Julianna Puławska
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
hafciarka |
Julianna Puławska (ur. 30 października 1935 w Wyszkowie, zm. 14 października 2021[1]) – hafciarka z Puszczy Białej[2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodziła się w rodzinie chłopskiej[2]. Mieszkała we wsi Pniewo-Kolonia[3]. Hafciarstwem zaczęła się zajmować jako dwunastolatka[4]. Haftu nauczyła się od matki, choć gdy ta wcześnie zmarła, szlifowała talent samodzielnie[5]. Później sama uczyła córki i sąsiadki[2].
Specjalizowała się w hafcie na płótnie nitkami czerwonymi, czarnymi i białymi oraz na tiulu nitkami białymi. Nie rysowała wzorów, wyszywała bezpośrednio na materiale. Zdobiła haftem elementy stroju kurpiowskiego: koszule i czepce, a później także serwetki i obrusy. Poza tym wykonywała tradycyjne dla Puszczy Białej jajka wielkanocne w formie oklejanek[2].
Od 1950 współpracowała ze Spółdzielnią CPLiA „Twórczość Kurpiowska” z Pułtuska[6]. Brała udział w konkursach, wystawach, targach sztuki ludowej i w imprezach folklorystycznych. Jej najważniejsze konkursy i wystawy to: Rękodzieło ludowe Puszczy Białej – wystawa z okazji 40-lecia Spółdzielni CPLiA w Pułtusku (1979), wojewódzki konkurs na kurpiowską sztukę ludową (Ostrołęka 1984 – I nagroda), Ogólnopolski Konkurs Polska – nasz dom (Lublin 1984 – II nagroda). Uczestniczyła w targach sztuki ludowej (Kazimierz Dolny 1986, 1988, 1990; Ostrołęka 1988; Gdynia 1984, 1985, 1987; Węgorzewo 1988, 1989, 1991[2], 2009[7][8]). Swoje hafty pokazywała na Litwie i w Szwecji[4]. Brała udział w spotkaniach autorskich w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie[2]. W 1997 w Muzeum w Wyszkowie zorganizowano monograficzną wystawę jej twórczości[4].
Od 1981 była członkinią Stowarzyszenia Twórców Ludowych[2], a okresowo wiceprezeską Oddziału Kurpiowskiego[9]. Brała udział w wystawie dorobku twórców i twórczyń Oddziału Kurpiowskiego STL w Krajowym Domu Twórczości Ludowej w Lublinie w 1998[10].
Jej prace można znaleźć w zbiorach Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce, Muzeum Północno-Mazowieckiego w Łomży, Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie[2] oraz Muzeum Etnograficznego im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu[4].
Haftowania nauczyła córki i kobiety z Pniewa-Kolonii[11].
Jest pochowana na cmentarzu w Pniewie[1].
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
Była laureatką Nagrody Kolberga (1994)[6], nagrody specjalnej Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego[4] i Nagrody Prezesa Związku Kurpiów „Kurpik” 2012 w kategorii „Budzenie tożsamości”[12]. W 2010 otrzymała wyróżnienie od Stowarzyszenia Twórców Ludowych[13].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Jest jedną z bohaterek wystawy czasowej „Harciarka ręczna” dostępnej między 10 czerwca a 18 września 2022 w Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce[14].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Nekrolog JULIANNA PUŁAWSKA [online], wpu24.pl [dostęp 2022-03-29] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h Marian Pokropek, Julianna Puławska – laureat Nagrody Kolberga 1994 [online], www.nagrodakolberg.pl [dostęp 2022-03-10].
- ↑ Adam Dylewski, Tradycja Mazowsza – powiat pułtuski. Przewodnik subiektywny, Radosław Lolo (red.), Warszawa: Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki Agencja Wydawnicza „Egros”, 2012, ISBN 978-83-60623-99-2, ISBN 978-83-89986-93-1 [dostęp 2022-03-11] [zarchiwizowane z adresu].
- ↑ a b c d e Julianna Puławska | Mazowiecki Szlak Tradycji [online], www.mazowieckiszlaktradycji.com [dostęp 2022-03-29].
- ↑ Aneta Kowalewska, Tu też są Kurpie [online], Tygodnik Ostrołęcki, 23 kwietnia 2002 [dostęp 2022-03-29] (pol.).
- ↑ a b Adam Michał Mickiewicz i inni, Ziemia wyszkowska i Puszcza Biała – „kto był kim”, wyd. 1, Wyszków: Edytor s.c. Elżbieta K. Borzymek i wspólnicy, 2021, ISBN 978-83-60646-49-6, OCLC 1301994230 [dostęp 2022-03-10].
- ↑ CZĘSTOCHOWA STOLICĄ POLSKIEGO ROLNICTWA [online], fe.czestochowa.pl [dostęp 2022-03-29] (pol.).
- ↑ Międzynarodowy Jarmark Folkloru w Węgorzewie – 2009 – LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR [online], leksykonkultury.ceik.eu [dostęp 2022-03-29].
- ↑ Marzena Zielińska, Twórcy zrzeszeni, „Kurpie” (5), 2002, s. 28.
- ↑ Bożena Gosik-Tytuła, Wystawa w KDTL „Kurpie”, „Twórczość Ludowa”, 13 (4 (40)), 1998, s. 52–53.
- ↑ Bernard Kielak, Kurpiowscy laureaci Nagrody im. Oskara Kolberga, „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego”, 8, 1994, s. 290–302.
- ↑ Dotychczasowi laureaci Kurpików (z lat 2001–2019) [online], www.zwiazekkurpiow.pl [dostęp 2022-03-29].
- ↑ Wycinankarki nagrodzone (zdjęcia) [online], Tygodnik Ostrołęcki, 17 lutego 2010 [dostęp 2022-03-29] (pol.).
- ↑ Nowa wystawa czasowa została otwarta [online], 11 czerwca 2022.