Karłatka niska

Karłatka niska

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	arekowce
Rodzina	arekowate
Rodzaj	karłatka
Gatunek	karłatka niska
Nazwa systematyczna
Chamaerops humilis L. Sp. Pl. 2: 1187. 1753
Kategoria zagrożenia (CKGZ)
najmniejszej troski

Karłatka niska (Chamaerops humilis L.) – gatunek wiecznie zielonej rośliny z rodziny arekowatych (Arecaceae). Jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju karłatka (Chamaerops). Jako łatwy gatunek do uprawy, sadzony jest także poza swym pierwotnym zasięgiem (np. w południowej Francji), w tym uprawiany jest jako roślina doniczkowa. Owoce są niejadalne i nie mają wartości użytkowej.

Rozmieszczenie geograficzne

Jest jedną z dwóch (obok Phoenix theophrasti) rodzimych dla Europy palm (w odróżnieniu od daktylowca nie kwestionowane jest jej tu naturalne pochodzenie). Zasięg obejmuje zachodnią część obszaru śródziemnomorskiego, od południowych Włoch do południowej Hiszpanii oraz Afrykę, wzdłuż wybrzeża północnoafrykańskiego, od Tunezji do Maroka. Poza tym rozprzestrzeniana w uprawie.

Morfologia

Liść

Kwiatostany

Owoce

Pokrój

Palma z krótką kłodziną, często silnie rozgałęzioną tuż przy powierzchni ziemi, osiągającą do 2 m wysokości, czasem rosnąc jako roślina z pojedynczym pniem osiąga do 5 m wysokości. Kłodzina okryta jest strzępiącymi się, pochwiastymi nasadami starych liści.

Liście

Skupione na szczycie kłodziny o kształcie wachlarzowatym. Blaszka liściowa półkolista lub kolista o średnicy 50–90 cm, do nasady podzielona na kilkanaście odcinków. Są one sztywne i szeroko rozłożone, słabo sfałdowane i pozbawione wyraźnej, środkowej wiązki przewodzącej. Blaszka ma barwę szaro- do niebieskozielonej. Ogonek liściowy osiąga długość od 60 do 100 cm, u nasady jest wzdłuż krawędzi uzbrojony w kolce.

Kwiaty

Jednopłciowe (roślina dwupienna – kwiaty męskie i żeńskie występują na różnych osobnikach). Zebrane w są w wiechowate kwiatostany wyrastające w pachwinach liści szczytowych.

Owoce

Czerwonożółte, elipsoidalne, o grubości 3–4 cm.

Biologia i ekologia

Wiecznie zielona roślina znosząca spadki temperatur do 7°C, rosnąca w pobliżu wybrzeży na glebach piaszczystych, kamienistych i raczej suchych. Jest dość łatwa w uprawie doniczkowej, daje się rozmnażać wegetatywnie.

Na przykładzie tego gatunku dowiedziono niezbędności zapylenia kwiatów, by mogły powstać owoce. Dokonał tego Johann Gottlieb Gleditsch – w połowie XVIII w. dyrektor ogrodu botanicznego w Berlinie, który sprowadził pyłek z okazu męskiego tego gatunku z ogrodu w Lipsku uzyskując po raz pierwszy owoce na rosnącym w Berlinie okazie żeńskim, który nigdy wcześniej owoców nie był w stanie zawiązać.