Kołpaczek ciemnobrzegi
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
kołpaczek oliwkowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Panaeolus ciemnobrzegi (Berk. & Broome) Sacc. Syll. Fung. (Abellini) 5: 1124 (1887) | |
Kołpaczek ciemnobrzegi (Panaeolus subbalteatus (Berk. & Broome) Sacc.) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Galeropsidaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisali go Miles Joseph Berkeley i Christopher Edmund Broome w 1861 roku, nadając mu nazwę Agaricus subbalteatus. W 1887 r. Pier Andrea Saccardo przeniósł go do rodzaju Panaeoluds[1]. Synonimy:
- Agaricus subbalteatus Berk. & Broome 1861
- Coprinarius subbalteatus (Berk. & Broome) Henn. 1898[2].
W 1983 r. Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda podali polską nazwę kołpaczek pośredni, w 2003 r. Władysław Wojewoda zarekomendował nazwę kołpaczek ciemnobrzegi[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Kołpaczek ciemnobrzegi od innych kołpaczków odróżnia się tendencją do wzrostu w małych gronach, krępym owocnikiem i wypukłym kapeluszem, który w okresie dojrzałości wyprostowuje się i staje się płaski. Brzeg ciemniejszy w postaci trwałego pasa. Blaszki cętkowane, Zarodniki duże, gładkie, czarne[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Podano występowanie kołpaczka ciemnobrzegiego w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej, w Europie i na Nowej Zelandii[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 4 stanowiska[3], w późniejszych latach podano kilka następnych[6]. Według W. Wojewody częstość jego występowania i stopień zagrożenia nie są znane[3]. Aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[7].
Grzyb naziemny, saprotrof występujący wśród traw na polanach, na obrzeżach lasów, polach uprawnych, w parkach i ogrodach[3], głównie ziemi bogatej w odchody (często koni)[4].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb psychoaktywny, zawierający halucynogenną psylocybinę[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-10-10] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-10-12] (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 488, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b Panaeolus subbalteatus [online], Burke Herbarium Image Collection [dostęp 2023-10-12] (ang.).
- ↑ Występowanie Panaeolus subbalteatus na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-10-12].
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-10-12] (pol.).
- ↑ Aktualne stanowiska Panaeolus subbalteatus w Polsce [online], gbif.org [dostęp 2023-10-12].
- ↑ T. Stijve, Worldwide occurrence of psychoactive mushrooms – an update, „Czech mycology”, 48 (1), s. 11–15.