Kardynałowie z nominacji Innocentego II

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Papież Innocenty II (1130–1143) w ciągu swego 13-letniego pontyfikatu mianował co najmniej 47 nowych kardynałów:

Nominacje[edytuj | edytuj kod]

Uwagi odnośnie do dat: daty nominacji zdecydowanej większości kardynałów nie są znane. W literaturze przedmiotu są one ustalane hipotetycznie. Wiadomo, że zgodnie z obowiązującym wówczas prawem kościelnym nominacje kardynalskie miały miejsce co do zasady w tzw. soboty kwartalne, a czasem wyjątkowo także w Wielką Sobotę lub sobotę przed niedzielą pasyjną[1]. Najczęściej przyjmuje się, że kardynał został mianowany w ostatnią sobotę kwartalną przed pierwszą wzmianką dokumentacyjną o nim jako kardynale[2], w niektórych przypadkach jednak data ta jest korygowana w oparciu o dodatkowe przesłanki, w szczególności miejsce danego kardynała w porządku starszeństwa, wynikające z kolejności podpisów na papieskich przywilejach[3].

Nominacja ok. 1131[edytuj | edytuj kod]

  1. Adenulf OSBCluny, opat Farfa – kardynał diakon S. Maria in Cosmedin, zm. 1144

Nominacje 5 marca 1132[edytuj | edytuj kod]

  1. Łukasz, skryptor Kancelarii Apostolskiej – kardynał prezbiter Ss. Giovanni e Paolo, zm. 1140
  2. Odone Bonecase – kardynał diakon S. Giorgio, zm. 1162
  3. Guido Pisano – kardynał diakon Ss. Cosma e Damiano, zm. 15 sierpnia 1149

Nominacje 17 grudnia 1132[edytuj | edytuj kod]

  1. Marcin OCist – kardynał prezbiter S. Stefano in Montecelio, zm. 21 września 1142
  2. Azo da Piacenza, prepozyt kolegiaty S. Antonino in Piacenza – kardynał diakon Świętego Kościoła Rzymskiego, następnie kardynał prezbiter S. Anastasia (22 grudnia 1134), zm. 15 września 1139

Nominacja ok. 1133[edytuj | edytuj kod]

  1. Theodwin OSB, opat Gorze – kardynał biskup S. Rufina, zm. 1151

Nominacja 23 grudnia 1133[edytuj | edytuj kod]

  1. Gwidon – kardynał diakon S. Adriano, zm. 1138

Nominacje 10 marca 1134[edytuj | edytuj kod]

  1. Boecjusz – kardynał diakon Ss. Vito e Modesto, następnie kardynał prezbiter S. Clemente (28 maja 1138), zm. 1143
  2. Wassal – kardynał diakon S. Eustachio, zm. 1142

Nominacje 2 marca 1135[edytuj | edytuj kod]

  1. Humbald – kardynał diakon S. Maria in Via Lata, następnie kardynał prezbiter Ss. Giovanni e Paolo (18 grudnia 1143), zm. 1149
  2. Chryzogon – kardynał diakon S. Maria in Portico, następnie kardynał prezbiter S. Prassede (17 grudnia 1138), zm. 1141.

Nominacja 1 czerwca 1135[edytuj | edytuj kod]

  1. Grzegorz – kardynał prezbiter S. Prisca, zm. 1137.

Nominacja ok. 1135[edytuj | edytuj kod]

  1. Stancius – kardynał prezbiter S. Sabina, zm. 1142 (?)

Nominacje 19 grudnia 1136[edytuj | edytuj kod]

  1. Drogon de Champagne OSB, opat St.-Jean de Laon – kardynał biskup Ostii, zm. 19 grudnia 1137.
  2. Albert – kardynał biskup Albano, zm. 1141.
  3. Bernard OCart – kardynał prezbiter S. Crisogono, zm. 9 sierpnia 1138.
  4. Ivo de Chartres CanReg – kardynał diakon S. Maria in Aquiro, następnie kardynał prezbiter S. Lorenzo in Damaso (28 maja 1138), zm. 19 czerwca 1142.

