Strzępiak brązowożółtawy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Inocybe praetervisa)
Strzępiak brązowożółtawy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

strzępiakowate

Rodzaj

strzępiak

Gatunek

strzępiak brązowożółtawy

Nazwa systematyczna
Inocybe praetervisa Quél.
Fung. Trident. 1(1): 35 (1883)

Strzępiak brązowożółtawy, strzępiak zapoznany (Inocybe praetervisa Quél.) – gatunek grzybów należący do rodziny strzępiakowatych (Inocybaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Inocybe, Inocybaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Synonimy[2]:

  • Astrosporina praetervisa (Quél.) J. Schröt. 1889
  • Inocybe praetervisa f. luteophylla Jamoni & Bon 1992
  • Inocybe praetervisa var. flavofulvida E. Ferrari & Brignoli 2000
  • Inocybe praetervisa var. pusilla J.E. Lange 1917

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. Andrzej Nespiak w 1990 roku opisywał ten gatunek pod nazwą strzępiak zapoznany[3].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Kapelusz

Średnica 2–6 cm, początkowo stożkowaty, potem szeroko rozpostarty z niewielkim garbkiem. Brzeg początkowo nieco podwinięty, potem prosty, w końcu nieco wywinięty do góry. Powierzchnia garbka niemal gładka, poza tym lśniąca i ku brzegowi coraz bardziej pasemkowato-włóknista. Na środku brązowy, miedzianobrązowy lub złotooliwkowy, na brzegu ochrowy. Bywa też cały żółtawy lub ochrowy, lub na szczycie nieco brązowy[4].

Blaszki

Słabo przyrośnięte, z blaszeczkami. Początkowo jasnoochrowe, potem jasnobrązowe. Ostrza biało orzęsione[4].

Trzon

Wysokość 5–7, rzadko 4 cm, grubość 0,4–0,8 cm, pełny, walcowaty, przy podstawie nieco rozszerzony z niewielką, słabo obrzeżoną bulwką. Powierzchnia górą biaława z ochrowym odcieniem, dołem brązowawa, na całej długości oszroniona, górą silniej[4].

Miąższ

Białawy, tylko u podstawy trzonu brązowawy. Ma łagodny smak, zapach kwaskowaty lub spermy[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 10–14 × 7–8 µm ze słabo wyróżnionymi guzkami. Podstawki 30–32 × 10–12,5 µm. Cheilocystydy i pleurocystydy 45–70(–80) × 13–20 µm i ścianie grubości około 2 µm. Kaulocystydy podobne, ale nieco cieńsze i mniejsze[4].

Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]

Znane jest występowanie strzępiaka brązowożółtawego w północnej części Ameryki Północnej, w Europie, Chinach, Korei, Japonii i Maroku[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano liczne stanowiska[3].

Grzyb mikoryzowy. Występuje w lasach liściastych i mieszanych. Podawane jest jego występowanie pod bukami i dębami od lipca do listopada[3].

Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]

Przez mykologów uważany jest za gatunek trudny taksonomicznie. J. Stangl w 1979 r. znalazł owocniki o różniących się cechach morfologicznych, które początkowo uznał za odmianę Inocybe praetervisa, później jednak zdecydował się je podnieść do rangi odrębnych gatunków Inocybe ochracea Stangl i Inocybe alnea Stangl. Podobny jest także opisany w Anglii strzępiak wydmowy (Inocybe dunensis P.D. Orton). Odróżnia się siedliskiem (wydmy), włókienkowatym i szaroochrowym kapeluszem, oraz całkowicie oszronionym trzonem, na starość nabierającym różowego odcienia[4]. Według Pavola Škubli podobny jest także strzępiak jasnobrzegi (Inocybe mixtilis) różniący się znacznie jednak mniejszym owocnikiem, oraz tzw. strzępiak porysowany (Pseudosperma rimosum), który nie ma bulwki, a w okresie suszy jego kapelusz promieniście pęka. Poza tym rośnie on na torfowiskach i na podmokłym terenie wśród mchów[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Index Fungorum [online] [dostęp 2020-03-29] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2020-03-29].
  3. a b c Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
  4. a b c d e f Andrzej Nespiak, Grzyby. Tom XIX. Strzępiak (Inocybe), Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Marie Curie Skłodowskiej, 1990, ISBN 83-01-08749-8
  5. Discover Life [online] [dostęp 2020-03-29] (ang.).
  6. Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1