Kościół św. Wawrzyńca w Bytomiu
50°21′04″N 18°54′06″E/50,351111 18,901667
- Uzasadnienie: Kościół został przeniesiony z Mikulczyc
 Pocztówka z ok. 1907 roku przedstawiająca kościół św. Wawrzyńca. | |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||
| Adres | |||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||||||
Położenie na mapie Bytomia  | |||||||||||
| 50°21′04″N 18°54′06″E/50,351111 18,901667
| |||||||||||
Kościół św. Wawrzyńca – drewniany kościół rzymskokatolicki wzniesiony w XVI wieku w Mikulczycach, przeniesiony do parku miejskiego w Bytomiu w 1901 roku, spłonął w 1982 roku.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Świątynię wybudowano z drzewa modrzewiowego na planie prostokąta o bokach 11 na 10 metrów oraz pokryto dwuspadowym dachem. Wieża została wybudowana z drzewa sosnowego na planie kwadratu o boku 6,3 metra w konstrukcji słupowej[1].
Budynek został pierwotnie wybudowany w Mikulczycach, obecnie dzielnicy Zabrza, najprawdopodobniej w pierwszej połowie XVI wieku. Jako datę powstania podaje się najczęściej rok 1530, podawany m.in. przez Hermanna Luchsa, Alfonsa Perlikka oraz Simona Machę. Około roku 1580 kościół został przebudowany, a jego fundatorem został Daniel Starszy Ziemięcki, ówczesny właściciel Mikulczyc[1].
W 1749 roku nastąpiła kolejna naprawa kościoła podczas której wymieniono dach i tworząc sygnaturkę, odnowiono wieżę oraz podłogę. Wcześniej, w 1741 roku, odnowiona została ambona, na której umieszczono płaskorzeźby ewangelistów i Dobrego Pasterza, a w 1744 roku zbudowano balustradę przed ołtarzem[1].
Po wybudowaniu w Mikulczycach w 1892 roku nowego kościoła postanowiono sprzedać budynek, który za 500 marek kupił w 1901 roku magistrat miasta Bytomia. Budynek został rozebrany, a następnie złożony w zachodniej części parku miejskiego, niedaleko podłużnego stawu zwanego łabędzim[2]. Podczas odbudowy wymieniono zniszczone belki, wymieniono gontowy dach, a także odtworzono płaskorzeźby[1].
Po przenosinach świątynia była nieużywana, w 1921 roku utworzono tam muzeum sztuki sakralnej otwarte w niedziele i święta. W 1933 roku z kościoła wyniesiono przedmioty muzealne, a następnie przekształcono go w pomnik poległych w okresie I wojny światowej. Po II wojnie światowej budynek został wyremontowany, lecz nie był używany. W 1971 roku Muzeum Górnośląskie zakupiło go od Skarbu Państwa, gdzie zorganizowało wystawę rzeźby sakralnej[1].
14 listopada 1982 roku[3], około godz. 22 kościół został podpalony w wyniku czego spłonął[1], zniszczeniu uległo około 30% budowli[3]. Pozostałości miały zostać wykorzystane do odbudowy świątyni, zostały one rozebrane i wywiezione do Nadwiślańskiego Parku Etnograficznego w Wygiełzowie, gdzie posłużył do naprawy różnych obiektów, należących do ekspozycji tego skansenu[3], sam kościół nie został odbudowany, ponadto został skreślony z rejestru zabytków[3].
Wyposażenie
[edytuj | edytuj kod]
Pierwotne wyposażenie pochodziło z lat 80. XVI wieku. W połowie XVII wieku w kościele pojawiły się nowe ołtarze ufundowane przez rodzinę Wołczyńskich, właścicieli Mikulczyc. Ołtarz główny zawierał cudowny obraz Matki Boskiej oraz obraz św. Wawrzyńca i figura św. Michała Archanioła. Ołtarze boczne prawy i lewy były poświęcone kolejno świętej Barbarze oraz świętemu Józefowi i, wraz z ołtarzem głównym, były bogato zdobione motywami roślinnymi[1].
Po utworzeniu w kościele muzeum umieszczono tam drewniany model kościoła św. Trójcy zburzonego w 1878 roku, obrazy kościołów św. Trójcy i św. Małgorzaty, płytę marmurową burmistrza Jakuba Dłuhinikla z 1637 roku, obraz Matki Boskiej Bolesnej z XVIII wieku oraz figury apostołów, chorągwie i baldachim pochodzące z kościoła św. Trójcy[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h Zdzisław Jedynak: Drewniany kościółek św. Wawrzyńca w parku. W: Zabytki Bytomia. Bytom: Towarzystwo Miłośników Bytomia, 1988, s. 122–131, seria: Magazyn Bytomski.
- ↑ W cieniu Góry Miłości. W: Maciej Droń: Był sobie Bytom. Bytom: Życie Bytomskie, 2001, s. 52. ISBN 83-916471-0-2.
- ↑ a b c d Maciej Droń: Żegnaj, święty Wawrzyńcze. [w:] Życie Bytomskie [on-line]. 2012-11-26. [dostęp 2019-12-27].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Śląskie Środowisko Wiernych Tradycji Łacińskiej: Odbudujmy kościół św. Wawrzyńca w Bytomiu. [dostęp 2009-08-25]. (kopia z Internet Archive)
- Kościół św. Wawrzyńca na starych pocztówkach