Nominacja 6 marca 1137[edytuj | edytuj kod]

  1. Balduino da Pisa OCist, przeor Chiaravalle – kardynał prezbiter S. Maria in Trastevere, następnie arcybiskup Pizy (kwiecień 1138), zm. 25 maja 1145

Nominacje 18 grudnia 1137[edytuj | edytuj kod]

  1. Griffone, archiprezbiter bazyliki watykańskiej – kardynał prezbiter S. Pudenziana, następnie biskup Ferrary (22 kwietnia 1139), zm. 1158 (?)
  2. Grzegorz – kardynał diakon S. Angelo, zm. 1140
  3. Gerard – kardynał diakon S. Maria in Domnica, zm. 1145 (?)

Nominacja 26 lutego 1138[edytuj | edytuj kod]

  1. Ottaviano de Monticello, subdiakon S.R.E., rektor Benewentu – kardynał diakon S. Nicola in Carcere, kardynał prezbiter S. Cecilia (3 marca 1151), Antypapież Wiktor IV (7 września 1159), zm. 20 kwietnia 1164

Nominacja 3 kwietnia 1138[edytuj | edytuj kod]

  1. Alberic de Beauvais OSBCluny, opat Vézelay – kardynał biskup Ostii, zm. w lutym 1148

Nominacja 17 grudnia 1138[edytuj | edytuj kod]

  1. Ubaldo de Lucca – kardynał diakon S. Adriano, następnie kardynał prezbiter S. Prassede (24 maja 1141), kardynał biskup Ostii (20 grudnia 1158); od 1 września 1181 Papież Lucjusz III, zm. 25 listopada 1185

Nominacja 18 marca 1139[edytuj | edytuj kod]

  1. Ribaldo da Piacenza, kanonik kapituły w Piacenzie – kardynał diakon S. Maria in Portico, następnie kardynał prezbiter S. Anastasia (2 marca 1140), zm. 10 maja 1142

Nominacja 23 września 1139[edytuj | edytuj kod]

  1. Guido de Castro Ficeclo – kardynał diakon S. Apollinare, zm. 1147

Nominacje 23 grudnia 1139[edytuj | edytuj kod]

  1. Presbitero, subdiakon S.R.E. – kardynał diakon Świętego Kościoła Rzymskiego, następnie kardynał prezbiter S. Pudenziana (2 marca 1140), zm. 1140
  2. Rainier, subdiakon S.R.E. – kardynał diakon Świętego Kościoła Rzymskiego, następnie kardynał prezbiter S. Prisca (2 marca 1140), zm. 1146.
  3. Goizo Malastriva – kardynał diakon Świętego Kościoła Rzymskiego, następnie kardynał prezbiter S. Cecilia (2 marca 1140), zm. 1144

Nominacje 2 marca 1140[edytuj | edytuj kod]

  1. Gregorio Centu – kardynał prezbiter S. Maria in Trastevere, następnie kardynał biskup Sabiny (1154), zm. 1162
  2. Guido Florentinus – kardynał prezbiter S. Crisogono, zm. 1157.
  3. Tomasz – kardynał diakon Świętego Kościoła Rzymskiego, następnie kardynał prezbiter S. Vitale (22 lutego 1141), zm. w październiku 1146

Nominacje 21 września 1140[edytuj | edytuj kod]

  1. Piotr, archiprezbiter bazyliki watykańskiej – kardynał prezbiter S. Pudenziana, zm. 1144
  2. Longin – kardynał prezbiter, zm. 1140 (?)

Nominacje 22 lutego 1141[edytuj | edytuj kod]

  1. Etienne de Chalons OCist – kardynał biskup Palestriny, zm. 30 marca 1144
  2. Piotr – kardynał diakon Świętego Kościoła Rzymskiego, następnie kardynał diakon S. Maria in Aquiro (20 września 1141), zm. 1144
  3. Gregorio CanReg, kanonik kapituły w Lukce – kardynał diakon Świętego Kościoła Rzymskiego, zm. 1147 (?)

