Kalatea

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kalatea
Ilustracja
Calathea zebrina
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

imbirowce

Rodzina

marantowate

Rodzaj

Kalatea

Nazwa systematyczna
Marantaceae R. Br., nom. cons.
Prim. Fl. Esseq. 6. Nov 1818
Typ nomenklatoryczny

C. discolor G. F. W. Meyer[3]

Multimedia w Wikimedia Commons

Kalatea lub ostrzeszyn (Calathea) – rodzaj roślin z rodziny marantowatych, blisko spokrewniony z marantą. Należy do niego ok. 300 gatunków pochodzących z Ameryki Południowej, Środkowej oraz Karaibów[4].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Calathea zebrina
Kalatea – kwiat
Calathea lancifolia
Calathea makoyana
Calathea roseopicta
Calathea rufibarba
Calathea crocata

Wiecznie zielone byliny. Liście długoogonkowe, duże, wielokolorowe, w różnych odcieniach koloru zielonego, różowego, białego, purpurowego, kasztanowego, na spodniej stronie zwykle purpurowe[4]. Cechą charakterystyczną jest posiadanie na ogonkach liści tzw. poduszek stawowych, które pozwalają na bardzo szybkie zmiany położenia blaszki liściowej w stosunku do kąta padania promieni słonecznych, np. w południe są niemal poziome, wieczorem ustawiają się pionowo do góry. Kwiaty są mniej dekoracyjne. Zebrane są w grona z białymi lub wybarwionymi w różne kolory podsadkami[4]. Czasami są częściowo ukryte pod liśćmi.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Calathea warscewiczii
Pozycja systematyczna według APweb (2001...)

Rodzaj należący do rodziny marantowatych (Marantaceae R. Brown), rzędu imbirowców (Zingiberales Griseb.), kladu jednoliściennych (Liliopsida Brongn.) w obrębie okrytonasiennych (Magnoliophyta)[2].

Wykaz gatunków[5]

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

  • Wiele gatunków jest uprawianych jako rośliny ozdobne. W krajach o wilgotnym i ciepłym klimacie są uprawiane jako rośliny ogrodowe, w Polsce jako rośliny pokojowe. Ich głównymi walorami dekoracyjnymi są duże i barwne liście.
  • Jeden z gatunków (ostrzeszyn jadalny) jest na Antylach i w Ameryce Południowej uprawiany dla swoich jadalnych bulw[6].

Uprawa[edytuj | edytuj kod]

  • Rozwój. Uprawiane w mieszkaniu gatunki kalatei osiągają zazwyczaj szerokość do 50 cm i podobną wysokość. Największe gatunki osiągają wysokość do 1 m. W ciągu roku wytwarzają zwykle 5-6 nowych liści. Mogą rosnąć w mieszkaniu wiele lat, lepiej jednak co 3 lata je odnowić, starsze stają się bowiem mniej ładne.
  • Wymagania: Rośliny dość trudne w uprawie. Podstawowym warunkiem powodzenia uprawy jest zapewnienie dużej wilgotności. Należy doniczki ustawić w naczyniu z wilgotnym torfem lub codziennie spryskiwać roślinę wodą. Ziemia w doniczce musi być stale wilgotna. Temperatura nie może być niższa od 10 °C, ale optymalna jest 27-29 °C. Nie wymagają natomiast pełnego światła, w lecie mogą rosnąć z dala od okna. W zimie jednak należy je ustawić w miejscu lepiej naświetlonym.
  • Zabiegi uprawowe. Latem podlewa się 2-3 razy w tygodniu, zimą raz na tydzień. Zakurzone liście czyści się przez spryskiwanie lub wycieranie mokrą szmatką. Nawożenie: w lecie co 2 tygodnie należy nawozić połową zalecanej dawki nawozów. Co roku na wiosnę rośliny przesadza się do większych doniczek.
  • Rozmnażanie: przez podział rozrośniętych kęp.
  • Szkodniki i choroby. Kalatea bywa atakowana przez przędziorki (maleńkie (0,2 mm) roztocza żyjące głównie na spodniej stronie liści). Objawy: liście marnieją, a na ich spodnie stronie można dostrzec pajęczynkę. Zwalcza się je przez opryskiwanie środkami chemicznymi.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-17] (ang.).
  3. ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-03-10].
  4. ↑ a b c Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  5. ↑ Calathea. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-09-13].
  6. ↑ Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Dawid Longman: Pielęgnowanie roślin pokojowych. Warszawa: PWR i L, 1997. ISBN 83-09-01559-3.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kalatea&oldid=69509446”