Józef Urstein
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku |
cmentarz żydowski |
| Zawód, zajęcie |
artysta, piosenkarz, konferansjer |
Józef Urstein, ps. Pikuś, Ursz-Urstein, Pipman (ur. 1884 w Warszawie, zm. 7 października 1923 tamże) – polski artysta, piosenkarz, konferansjer oraz aktor rewiowy i kabaretowy żydowskiego pochodzenia.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w 1884 roku (niektóre źródła podają datę 19 marca 1886[1]) w Warszawie w rodzinie żydowskiej, jako syn Stanisława (1832–1914) i Balbiny z Przedborskich (1851–1934). Miał dziewięcioro rodzeństwa. Jego starszymi braćmi byli warszawski psychiatra Maurycy (1872–1940) oraz pianista Ludwik (1870–1939)[2].
Ukończył gimnazjum w rodzinnym mieście. Jako student prawa Uniwersytetu Warszawskiego zaczął występować w teatrach i kabaretach. W 1913 występował w łódzkim teatrze Bi-Ba-Bo, a w 1914 w Galicji. Podczas występów w Zakopanem został aresztowany, musiał wyjechać do Wiednia. Tam ukończył kursy handlowe, założył też teatr dla polskich uchodźców, w którym występował pod pseudonimem Pipman[3]. Od 1917 z powrotem w Warszawie, występował na scenie teatru Miraż, w 1919 roku dawał występy we Włocławku, Płocku i Krynicy. Później związany z warszawskim teatrem Qui Pro Quo.
Współpracował m.in. z Andrzejem Włastem, Zulą Pogorzelską. Wprowadził żydowski humor do kabaretu, wzorując się przede wszystkim na twórczości Fritza Grünbauma z Wiednia. Jego popisowym numerem były odgrywane na scenie telefony Pikusia do narzeczonej Mici Titipulki[4].
Zmarł na serce podczas występu w Qui Pro Quo, w przerwie przedstawienia Będzie lepiej[5][6][7]. Pochowany jest na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 44, rząd 2)[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Słownik biograficzny teatru polskiego: 1765-1965. Warszawa: PWN, 1973
- ↑ Marian Fuks: Muzyka ocalona: judaica polskie. Wydawnictwa Radia i Telewizji, 1989, s. 191.
- ↑ Polski kabaret lit. artystyczny. Wiedeński Kurier Polski nr 118 s. 5 (19.2.1915)
- ↑ Ludwik Sempoliński: Wielcy artyści małych scen. Czytelnik, 1968
- ↑ Zgon Józefa Ursteina. Kurjer Warszawski nr 279 s. 5 (8.10.1923)
- ↑ Józef Urstein. Robotnik nr 275 (9.10.1923) s. 5
- ↑ Zgon J. Ursteina. Nasz Przegląd nr 192 (8.10.1923) s. 4
- ↑ Grób Józefa Ursteina w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie