Jan Wiśniewski (malarz)
| Data i miejsce urodzenia |
18 grudnia 1904 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
10 czerwca 1977 |
| Narodowość | |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
| Odznaczenia | |
| |
Jan Wiśniewski (ur. 18 grudnia 1904 w Warszawie, zm. 10 czerwca 1977 tamże) – polski malarz i scenograf[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 18 grudnia 1904 w Warszawie (większą część swego życia związał z tym miastem), w rodzinie Teofila i Karoliny z Kochanków[2]. Po ukończeniu z wyróżnieniem Warszawskiej Szkoły Rysunkowej studiuje w latach 1924–1928 w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, pod kierunkiem Tadeusza Pruszkowskiego. Już w czasie studiów, od roku 1927 bierze czynny udział w wystawach Zachęty[3] i zdobywa liczne wyróżnienia, np. „Zaszczytne wyróżnienie” za obraz Dynie[4].
Po ukończeniu studiów uprawia wszechstronne malarstwo sztalugowe (portrety, pejzaż, malarstwo rodzajowe), jak również polichromię (kościół w Łomży), grafikę użytkową, witrażownictwo (kościół w Grodnie; prowadził pracownię witraży w Warszawie), a także malarstwo sakralne (Kościół Świętego Krzyża w Warszawie, Bazylika Najświętszego Serca Jezusowego na warszawskiej Pradze, Kościół Bożego Ciała na Kamionku w Warszawie, Kościół Świętego Stanisława na warszawskiej Woli). Jedna z jego prac – obraz „Matka Boska Częstochowska” – została w 1937 roku podarowana papieżowi.
W czasie wojny i okupacji przeżył kampanię wrześniową i obóz jeniecki. Dwukrotnie tracił mienie i dorobek artystyczny w zburzonych podczas bombardowań mieszkaniach. Po powstaniu warszawskim próbuje jednak dokumentować zniszczenia miasta, a cykle jego rysunków znajdują się obecnie w Instytucie Sztuki PAN i Muzeum Warszawy[5]. Po wyzwoleniu przenosi się na Ziemie Odzyskane i bierze czynny udział w organizowaniu tam Związku Polskich Artystów Plastyków. W roku 1949 wraca do Warszawy, do Teatru Polskiego, gdzie obejmuje stanowisko kierownika pracowni scenograficznej, i pracuje tam do roku 1971, sporządzając wiele scenografii do wybitnych sztuk wystawianych w tym teatrze[6]. Przez cały ten czas nie przestaje tworzyć, a jego prace prezentowane w Zachęcie cieszą się wciąż dużym zainteresowaniem (przykładowo: obraz „Portret Staszica” zostaje zakupiony przez Muzeum Górnictwa w Zabrzu[7], a dzieło „Lelewel na emigracji” przez Ministerstwo Kultury i Sztuki).
W okresie powojennym eksperymentuje ciągle w dziedzinie malarstwa, poszukując nowych środków wyrazu, jednak zawsze w konwencji realistycznej. W latach 60. i 70. pod pseudonimem Wiewski maluje dla DESY zagranicznej, która wysyła jego obrazy do wielu krajów świata.
Jego śmierć jako artysty nie pozostała przemilczana. Pośmiertnie zorganizowano w Zachęcie autorską wystawę jego prac, z której wydano ilustrowany katalog, a liczne obrazy tam zaprezentowane szybko znalazły nabywców[8].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Złoty Krzyż Zasługi (22 lipca 1953)[9]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ (red.) Maria Serafińska, Słownik Artystów Plastyków, wyd. Okręg Warszawski ZPAP, Warszawa 1972, s. 628.
- ↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 344. [dostęp 2021-12-01].
- ↑ Karta Informacyjna oraz Coroczne Sprawozdanie Państwowego Instytutu Sztuki, Pracownia Dokumentacji Sztuki Współczesnej.
- ↑ Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, Salon 1937, Przewodnik 128, grudzień, s. 17, 43.
- ↑ Krystyna Liszewska, Janusz Plepis, Portrety osobistości i mieszkańców Warszawy w zbiorach Muzeum Historycznego m.st. Warszawy, wyd. PWN, Warszawa 1990, s. 235, 247–249.
- ↑ (red.) Zbigniew Wilski, Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900–1980, tom II, wyd. PWN, Warszawa 1994, s. 764.
- ↑ Katalog VII, Wystawa Zimowa o charakterze ogólnopolskim, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych, Warszawa 1951.
- ↑ Związek Polskich Artystów Plastyków, Jan Wiśniewski 1904–1972, Malarstwo, Warszawa 1981.
- ↑ M.P. z 1953 r. nr 90, poz. 1142 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.