska dla osób z ciężkimi i nieuleczalnymi chorobami, dla przestępców oraz dla innych osób wykluczonych społecznie, w tym nawet dla nastolatków z problemami wychowawczymi[12]. Stanowi też źródło utrzymania dla całej wsi (pracował tu co trzeci mieszkaniec[7])[5][9]. Ponad tysiąc[9][13][8] lub nawet półtora[11] tysiąca pacjentów przebywa w ciężkich warunkach pod opieką pięciu lekarzy z poprzedniej epoki[11][10][13][9][8]. Jeden z psychiatrów – pracujący tu od 45[2][13] lat – pełni funkcję przewodnika i narratora stawiającego filozoficzne i metafizyczne pytania[2][11][14].

Jak twierdzi reżyser filmu, w zdobyciu zaufania rozmówców pomógł mu brak umiejętności biegłego komunikowania się w języku rosyjskim[9]. Zgodnie z intencją Kasperskiego, reszta ekipy filmowej nie mówiła wcale w tym języku[9]. Operator musiał być w Rosji po raz pierwszy[13]. Miało to pozwolić skupić się na emocjach i obrazie[9][13].

Prace nad filmem rozpoczęły się w 2007 roku[8]. Początkowo reżyser planował zrealizować film o lekarzach pracujących z osobami nieuleczalnie chorymi[11]. Twórcy sporządzili dokumentację 40[8] rosyjskich szpitali, w tym oddziałów onkologicznych, klinik zajmujących się leczeniem stresu pourazowego oraz szpitali psychiatrycznych[11][13]. Zdjęcia w Aleksandrowski Central kręcono przez dwa miesiące w 2011 roku[a][11][13]. Montaż trwał 10 miesięcy[13][8]. Film miał premierę 9 grudnia 2016[1][12].

Do 2015 roku relokowano większość pacjentów[15]. 28 października 2016 ostatni pensjonariusze opuścili placówkę[15].

Twórcy[edytuj | edytuj kod]

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

  • Prix Italia, Mediolan, 2017: Prix Italia w kategorii „Dokument telewizyjny”[1][10][16][17]. Jury doceniło wartość merytoryczną, ale też reżyserię, zdjęcia, dźwięk oraz muzykę[10][16].
  • Krakowski Festiwal Filmowy, Kraków, 2016:
    • Konkurs Polski, Złoty Lajkonik – za „delikatny, wstrząsający film. Opowiedziany z wielką dojrzałością, uważnością i odwagą. Przywraca sens pytań pierwszych, tych najważniejszych. Obraz, który przypomina, że film czasami może być dziełem sztuki. Ten jest na pewno”[1]
    • Konkurs Polski, Nagroda za zdjęcia – Łukasz Żal[1]
    • Konkurs Polski, Nagroda im. Macieja Szumowskiego – za szczególną wrażliwość na sprawy społeczne[1]
    • Konkurs Polski, Nagroda Prezesa Stowarzyszenia Filmowców Polskich za najlepszy montaż – Tymoteusz Wiskirski[1]
    • Międzynarodowy Konkurs Dokumentalny, Nagroda FIPRESCI – za „refleksję nad ludzką duszą, a szczególnie nad duszami kobiet w różnym wieku, mieszkanek zakładu psychiatrycznego gdzieś na pustkowiu, których życie oddziałuje na odbiorcę z intrygującą i nieodpartą siłą, także dzięki wyjątkowej artystycznej pracy operatorskiej i montażowej. Mimo trudnej prawdy objawiającej się w filmie, wrażliwe podejście twórców pozwala na dostrzeżenie nadziei oraz obdarzenie bohaterek szczerym ludzkim zrozumieniem”[1]
  • New York Festivals, Nowy Jork, 2017 – Srebrny Medal[1]
  • Międzynarodowy Festiwal Filmów Dokumentalnych DocsMX, Meksyk, 2017 – Nagroda Jury w sekcji Otredades[1][18][19]
  • IMAGO International Awards for Cinematography (nagrody przyznawane przez International Federation of Cinematographers[20] / Europejską Federację Operatorów Filmowych), Helsinki, 2017: główna nagroda za zdjęcia w kategorii „Dokument” – Łukasz Żal[21][12][18]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ scena 20. urodzin jednej z pensjonariuszek wskazuje na rok 2012
  2. ↑ Znana również jako: Aleksandra Ciepłoch, zob. Aleksandra Pająk w bazie filmpolski.pl

