Izrael Najara
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Wyznanie | |
Izrael ben Mojżesz Najara (hebr. ישראל נג'ארה) (ur. 1555 w Safedzie; zm. 1628 w Gazie) – rabin, kabalista, czynny na przełomie XVI i XVII wieku w Palestynie i Syrii. Znany jako poeta i kaznodzieja.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Izrael Najara urodził się w 1555 roku w Safedzie, w Palestynie będącej wówczas częścią Imperium Osmańskiego. Jego rodzice byli Żydami pochodzącymi z miasta Nájera, od którego wywodziło się ich nazwisko rodowe, lecz na mocy edyktu z Alhambry zostali wygnani z Hiszpanii. Studiował Talmud razem ze swoim ojcem. Był pod dużym wpływem kabały luriańskiej. Jako młody mężczyzna wyjechał do Damaszku, gdzie objął funkcję rabina społeczności Żydów hiszpańskich[1]. Następnie powrócił do Safedu, gdzie się ożenił. Jego żona i córka zachorowały i obie zmarły. Wyjechał wówczas ponownie do Damaszku, gdzie po raz drugi się ożenił (mieli troje dzieci). Potem przeniósł się do Gazy, gdzie został na stałe. Zmarł w 1628 roku i został pochowany na cmentarzu żydowskim w Gazie[2].
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
Najbardziej znany był jako poeta. W jego poezji widoczne są wpływy społeczności żydowskich z Bałkanów, Indii i Bliskiego Wschodu. Starał się łączyć tematy duchowe z lokalną problematyką codziennego życia. Rabin Izrael wykorzystywał przy tym ludowe piosenki i melodie, zastępując ich tekst słowami hebrajskimi skierowanymi do Boga. Powstawały w ten sposób hymny, które prawdopodobnie były pierwszą hebrajską poezją śpiewaną. Pisał pijuty, pizmonim, selihot i pieśni dirge. Jednym z jego pierwszych opublikowanych dzieł, był wydany w 1587 roku w Safedzie poemat „Mesacheket ha-Tebel”. Po śmierci wydano: w 1718 roku w Amsterdamie „Szochate ha-Jeladim”, w 1794 roku hymn „Ketubbat Izrael” i w 1858 roku w Wiedniu zbiór hymnów „Pizmonim”. Nieopublikowane zostały wiersze „Sze'eret Izrael”, komentarz do Tory „Ma'arkot Izrael”, kazania „Mikwa Izrael” oraz komentarze „Piz'e Oheb”[2].