Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu
| ||
 Budynek Arsenału | ||
| Państwo |  Polska
| |
| Województwo |  kujawsko-pomorskie
| |
| Miejscowość | Toruń | |
| Adres | Wały Generała Władysława Sikorskiego 19 87-100 Toruń | |
| Data założenia | 1 stycznia 1959 | |
| Wielkość zbiorów | Ponad 65 tys. obiektów, 3 parki etnograficzne | |
| Dyrektor | dr Hubert Czachowski | |
| Oddziały | ||
Położenie na mapie Torunia   Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej -Prüfferowej w Toruniu | ||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej -Prüfferowej w Toruniu | ||
Położenie na mapie Polski  Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej -Prüfferowej w Toruniu | ||
 53°00′52,55″N 18°36′15,69″E/53,014597 18,604358
| ||
| Strona internetowa | ||
Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu – muzeum etnograficzne założone w 1959 roku z inicjatywy Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu.
Prezentuje ono wystawy stałe i czasowe z kolekcji zabytków liczącej ponad 65 tysięcy obiektów z całej Polski, udostępnia także trzy parki etnograficzne: skansen w centrum Torunia, Park Etnograficzny w Kaszczorku oraz Olenderski Park Etnograficzny w Wielkiej Nieszawce.
Spis treści
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Siedzibą muzeum, od jego powstania, jest dawny Arsenał artyleryjski z 1824 roku (jeden z elementów Twierdzy Toruń). W chwili obecnej mieści się tam wystawa stała „Tajemnice codzienności. Kultura ludowa i jej pogranicza od Kujaw do Bałtyku (1850-1950)”, którą udostępniono dla zwiedzających na początku 2010 roku. Wystawa stała prezentuje życie codzienne ludzi zamieszkujących wsie i małe miasta regionów etnograficznych: Kujaw, ziemi chełmińskiej, Kaszub, Borów Tucholskich, Kociewia, Pałuk, ziemi dobrzyńskiej i Krajny[1]. Dopełnieniem wystawy jest Park Etnograficzny, położony tuż obok. W Arsenale organizowane są również ekspozycje czasowe prezentujące różnorodne tematy z zakresu etnografii i antropologii kulturowej.
W 2018 roku kolekcja muzeum liczy ponad 65 tys. obiektów z całej Polski. Muzeum gromadzi zbiory i materiały dokumentacyjne z zakresu etnografii i etnologii oraz dziedzin pokrewnych, dotyczące:
- kultur tradycyjnych i ludowych polskich regionów etnograficznych,
- kultur mniejszości etnicznych i religijnych współegzystujących z kulturą polską w historycznych i obecnych granicach kraju,
- kultur polskich mniejszości za granicą,
- kultur popularnych i typu ludowego w Polsce.
Muzeum Etnograficzne prowadzi również działalność edukacyjną, wydawniczą, organizuje koncerty muzyki tradycyjnej oraz kiermasze sztuki ludowej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Muzeum rozpoczęło działalność 1 stycznia 1959 roku. Wykształciło się z Działu Etnografii ówczesnego Muzeum Miejskiego (dziś Muzeum Okręgowe w Toruniu), który istniał od 1946 roku.
Twórczynią muzeum i jego wieloletnim dyrektorem była profesor Maria Znamierowska-Prüfferowa, etnograf, muzeolog, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu[2]. W ciągu 50 lat istnienia w muzeum pracowało wiele wybitnych osobowości polskiej etnologii: Roderyk Lange, Jan Rompski, Kalina Skłodowska-Antonowicz, Aleksander Błachowski, Jan Święch, Marian Pieciukiewicz.
W 1989 roku oddano do użytku amfiteatru znajdujący się na dziedzińcu muzeum. Odbywają się tu koncerty i przeglądy muzyki tradycyjnej.
30 kwietnia 2004 roku w Muzeum wybuchł pożar. Spłonęły trzy dwustuletnie drewniane chaty kryte strzechą[3].
W 2018 roku muzeum otworzyło swój nowy oddział Olenderski Park Etnograficzny w Wielkiej Nieszawce.