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Ikona w bazie filmpolski.pl [dostęp 2023-10-03]
  2. ↑ a b c d e f g Ikona : Wojciech Kasperski. [w:] Ninateka [on-line]. Narodowy Instytut Audiowizualny. [dostęp 2018-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-11)].
  3. ↑ Александровский централ в Иркутской области расформируют до конца 2016 года. PrimaMedia (primamedia.ru), 2016-05-25. [dostęp 2023-10-03]. (ros.).
  4. ↑ a b c d Ольга Коберник (Olga Kobernik): Психиатрическая больница в здании каторжной тюрьмы закрыта. Медвестник (Medvestnik.ru), 2016-11-08. [dostęp 2023-10-03].
  5. ↑ a b c Ikona w serwisie TVP VOD [dostęp 2023-10-03]
  6. ↑ a b c В Иркутской области закрыта крупнейшая психбольница "Александровский централ". Информационное агентство FlashSiberia (Agencja Informacyjna FlashSiberia), 2016-11-02. [dostęp 2023-10-06]. (ros.).
  7. ↑ a b c d e Алина Вовчек: Александровский централ: винзавод, каторжная тюрьма и психбольница. Твой Иркутск (Twój Irkuck) irk.ru, 2017-04-25. [dostęp 2023-10-06]. (ros.).
  8. ↑ a b c d e f "Ikona" Wojciecha Kasperskiego - film o poszukiwaniu duszy. Jedynka - polskieradio.pl. Wywiad: Wojciech Kasperski o filmie Ikona w audycji „Kulturalna Jedynka”. Data emisji: 2.06.2016
  9. ↑ a b c d e f g Artur Zaborski: "Ikona": w szpitalu psychiatrycznym w Rosji są chorzy i niewygodni zdrowi. Wirtualna Polska (film.wp.pl), 2016-06-07. [dostęp 2023-10-16].
  10. ↑ a b c d TV Documentary Winner – Icon (TVP, Poland). Prix Italia. [dostęp 2023-10-03]. (ang.).
  11. ↑ a b c d e f g Bartosz Staszczyszyn: "Ikona" Wojciecha Kasperskiego. [w:] Culture.pl [on-line]. Instytut Adama Mickiewicza, 2016/2017. [dostęp 2023-10-03].
  12. ↑ a b c Marta Sikorska: Nagrody IMAGO dla Polaków. Polski Instytut Sztuki Filmowej, 2017-10-30. [dostęp 2023-10-02].
  13. ↑ a b c d e f g h Krzysztof Gierat: "Moje Plemię" - Wojciech Kasperski o swoim nowym filmie "Ikona". [w:] Polish Docs – promocja polskich filmów dokumentalnych za granicą [on-line]. Krakowska Fundacja Filmowa, 2016-10-24. [dostęp 2023-10-03].
  14. ↑ Eduardo Cruz: DocsMX 2017: El confinamiento como práctica social: Icon (2016) de Wojciech Kasperski. [w:] Correspondencias [on-line]. [dostęp 2023-10-03]. (hiszp.).
  15. ↑ a b Психбольницу в Александровском расформировали. Твой Иркутск (Twój Irkuck) irk.ru, 2016-11-02. [dostęp 2023-10-03]. (ros.).
  16. ↑ a b Prix Italia 2017 Winners. Prix Italia. [dostęp 2023-10-01]. (ang.).
  17. ↑ Prix Italia dla "Ikony". [w:] Polish Docs – promocja polskich filmów dokumentalnych za granicą [on-line]. Krakowska Fundacja Filmowa, 2017-10-01. [dostęp 2023-10-03].
  18. ↑ a b October full of awards for TVP co-productions!. [w:] Sales TVP [on-line]. Biuro Sprzedaży i Współpracy Międzynarodowej TVP S.A.. [dostęp 2023-10-02]. (ang.).
  19. ↑ „Ikona” wygrywa w Meksyku. [w:] Polish Docs – promocja polskich filmów dokumentalnych za granicą [on-line]. Krakowska Fundacja Filmowa, 2017-10-20. [dostęp 2023-10-02].
  20. ↑ (2017) IMAGO Awards the Nominees. IMAGO – International Federation of Cinematographers, 2017-10-14. [dostęp 2023-10-02]. (ang.).
  21. ↑ Nagrody IMAGO dla Polaków. [w:] Polish Docs – promocja polskich filmów dokumentalnych za granicą [on-line]. Krakowska Fundacja Filmowa, 2017-11-01. [dostęp 2023-10-02].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ikona_(film)&oldid=72901737”