Klinochwostka paskowana
| Tapera naevia[1] | |||
| (Linnaeus, 1766) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Tapera | ||
| Gatunek |
klinochwostka paskowana | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Klinochwostka paskowana[4] (Tapera naevia) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kukułkowatych (Cuculidae). Jedyny przedstawiciel rodzaju Tapera[4][5]. Występuje w obszarze od południowego Meksyku do północnej Argentyny i Urugwaju[3].
Systematyka i zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) uznaje klinochwostkę paskowaną za gatunek monotypowy. Niektórzy autorzy wyróżniają jednak dwa podgatunki[2]:
- T. n. excellens (P. L. Sclater, 1858) – od południowego Meksyku do wschodniej Panamy
- T. n. naevia (Linnaeus, 1766) – Kolumbia na wschód po region Gujana oraz na południe po zachodni Ekwador, północne Peru, ponadto Brazylia i dalej na południe po Boliwię, Paragwaj, północną Argentynę i Urugwaj; wyspy Margarita (Wenezuela) i Trynidad.
Niekiedy populację z południowej Brazylii i północnej Argentyny zaliczano do trzeciego podgatunku – T. n. chochi[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała wynosi 26–29 cm, w tym dzioba 17,1–23,2 mm i ogona 148–194 mm. Skrzydło mierzy 104–123 mm, skok 30–36,1 mm. Na głowie ruchomy czub, złożony z szarobrązowych do rdzawych piór z białą kropką na końcu. Pióra na karku, grzbiecie i pokrywach skrzydłowych w środku brązowe, po bokach białawo-rdzawe. Pokrywy lotek I rzędu z białą kropką na końcu. Lotki brązowe z białymi obrzeżeniami chorągiewek zewnętrznych. Nad okiem biała brew. Spód ciała płowy, sterówki brązowe, ciemniejsze w okolicach stosiny. Osobniki młode z wierzchu w płowe plamy[6].
Środowisko[edytuj | edytuj kod]
Zasiedla zakrzewienia w lesie, osobno, namorzyny, krzewy na wyspach na rzekach, pastwiska oraz skraje lasów. Spotykana na wysokości 800–1500 m n.p.m., w Wenezueli i Ekwadorze do 2300–2500 m n.p.m.[6]
Zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Klinochwostka paskowana przebywa samotnie; płochliwa. Dokonuje kąpieli piaskowych (ang. dust/sand bathing). W trakcie żerowania rozkłada skrzydełko i idzie kiwając się, prawdopodobnie celem wypłoszenia ofiary. Rozkłada skrzydełko również wtedy, gdy jest zaniepokojona lub wystraszona. Pożywienie stanowią koniki polne, gąsienice, ważki, karaluchy, chrząszcze, pająki i ślimaki[6].
Lęgi[edytuj | edytuj kod]
W Oaxaca w Meksyku lęgi odnotowano w czerwcu, w Panamie od stycznia do czerwca, w Kolumbii w kwietniu, w Wenezueli we wrześniu; w Surinamie lęgi prowadzone są niezależnie od pory roku. Jest pasożytem lęgowym, preferuje ptaki z gniazdami zakrytymi lub kopulastymi; często są to przedstawiciele garncarzowatych[6].
Wykazano pasożytnictwo lęgowe na następujących gatunkach: złotobrodzik (Schoeniophylax phryganophila), ogończyki: andyjski (Synallaxis azarae), gajowy (S. frontalis), ubogi (S. spixi), blady (S. albescens), płowy (S. guajanensis), kreskowany (S. cinnamomea) i meksykański (S. erythrothorax), moczarnik cynamonowy (Certhiaxis cinnamomeus), koszykarz krótkodzioby (Asthenes baeri), cierniak czerwonooki (Phacellodromus erythrophthalmus), cierniak rudoczelny (P. rufifrons), cierniak duży (P. ruber)[6], cierniak cętkowany (P. striaticollis)[7], liściowiec złotoczelny (Philydor rufum), wodopławik białogłowy (Arundinicola leucocephala), wszystkie gatunki z rodzaju Myiozetetes, pręgostrzyżyk skromny (Cantorchilus modestus), pręgostrzyżyk rdzawy (Thryophilus rufalbus) oraz ciszek siwogłowy (Arremonops conirostris)[6].
Jaja mają barwę od białoniebieskich, poprzez zielononiebieskie po zielonkawe, wymiary około 21×16 mm. Inkubacja trwa 15–16 dni (jeżeli jaja zostały złożone do gniazda przedstawiciela Synallaxis jest to 17–18 dni). Pisklę klinochwostki w przeciągu 24 godzin od wyklucia zabija pisklęta gospodarza dziobem; są one potem usuwane z gniazda przez ich rodziców. Młode jest karmione do 36 dni od wyklucia. W trakcie opierzania się wydziela z siebie nieprzyjemny zapach[6].
W Surinamie spośród 21 zbadanych gniazd moczarnika cynamonowego 14 zawierało jaja klinochwostki paskowanej[6].
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje klinochwostkę paskowaną za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Partners in Flight z 2019 roku, mieści się w przedziale 0,5–5,0 milionów osobników. Trend liczebności populacji uznaje się za stabilny[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tapera naevia, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c American Striped Cuckoo (Tapera naevia). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-15)]. (ang.).
- ↑ a b c BirdLife International, Tapera naevia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-3 [dostęp 2021-03-19] (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Neomorphini Shelley, 1891 (wersja: 2019-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-29].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Turacos, bustards, cuckoos, mesites, sandgrouse. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-07-29]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Robert B. Payne: The Cuckoos. Oxford University Press, 2005, s. 183-186, seria: Bird Families of the World. ISBN 0-19-850213-3.
- ↑ J. del Hoyo, A. Elliot, D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. T. 8. Broadbills to Tapaculos. Lynx Edicions, 2003, s. 314. ISBN 84-87334-50-4.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).