Języki aru
| Obszar | |
|---|---|
| Klasyfikacja genetyczna | |
| Kody rodziny językowej | |
| Glottolog | aruu1241 |
| Występowanie | |
| |
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unicode. | |
Języki aru – grupa blisko spokrewnionych języków austronezyjskich używanych w Indonezji, na wyspach Aru (prowincja Moluki). Glottolog (4.5, 4.6) proponuje poniższy schemat podziału wewnętrznego rodziny:[1][2]
- Grupa ujir-kola-kompane
- Grupa centralna
- tarangan zachodni
- tarangan wschodni
- karey-barakai
- batuley-mariri
W regionie częsta jest wielojęzyczność (według informacji z lat 80. XX wieku). Historycznie w charakterze regionalnej lingua franca przyjął się tarangan zachodni, choć w latach 80. jego zasięg był skoncentrowany na południowej części wysp[3]. W tej roli został w dużej mierze wyparty przez lokalny malajski, przy czym zachował się na wyspie Tarangan[4]. Lokalny malajski jest bliski odmianie wyspy Ambon, ale odróżnia się m.in. formą przeczenia tarada lub tara (zamiast seng)[3].
Są bardzo słabo poznane. Dokumentację języków aru zapoczątkowali w latach 80. XX w. badacze związani z Summer Institute of Linguistics (SIL)[5].
W okresie przedeuropejskim języki aru nie miały formy pisanej[6]. Przynajmniej do poł. XIX w. na wyspach nie były szerzej znane inne języki. Początki nasilonego kontaktu z malajskim przypadły na koniec XIX w.[7] Pod względem kulturowym ludność wysp Aru jest silniej związana z Molukami aniżeli Nową Gwineą[8].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Hammarström i in. a ↓.
- ↑ Hammarström i in. b ↓.
- ↑ a b Hughes 1987 ↓, s. 102.
- ↑ Nivens 2002 ↓, s. 32–33, 35.
- ↑ Schapper 2015 ↓, s. 4.
- ↑ Nivens 2002 ↓, s. 42.
- ↑ Nivens 2002 ↓, s. 34.
- ↑ Nivens 2002 ↓, s. 37.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Harald Hammarström, Robert Forkel, Martin Haspelmath, Sebastian Bank: Aru. Glottolog 4.5. [dostęp 2022-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-11)]. (ang.).
- Harald Hammarström, Robert Forkel, Martin Haspelmath, Sebastian Bank: Aru. Glottolog 4.6. [dostęp 2023-03-06]. (ang.).
- David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Aru, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 25, Dallas: SIL International, 2022 [dostęp 2022-08-11] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-11] (ang.).
- Jock Hughes: The languages of Kei, Tanimbar and Aru: Lexicostatistic classification. W: Soenjono Dardjowidjojo (red.): Miscellaneous studies of Indonesian and other languages in Indonesia. Cz. 9. Jakarta: Badan Penyelenggara Seri Nusa, Universitas Atma Jaya, 1987, s. 71–111, seria: NUSA: Linguistic studies in Indonesian and languages in Indonesia 27. OCLC 896429711. (ang.).
- Richard J. Nivens: Borrowing Versus Code-switching in West Tarangan (Indonesia). Dallas: SIL International, 2002, seria: Publications in Sociolinguistics 8. ISBN 1-55671-134-4. OCLC 51514435. [dostęp 2024-07-31]. (ang.).
- Antoinette Schapper. Neuter gender in the languages of Aru. „Wacana, Journal of the Humanities of Indonesia”. 16 (1), s. 1–26, 2015. DOI: 10.17510/wjhi.v16i1.364. ISSN 2407-6899. OCLC 10168678443. [dostęp 2024-05-26]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Sonny A. Djonler i inni, Aru languages, [w:] The Language Archive, Max Planck Institute for Psycholinguistics, 1985–2016 [dostęp 2024-05-25].