Kamienica przy ul. Solec 103 w Warszawie
 nr rej. SRO10787[1][a]
| |
,_ul._Solec_103_%E2%80%93_mpolkowski.jpg) Widok od strony północno-wschodniej, od strony ul. Solec | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
aleja 3 Maja 103 |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny |
neohistoryzm |
| Wysokość całkowita |
15 |
| Kondygnacje |
5–6 |
| Rozpoczęcie budowy |
1913 |
| Ukończenie budowy |
1914 |
| Właściciel |
Zarząd Gospodarowania Nieruchomościami |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°14′10,54″N 21°01′46,23″E/52,236261 21,029508
| |
Kamienica przy ulicy Solec 103 w Warszawie – kamienica położona na warszawskim Powiślu przy ulicy Solec, wzniesiona w latach 1913–1914.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Kamienica ma pięć kondygnacji, nad nimi jest poddasze. Ma niesymetryczną, jedenastoosiową elewację (od pierwszego piętra) i sześć szerokich okien-witryn na parterze oraz bramę wjazdową z kratą między czwartą a piątą witryną. Na trzeciej i dziewiątej osi na drugim, trzecim i czwartym piętrze znajdują się półkoliste balkony, te osie na poziomie poddasza są zwieńczone trójkątnymi szczytami. Na trzeciej osi od drugiego piętra wzwyż do szczytu jest wykusz w postaci podciętego ryzalitu. Podobny wykusz urozmaica połączone osie od siódmej do dziewiątej. Są one zwieńczone wspólnym szczytem nadbudowanym nad szczytem wieńczącym dziewiątą oś[2].
W głębi posesji znajdują się dwa rzędy garaży.
W podwórzu znajduje się kapliczka. Specjalnie dla niej zostawiono kawałek ściany przy wyburzaniu sąsiedniego domu. Według części źródeł[3] jest to Chrystus wykonany przez Władysława Ulanowskiego, według innych[4] – jest to rzeźba Maryi z kurą i kłosami. Została ona odrestaurowana w czerwcu 2020 roku przez Polskie Pracownie Konserwacji Zabytków[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Na tej wysokości ulicy Solec w XVIII i XIX wieku znajdowała się zabudowa pierzejowa parterowych domów, w głębi działek były ogrody. Oficyna na tej posesji, o numerze hipotecznym 2904, została wzniesiona w 1900 roku, sam budynek od strony ul. Solec – w latach 1913–1914.
W okresie międzywojennym na obszernej działce na tyłach kamienicy stały pawilony, prostopadle do ul. Solec, w których mieściło się wiele zakładów produkcyjnych i handlowych, m.in: warsztaty stolarskie „Ołtarzew” (Werne, Schilke i S-ka), mechaniczna fabryka wyrobów pończoszniczych „Powiśle”, wytwórnia przyrządów szklanych „Termoareometr” T. Czerwiński i Sp.[5].
Przed II wojną światową i w czasie wojny mieszkała tu pisarka Janina Porazińska, autorka „Kichusia majstra Lepigliny” i innych lektur dziecięcych. Stąd po powstaniu warszawskim została wypędzona do obozu w Pruszkowie[4].
W latach 1943–1944 na terenie posesji działała w podziemiu Wytwórnia Materiałów Wybuchowych „Kinga” zorganizowana przez Janinę Szabatowską, działająca w strukturach Wydziału Saperów Oddziału III Komendy Głównej Armii Krajowej. W tym czasie, częściowo w celu zamaskowania działalności wytwórni, działały tu m.in. wytwórnia słomianych mat ogrodowych oraz wytwórnia środków piorących, którą opiekował się działacz konspiracji, dr Jan Tabeau z Pionek. Tablica upamiętniająca likwidację wytwórni stoi nieopodal, przy ul. Solec, kilkadziesiąt metrów na północ[6].
Pomimo walk podczas powstania warszawskiego, kamienica nie została zniszczona[2].
Po wojnie w oficynie posesji przez wiele lat mieściła się siedziba Polskich Pracowni Konserwacji Zabytków. Od strony ulicy Solec – znane wielu warszawiakom Księgarnia i Antykwariat Taniej Książki Bibliomania prowadzone przez państwa Hannę i Janusza Szostakowskich[7][8].
W 2015 roku przeprowadzono naprawę elewacji od strony podwórza[2].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W gminnej ewidencji zabytków m.st. Warszawy znajdują się oba budynki: główny, od strony ulicy Solec, o numerze ID 00010787, oraz oficyna, budynek administracyjny, o numerze ID 00010786.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zarządzenie nr 2998/2012 Prezydenta m.st. Warszawy [online], 24 lipca 2012, 393 (numer strony załącznika) [dostęp 2023-04-09].
- ↑ a b c Opis kamienicy na stronie Zdjęcia. Historia. Ciekawostki. Wizualny leksykon 736* miejsc Warszawy [online], Atlas Warszawy IWAW, www.iwaw.pl [dostęp 2023-04-09].
- ↑ Wystawa „Chrystus Polski Walczącej” ze zbiorów Janiny Dawidowskiej-Borowej [online], aan.gov.pl, 5 lipca 2018 [dostęp 2023-04-09].
- ↑ a b c Agnieszka Kurek-Zajączkowska, Ale piękna!, „gosc.pl”, warszawa.gosc.pl, 9 lipca 2020 [dostęp 2023-04-09].
- ↑ Solec 103 [online], warszawa1939.pl [dostęp 2023-04-09].
- ↑ Michał Szymański, Tajemnicze miasto. Spacery po Warszawie. Część II: Śródmieście północne, Warszawa: Wydawnictwo CM, 2015, s. 195, ISBN 978-83-63424-87-9.
- ↑ Księgarnia – Antykwariat Bibliomania Hanny i Janusza Szostakowskich, Solec 103; 00-382 Warszawa [online], warszawska.info [dostęp 2023-04-09].
- ↑ Agnieszka Trojanowska-Bis, Księgarnia z Powiśla uratowana [online], Gazeta Wyborcza, warszawa.wyborcza.pl, 25 czerwca 2009 [dostęp 2023-04-09].