Ludwik Sempoliński
| ||
![]() Ludwik Sempoliński w okresie występów amatorskich w „Promenadzie”, 1917 | ||
Imię i nazwisko | Ludwik Agapit Sempoliński | |
Data i miejsce urodzenia | 18 sierpnia 1899 Warszawa | |
Data i miejsce śmierci | 17 kwietnia 1981 Warszawa | |
Zawód | aktor, reżyser, tancerz, pedagog | |
Lata aktywności | 1918–1981 | |
Odznaczenia | ||
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Ludwik Agapit Sempoliński (ur. 18 sierpnia 1899 w Warszawie, zm. 17 kwietnia 1981 tamże) – polski aktor teatralny i filmowy, reżyser, tancerz, pedagog. Jeden z najwybitniejszych polskich aktorów teatralnych, filmowych, rewiowych i kabaretowych[1][2][3][4].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Ukończył warszawską Szkołę Zgromadzenia Kupców przy ul. Waliców, a następnie podjął studia w Wyższej Szkole Handlowej, której jednak nie ukończył.
Debiutował w 1918 w kabarecie Sfinks piosenką Lecą mareczki, lecą, lecą…. Związany z warszawskimi (m.in. „Morskie Oko”, „Cyrulik Warszawski”) i krakowskimi teatrzykami rewiowymi, kabaretami i operetką.
W czasie II wojny światowej musiał się ukrywać przed okupantami niemieckimi za parodię Hitlera w piosence Ten wąsik z popularnej rewii muzycznej Orzeł czy Rzeszka. Z tego powodu przeniósł się do Wilna, gdzie występował początkowo w teatrze muzycznym Lutnia, następnie w założonym przez siebie teatrzyku Miniatury. Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej uciekł z Wilna i pod nazwiskiem Józef Kalina ukrywał się na prowincji. W 1944 wrócił do Wilna i wraz z Hanką Bielicką i Jerzym Duszyńskim reaktywował swój teatr.
Po wojnie grał na scenach Łodzi, Krakowa i w warszawskim Teatrze Syrena. Znany z brawurowych wykonań różnych piosenek (m.in. Tomasz, ach Tomasz, skąd ty to masz).
Autor wspomnień Wielcy artyści małych scen (wyd. 1968) i Druga połowa życia (wyd. 1985). Był także wykładowcą warszawskiej PWST, wychowawcą wielu znanych aktorów i piosenkarzy[5].
Zmarł 17 kwietnia 1981 w Warszawie i został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim (kw. 111-III-30/31)[6].
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
- 1935 – Jaśnie pan szofer
- 1935 – Manewry miłosne
- 1936 – Pan Twardowski
- 1936 – Barbara Radziwiłłówna
- 1936 – Róża
- 1937 – Piętro wyżej
- 1937 – Trójka hultajska
- 1938 – Paweł i Gaweł
- 1938 – Moi rodzice rozwodzą się
- 1938 – Sygnały
- 1939 – O czym się nie mówi…
- 1939/1940 – Sportowiec mimo woli
- 1939/1940 – Żołnierz królowej Madagaskaru
- 1939/1941 – Ja tu rządzę
- 1948 – Skarb
- 1950 – Dwie brygady
- 1951 – Warszawska premiera
- 1955 – Irena do domu!
- 1965 – Niekochana
- 1967 – Raz, dwa, trzy…
Odznaczenia i nagrody[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1959)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1954)[7]
- Order Sztandaru Pracy II klasy (1978)
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)[8]
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1967)
- Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy (1969)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ludwik Sempoliński w serwisie Culture.pl
- ↑ Ludwik Sempoliński – wielki artysta małych scen - Historia - polskieradio.pl, www.polskieradio.pl [dostęp 2019-07-19] .
- ↑ Teatr w Polsce - polski wortal teatralny, www.e-teatr.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
- ↑ http://www.spotkaniazpiosenka.org/GWIAZDOZBIOR/pdf/Sempolinski.pdf
- ↑ Gwiazdozbiór polskiej piosenki (pdf)
- ↑ Cmentarz Powązkowski w Warszawie. (red.). Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984. ISBN 83-03-00758-0.
- ↑ 15 lipca 1954 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki” M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1564, pkt 66.
- ↑ 15 stycznia 1955 M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400, str. 1632
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Budrewicz Olgierd: My, z Warszawy. Wyd. II (w tym wyborze). Warszawa: Czytelnik, 1998, s. 25…31. ISBN 83-07-00019-X.
- Zbigniew Adrjański: Kalejdoskop estradowy : leksykon polskiej rozrywki 1944-1989 : artyści, twórcy, osobistości. Warszawa: Bellona, 2002. ISBN 83-11-09191-9.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ludwik Sempoliński w bazie IMDb (ang.)
- Ludwik Sempoliński w bazie Filmweb
- Ludwik Sempoliński w bazie filmpolski.pl
- Ludwik Sempoliński w bazie e-teatr.pl
- Polscy aktorzy filmowi
- Polscy aktorzy teatralni
- Polscy artyści kabaretowi
- Polscy pedagodzy
- Wykładowcy Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza
- Artyści wodewilowi
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Wyróżnieni Nagrodą Miasta Stołecznego Warszawy
- Odznaczeni Odznaką 1000-lecia Państwa Polskiego
- Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy II klasy
- Ludzie urodzeni w Warszawie
- Pochowani na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Urodzeni w 1899
- Zmarli w 1981