Nominacja ok. 1141[edytuj | edytuj kod]

  1. Rainaldo di Collemezzo OSB, opat Montecassino – kardynał prezbiter (Ss. Marcellino e Pietro?)[4], zm. 28 października 1166.

Nominacja 20 września 1141[edytuj | edytuj kod]

  1. Piotr – kardynał diakon S. Maria in Portico, zm. 1145

Nominacje 20 grudnia 1141[edytuj | edytuj kod]

  1. Hubald – kardynał prezbiter Ss. Giovanni e Paolo, zm. 1142
  2. Guido de Summa – kardynał diakon Świętego Kościoła Rzymskiego, następnie kardynał prezbiter S. Lorenzo in Damaso (18 grudnia 1143), kardynał biskup Ostii (29 maja 1149), zm. 1151

Nominacje 14 marca 1142[edytuj | edytuj kod]

  1. Imar OSBCluny, opat St. Moutierneuf – kardynał biskup Tusculum; od września 1159 w obediencji antypapieża Wiktora IV, zm. 28 października 1161
  2. Gilbert – kardynał diakon S. Adriano, następnie kardynał prezbiter S. Marco (18 grudnia 1143), zm. 1150
  3. Niccolò – kardynał diakon Świętego Kościoła Rzymskiego, następnie kardynał prezbiter S. Ciriaco (18 grudnia 1143), zm. 1 kwietnia 1151

Nominacja 27 lutego 1143[edytuj | edytuj kod]

  1. Hugo d'Homblieres OSB, opat Homblieres – kardynał biskup Albano, zm. 1143

Nominacja 18 września 1143[edytuj | edytuj kod]

  1. Piotr – kardynał biskup Albano, zm. 1145

Biskup Rudolf z Orte[edytuj | edytuj kod]

W latach 1132-1136 bulle Innocentego II regularnie podpisywał Rudolf, biskup latyńskiej diecezji Orte w latach ok. 1117 – po 1151. Jego status jako kardynała-biskupa jest jednak niepewny i w najlepszym wypadku miał charakter tymczasowy. Przypuszczalnie miał on zastępować w kurii kardynała-biskupa Egidiusza z Tusculum, który poparł Anakleta II. Po roku 1136 znika on z otoczenia papieża, a w tekście dokumentu z 10 lutego 1151 wyraźnie odróżnia się go od kardynałów[5].

Wątpliwe przypadki[edytuj | edytuj kod]

Dwóch następujących kardynałów jest wymienianych wśród nominatów Innocentego II na podstawie zaledwie pojedynczych wzmianek:

  1. Piotr, kardynał prezbiter S. Marco – podpisał bullę z 3 kwietnia 1130[6]
  2. Egmundus, kardynał prezbiter Ss. Silvestro e Martino – podpisał bullę z 31 marca 1139[7]

Obie te bulle nie są znane z oryginałów, a zachowane kopie zawierają poważne błędy. Oba kościoły tytularne miały w tym czasie innych znanych z imienia kardynałów: prezbiterem S. Marco wiosną 1130 był anakletianin Bonifacy[8], a kardynałem Ss. Silvestro e Martino jeszcze 29 marca 1139 był Mateusz[9]. W przypadku Piotra może zatem chodzić o zniekształcenie nazwy kościoła tytularnego (S. Marci zamiast S. Martini) a przypadku Egmunda o zniekształcenie imienia (Egmundus zamiast Ego Matthaeus), co jest tym bardziej prawdopodobne z uwagi na częste stosowanie abrewiatur. W obu przypadkach kwestionowane podpisy znajdują się w miejscach odpowiadających w porządku starszeństwa miejscom zajmowanym właśnie przez Pietro Ruffino oraz Mateusza.

