Kalandrynia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kalandrynia
Ilustracja
Calandrinia ciliata
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

zdrojkowate

Rodzaj

kalandrynia

Nazwa systematyczna
Calandrinia Kunth in Humboldt
Bonpland et Kunth, Nova Gen. Sp. 6: ed. fol. 62. 14 Apr 1823[3]
Typ nomenklatoryczny

C. virginica L[3]

Synonimy
  • Baitaria Ruiz & Pav.
  • Monocosmia Fenzl[4]
Multimedia w Wikimedia Commons
Calandrinia caespitosa
Calandrinia crassifolia

Kalandrynia[5], kalandrinia[6], krasocica[7] (Calandrinia) – rodzaj roślin z rodziny zdrojkowatych (Montiaceae). Obejmuje ok. 60[8] do ponad 100[9][10] gatunków. Zasięg przedstawicieli tego rodzaju obejmuje zachodnią część Ameryki Północnej i Południowej[10][11], z centrum zróżnicowania w tej drugiej[11]. Ok. 30 gatunków rośnie także w Australii[8]. Rośliny te zasiedlają miejsca skaliste i pustynne[8]. Sukulentowate liście tych roślin są na obszarach pustynnych kluczowym pożywieniem i źródłem wody dla zwierząt[7].

W Polsce uprawiane są dwa gatunki – kalandrynia spłaszczona[12] i kalandrynia orzęsiona[5], ten pierwszy notowany jest też jako sporadycznie dziczejący[6].

Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne. Lokalnie wykorzystywane są także jako jadalne[11]. Nazwa naukowa rodzaju upamiętnia szwajcarskiego botanika – Jeana-Louisa Calandrini (1703–1758)[13].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój
Byliny i rośliny jednoroczne osiągające do 1 m wysokości[8].
Liście
Skrętoległe, mięsiste[13].
Kwiaty
Zebrane po kilka lub wiele w kwiatostany groniaste na szczycie rozgałęziającej się zwykle łodygi. Kielich tworzą dwie działki. Płatków korony jest 5 i mają kolor czerwony lub purpurowy, rzadko biały. Pręcików jest od 3 do 14. Zalążnia górna, jednokomorowa z 6 lub większą liczbą zalążków, szyjka słupka pojedyncza, zwieńczona 3 znamionami[13][8].
Owoce
Zawierająca od kilku do 20 nasion torebka otwierająca się trzema klapami[13][8].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016) jest to rodzaj z rodziny zdrojkowatych (Montiaceae) w obrębie rzędu goździkowców[2]. W niektórych, dawniejszych ujęciach systematycznych klasyfikowany do rodziny portulakowatych (Portulacaceae)[4].

Wykaz gatunków[10]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-12-05] (ang.).
  3. ↑ a b Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2013-12-05].
  4. ↑ a b Genus: Calandrinia Kunth. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-12-05].
  5. ↑ a b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych łacińsko-polski. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 113. ISBN 978-83-925110-5-2.
  6. ↑ a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 136. ISBN 83-01-12218-8.
  7. ↑ a b Daniela i Stanisław Tałałajowie: Dziwy świata roślin. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1974, s. 76.
  8. ↑ a b c d e f Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 89. ISBN 0-333-74890-5.
  9. ↑ Calandrinia. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-12-05].
  10. ↑ a b c Calandrinia Kunth. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-05-07].
  11. ↑ a b c David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 147, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  12. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 46, ISBN 978-83-62975-45-7.
  13. ↑ a b c d Walter A. Kelley: Calandrinia Kunth in A. von Humboldt. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-12-05]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kalandrynia&oldid=70133385”