Jałowiec pestkowaty

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jałowiec pestkowaty
Ilustracja
Gatunek w Madrycie, Hiszpania
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

nagonasienne

Klasa

iglaste

Rząd

cyprysowce

Rodzina

cyprysowate

Rodzaj

jałowiec

Gatunek

jałowiec pestkowaty

Nazwa systematyczna
Juniperus drupacea Labill.
Icon. Pl. Syr. 2: 4 (1791)[1]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg
Mapa zasięgu
Zasięg naturalny

Jałowiec pestkowaty (Juniperus drupacea) – gatunek jałowca pochodzący ze wschodniego regionu Morza Śródziemnego z południowej Grecji, południowej Turcji, zachodniej Syrii i Libanu, rosnący na skalistych terenach na wysokości od 800 do 1700 metrów. Gatunek ten jest jedynym przedstawicielem rodzaju Juniperus w sekcji Caryocedrus[3][4] i bywa wyodrębniany w rodzaj Arceuthos[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Listowie
Gałęzie
Szyszkojagody

Najwyższy gatunek jałowca wyrastający w drzewo o stożkowatym pokroju i wysokości 10–25 metrów, wyjątkowo do 40 m i pniu do 1–2 m średnicy. Ma iglaste liście zebrane w okółki po trzy. Liście są zielone, osiągają długość 5–25 mm i 2–3 mm szerokości, z podwójnym białym paskiem szparkowym (przedzielonym zielonym nerwem środkowym) na wewnętrznej powierzchni. Roślina zwykle dwupienna tj. z okazami zawiązującymi tylko kwiaty męskie lub żeńskie[potrzebny przypis].

Szyszki nasienne są największe ze wszystkich jałowców, przypominają jagody, ale są twarde i suche. Początkowo zielone dojrzewają w ciągu około 25 miesięcy nabierając koloru ciemnofioletowo-brązowego z bladoniebieskim woskowym nalotem. Są jajowate do kulistych, osiągają 20–27 mm długości i 20–25 mm średnicy i mają sześć lub dziewięć połączonych łusek w 2–3 okółkach, każda łuska z lekko wzniesionym wierzchołkiem. Każda z trzech łusek wierzchołkowych zawiera pojedyncze nasiono, ale te trzy nasiona są połączone w jedną skorupę przypominającą orzech. Szyszki męskie zebrane są w grona (w przeciwieństwie do innych jałowców) składające się z 5–20 szyszek, żółte, o długości 3–4 mm i opadają wkrótce po zrzuceniu pyłku wczesną wiosną[potrzebny przypis].

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Ze względu na odrębne szyszki z połączonymi trzema nasionami i skupione szyszki męskie, czasami klasyfikowano go w odrębny rodzaj jako Arceuthos drupacea (Labill.) Antoine & Kotschy, ale badania genetyczne wykazały, że jest dość blisko spokrewniony z J. macrocarpa i J. oxycedrus[potrzebny przypis].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Juniperus drupacea Labill., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-12-29].
  2. Juniperus drupacea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. Robert P. Adams, Andrea E. Schwarzbach, Phylogeny of Juniperus using nrDNA and four cpDNA regions [online], 2013 [dostęp 2022-04-22] (ang.).
  4. Kathryn A. Uckele i inni, Genome-wide RAD sequencing resolves the evolutionary history of serrate leaf ''Juniperus'' and reveals discordance with chloroplast phylogeny [online], 2021 (ang.).
  5. Yong Yang i inni, Recent advances on phylogenomics of gymnosperms and a new classification, 2022, s. 340–350 (ang.).