Zbiory[edytuj | edytuj kod]
Kolekcje muzeum obejmują wszystkie dziedziny życia i pogrupowane są w następujące działy: Gospodarki i Rzemiosł, Architektury i Parków Etnograficznych, Rybołówstwa i Zajęć Wodnych, Sztuki i Estetyki Ludowej, Folkloru i Kultury Społecznej. Dział Rybołówstwa i Zajęć Wodnych jest wydzielony ze względu na historię Muzeum, gdyż kolekcję tę osobiście tworzyła prof. Maria Znamierowska-Prüfferowa (oczywiście później rozwijaną przez jej następców)[4]. Patronce muzeum poświęcona jest wystawa biograficzna "Salonik Marii Znamierowskiej-Prufferowej". Zgromadzono tu przedmioty pochodzące z jej niewielkiego mieszkania, którego klimat starano się oddać na ekspozycji. Znalazły się tu meble, fortepian, księgozbiór, tkaniny, dokumenty, fotografie i obrazy (autorstwa m.in. Witkacego i Winifred Cooper).
Działalność wydawnicza[edytuj | edytuj kod]
W ofercie wydawniczej muzeum znajdują się zarówno katalogi wystaw czasowych i stałych, jak i opracowania naukowe oraz popularnonaukowe, a także czasopismo „Materiały Muzeum Etnograficznego w Toruniu”. Szczególną pozycję wśród muzealnych publikacji zajmuje seria „Etnografia Ocalona”, w której wydawane są prace polskich etnografów, etnologów i antropologów kulturowych, często zapomniane lub uznawane za zaginione lub nigdy nieprzetłumaczone na język polski.
Parki Etnograficzne[edytuj | edytuj kod]
- Park Etnograficzny w centrum Torunia - unikatowy skansen ulokowany w centrum miasta. Znajduje się tu 19 obiektów architektury wiejskiej, które powstały głównie w XVIII i XIX wieku i zostały przeniesione na teren parku z Kaszub, Borów Tucholskich, Kociewia, Kujaw, ziemi chełmińskiej i dobrzyńskiej. Swą architekturą, wyposażeniem wnętrz oraz okolicznościowymi aranżacjami ekspozycja oddaje obraz wsi z przełomu XIX i XX wieku.
- Park Etnograficzny w Kaszczorku - to oddział Muzeum, położony u ujścia Drwęcy do Wisły, prezentuje budownictwo ludowe ziemi chełmińskiej oraz obiekty architektury związane z rybołówstwem i zajęciami wodnymi. Można zobaczyć tutaj łodzie, barki, bat piaskarski, prom i rybackie budy. Skansen znajduje się na terenie istniejącej kiedyś zagrody, która należała do miejscowej, wielopokoleniowej rodziny rybacko-rolniczej.
- Olenderski Park Etnograficzny - otwarty w 2018 roku oddział poświęcony osadnictwu olenderskiemu, rozwijającemu się od XVI w. wzdłuż Wisły. Na terenie parku znajdują się 3 zagrody, składające się z 6 zabytkowych budynków mieszkalnych i gospodarskich, charakterystycznych dla osadników olenderskich. Przeniesione zostały z terenu Doliny Dolnej Wisły i pochodzą z XVIII i XIX w. W obrębie parku znajduje się także menonicki cmentarz.
Współpraca[edytuj | edytuj kod]
Muzeum współpracuje na stałe z kilkoma organizacjami pozarządowymi: Towarzystwem Przyjaciół Muzeum Etnograficznego w Toruniu, Polskim Towarzystwem Ludoznawczym, Fundacją Emic, Polską Akcją Humanitarną.
Ważniejsze wydarzenia odbywające się w Muzeum[edytuj | edytuj kod]
- Noc Muzeów
- Żywy skansen
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tajemnice codzienności, /red./ H. Czachowski, H. M. Łopatyńska, Muzeum Etnograficzne w Toruniu, Toruń 2010
- ↑ Ewa Arszyńska, Hanna Muzalewska, Maria Znamierowska-Prüfferowa, [w:] Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki, szkice biograficzne, Tom I, red. E. Fryś-Pietraszkowa, A. Kowalska-Lewicka, A. Spiss, Kraków 2002
- ↑ Pożar w Muzeum Etnograficznym w Toruniu - RMF24.pl, www.rmf24.pl [dostęp 2017-11-25].
- ↑ A. Trapszyc, Badania nad rybołówstwem i zajęciami wodnymi w Muzeum Etnograficznym Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie i Muzeum Etnograficznym w Toruniu, [w:] Przeszłość etnologii Polskiej w jej teraźniejszości, red. Z. Jasiewicz, T. Karwicka, Poznań 2001.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
| |||||||||||||
