Jovan Plamenac

Jovan Plamenac

Јован Пламенац

Data i miejsce urodzenia	1873 Boljevići
Data i miejsce śmierci	14 czerwca 1944 Virpazar
10. premier Czarnogóry
Okres	od 17 lutego 1919 do 28 czerwca 1921
Przynależność polityczna	Prawdziwa Partia Ludowa
Poprzednik	Evgenije Popović
Następca	Milutin Vučinić
Przewodniczący Zgromadzenia Narodowego Królestwa Czarnogóry
Okres	od 11 grudnia 1911 do 25 października 1913
Poprzednik	Milo Dožić
Następca	Milo Dožić
Minister edukacji Królestwa Czarnogóry
Okres	od 4 kwietnia 1907 do 2 kwietnia 1909
Poprzednik	Gavrilo Cerović
Następca	Sekula Drljević

Jovan Simonov Plamenac (serb. Јован Симонов Пламенац; ur. 1873 we wsi Boljevići, zm. 14 czerwca 1944 w Virpazarze) – czarnogórski polityk, premier Czarnogóry (1919-1921), przewodniczący parlamentu Królestwa Czarnogóry (1911-1913), minister edukacji (1907-1909), minister spraw wewnętrznych (1909-1910, 1912-1913, 1919-1921)

Życiorys

Urodził się we wsi Boljevići (płd. zach. Czarnogóra). Kształcił się w Cetynii, a następnie w Belgradzie i w Pakracu. Kształcenie w zawodzie nauczyciela kontynuował na uniwersytecie w Jenie. Po ukończeniu nauki powrócił do Czarnogóry i podjął pracę w szkole pedagogicznej w Cetynii.

Kariera polityczna

W 1906 uzyskał mandat deputowanego do parlamentu Czarnogóry. W latach 1907-1909 kierował resortem edukacji w gabinecie Lazara Tomanovicia. Ponownie objął stanowisko ministerialne w okresie wojen bałkańskich stając na czele resortu spraw wewnętrznych. We wrześniu 1912 uczestniczył w rozmowach dotyczących zawiązania sojuszu serbsko-czarnogórskiego przeciwko Turcji. Był związany ze środowiskiem politycznym, sprzyjającym westernizacji Czarnogóry (uskogaće), promując nowoczesny sposób ubierania się zamiast noszenia tradycyjnych strojów czarnogórskich. W czasie I wojny światowej, kiedy terytorium Czarnogóry zostało zajęte przez armie państw centralnych, król Mikołaj I uciekł do Włoch. Plamenac oskarżył go o zdradę stanu, a w artykule zamieszczonym w kwietniu 1916 w sarajewskim czasopiśmie Bosnian Post podważał sens dalszego istnienia monarchii.

W 1918 Plamenac był przeciwnikiem tworzenia państwa jugosłowiańskiego i wchłonięcia Czarnogóry przez Królestwo SHS. Stał się jedną z wiodących postaci ugrupowania Zelenaši (Zielonych), które odrzuciło ideę zjednoczenia narodów jugosłowiańskich i prowadziło działalność zbrojną. Oddział partyzancki, dowodzony przez Plamenaca w styczniu 1919 zaatakował miasto Virpazar, ale został zatrzymany przez stacjonujące w tym rejonie jednostki armii włoskiej. Po kolejnych niepowodzeniach większość oddziałów partyzanckich została rozbita, a sam Plamenac uciekł do Albanii.

17 lutego 1919 Plamenac stanął na czele pierwszego rządu czarnogórskiego na wygnaniu, w nowym rządzie kierował także resortem spraw wewnętrznych i zagranicznych. Rząd miał swoją siedzibę we Francji. Od 1919 wyjeżdżał w misjach dyplomatycznych do Londynu i Waszyngtonu domagając się uznania czarnogórskiej odrębności, ale nie uzyskał poparcia. W 1920 odbyły się w Królestwie SHS pierwsze wybory parlamentarne. Mimo bojkotu ze strony środowiska czarnogórskich separatystów, mocarstwa uznały wyniki wyborów za wiążące i cofnęły uznanie rządowi Plamenaca. Po śmierci króla Mikołaja I w marcu 1921 władzę po nim objął jego syn Daniło. Z uwagi na jego niepełnoletność Plamenac ogłosił się współregentem wspólnie z wdową po Nikoli, Mileną Vukotić. Nową siedzibą władz czarnogórskich stało się włoskie San Remo. Kiedy regentka Milena podjęła decyzję o zakończeniu działalności władz czarnogórskich na uchodźstwie, Plamenac pozbawił ją władzy przejmując archiwa czarnogórskie. Ostatnie struktury niezależnych władz czarnogórskich przestały istnieć w 1923, a Plamenac wyjechał do Stanów Zjednoczonych, planując tam odtwarzać struktury niezależnego państwa czarnogórskiego. W 1925 dzięki amnestii mógł przyjechać do Belgradu, gdzie złożył przysięgę wierności królowi Aleksandrowi. Działał w Partii Radykalnej Nikoli Pašicia.

W 1941 podjął współpracę z Włochami starając się o utworzenie niezależnego państwa czarnogórskiego. W 1944 został schwytany przez partyzantów komunistycznych w rejonie Virpazaru i rozstrzelany bez procesu. Miejsce jego pochówku pozostaje nieznane.