Jama ciała
Jama ciała – wypełniona płynem przestrzeń ograniczona listkami zarodkowymi powstającymi w okresie rozwoju zarodkowego zwierząt o słabo rozwiniętej tkance wypełniającej. U bezkręgowców jest elementem szkieletu hydrostatycznego. W jamach ciała rozwijają się narządy wewnętrzne.
W zależności od sposobu powstawania wyróżnia się kilka typów jam ciała. Od ostatecznej postaci jamy ciała zależy tzw. ogólny plan budowy organizmu.
Organizmami, u których nie występuje jama ciała, są Platyhelminthes (robaki płaskie), Acoelomorpha, Nemertea (wstężnice), Gnathostomulida (szczękogębe) i dawne Mesozoa (rombowce i prostopływce). Przestrzeń pomiędzy ich worem powłokowo-mięśniowym, a narządami wewnętrznymi wypełnia parenchyma – swoista tkanka łączna gromadząca zapasy pokarmowe oraz rozprowadzająca na drodze osmozy produkty przemiany materii).
Typy jam ciała[edytuj | edytuj kod]
- blastocel (pierwotna jama ciała)
- pseudocel (pseudoceloma, schizocel)
- hemocel
- miksocel
- celoma (wtórna jama ciała)
Hipoteza jam ciała[edytuj | edytuj kod]
Na podstawie ogólnego planu budowy ciała ustalane są przypuszczalne pokrewieństwa pomiędzy grupami zwierząt. W klasyfikacji zwierząt opartej na hipotezie jam ciała wyróżniane były zwierzęta acelomatyczne, pseudocelomatyczne (pseudojamowce) i celomatyczne (wtórnojamowce). Badania wykazały jednak, że poszczególne typy jam ciała pojawiały się w toku ewolucji wielokrotnie i niezależnie, tak więc obecność lub brak jamy ciała danego typu nie daje podstaw do ustalenia filogenezy.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Janet Moore: Wprowadzenie do zoologii bezkręgowców. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2011. ISBN 978-83-235-0503-7.
- Aleksander Rajski: Zoologia. T. 1: Część ogólna A. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1986. ISBN 83-01-06182-0.
- Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-16108-8.