Według kroniki Romualda z Salerno, roczników magdebruskich oraz roczników klasztoru św. Piotra w Erfurcie również Bernardo da Pisa OCist, późniejszy papież Eugeniusz III (1145–1153), został mianowany kardynałem prezbiterem, jednak wiarygodność tych przekazów jest bardzo wątpliwa[10].

Ponadto według późniejszej o blisko półtora wieku relacji Jakuba de Voragine pierwszy arcybiskup Genui Syrus (1130/33-1163), przed swoją nominacją biskupią był kardynałem w kurii Innocentego II. W oparciu o istniejący materiał źródłowy nie jest jednak możliwa weryfikacja tej informacji[11].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Werner Maleczek, Papst und Kardinalskolleg von 1191 bis 1216, Wiedeń 1984, s. 289. Brixius, s. 7-15, przyjmuje piątki kwartalne jako daty promocji. Rozbieżność ta ma w dużej mierze charakter pozorny, zależy bowiem od tego, czy jako datę promocji uważa się zatwierdzenie nominacji na tajnym konsystorzu, co miało miejsce w piątki, czy też oficjalne ich ogłoszenie i udzielenie nominatom święceń, co miało miejsce w soboty. W artykule przyjęto soboty jako dni właściwych promocji.
  2. Zob. Zenker, s. 220 i nast., z tym, że Zenker przyjmuje, że promocje miały miejsce w piątki kwartalne (a nie soboty).
  3. por. Rudolf Hüls, Kardinäle, Klerus und Kirchen Roms: 1049–1130, Bibliothek des Deutschen Historischen Instituts in Rom. Max Niemeyer Verlag. Tybinga 1977, ISBN 978-3-484-80071-7
  4. Rainaldo jest po raz pierwszy poświadczony jako kardynał we wrześniu 1141, zob. G. A. Loud: The Latin Church in Norman Italy. Cambridge University Press, 2007, s. 158 przyp. 87. Jego kościół tytularny nie wynika ze współczesnych dokumentów, o tym, że był on prezbiterem Ss. Marcellino e Pietro informuje dopiero Chacón, col. 998. Tytuł Ss. Marcellino e Pietro jest jednak jednym z nielicznych, które przez cały okres kardynalatu Rainaldo nie mają znanego kardynała, zatem wydaje się, że relacja Chacóna zasługuje na przymiot wiarygodności, por. Brixius, s. 94.
  5. por. Zenker, s. 52-53.
  6. Cesare Vignati, Codice diplomatico Laudense. Vol. I, G. Brigola e compagno, 1879, s. 122
  7. Publications de la Société historique et archéologique dans le Limbourg, V, s. 26
  8. R. Hüls, Kardinäle, Klerus und Kirchen Roms: 1049-1130, Tybinga 1977, s. 186.
  9. Marquis D'Albon: Cartulaire général de l'Ordre du Temple (1119?-1150), vol. I, Paryż 1913, s. 375
  10. Michael Horn, Studien zur Geschichte Papst Eugens III.(1145-1153), Lang 1992, s. 42-45.
  11. por. Zenker, s. 192-193.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Otto Kares, Chronologie der Kardinalbischöfe im elften Jahrhundert, (w:) Festschrift zur Jahrhundertfeier des Gymnasiums am Burgplatz in Essen, Essen 1924, s. 19 i nast.
  • Johannes M. Brixius, Die Mitglieder des Kardinalkollegiums von 1130-1181, Berlin 1912, s. 40-48
  • Barbara Zenker, Die Mitglieder des Kardinalkollegiums von 1130 bis 1159, Würzburg 1964
  • Klaus Ganzer, Die Entwicklung des Auswärtigen Kardinalats im hohen Mittelalter, Tybinga 1963
  • Jacques Paul Migne, Patrologia Latina - vol. 179 (col. 53-658 - Innocenti II Pontifici Romanis Epistolae et Privilegia)
  • Alfonso Chacón: Vitæ, et res gestæ Pontificvm Romanorum et S. R. E. Cardinalivm ab initio nascentis Ecclesiæ vsque ad Vrbanvm VIII. Pont. Max. Volumen I, Rzym 1677