Kościół św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Białowieży
 nr rej. A-546 z dnia 4.03.1980[1]
| |||||||||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||||||||
 widok od frontu | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość |
Białowieża | ||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
1 października | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Białowieży  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu hajnowskiego  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie gminy Białowieża  | |||||||||||||||||||
 52°42′02,0″N 23°52′25,5″E/52,700556 23,873750
| |||||||||||||||||||
Kościół pw. Świętej Teresy od Dzieciątka Jezus – rzymskokatolicki kościół parafialny należący do dekanatu Białystok-Dojlidy archidiecezji białostockiej.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W 1922 r. powstał "Komitet Budowy Kościoła Rzymsko-Katolickiego w Białowieży" (zmieniony później na "Komitet Budowy Kościoła w Białowieży"). Pierwszym przewodniczącym wybrano Wincentego Czarnieckiego, zastępcą zaś został Michał Dymsza. Komitet jako stowarzyszenie uzyskało osobowość prawną 11 października 1923 r. Zmiany personalne nastąpiły cztery lata później, kiedy prezesem został ks. Józef Dogwiłło. Pierwotnie kościół planowano budować na terenie parku pałacowego lub na wzgórzu w okolicy cmentarza, co miało nawiązywać do dawnej świątyni grekokatolickiej. Ostatecznie wybrano plac położony przy ulicy Stoczek (obecnie Waszkiewicza), obok budynków Dyrekcji Lasów Państwowych. Na potrzeby budowy w 1928 r. Dyrekcja Lasów Państwowych wydzierżawiła na 36 lat dwa place za symboliczne 10 złotych rocznie[2].
Pierwotnie planowano budowę kościoła w stylu neogotyckim, powstała nawet jej wizualizacja. Projekt był kontestowany, a ks. Józef Dogwiłło zwrócił uwagę, że świątynia powinna nawiązywać do nazwy osady. Dzięki Zygmuntowi Glogerowi i Henrykowi Sienkiewiczowi, pod koniec XIX stulecia rozpowszechniło się przekonanie, że nazwa Białowieża powstała od "białej wieży", czyli średniowiecznego zamku prawdopodobnie książąt litewskich. W konsekwencji uznano, że biała wieża górująca nad osadą, stanowiłaby symbol przynależności tych obszarów do ziem polskich.
Budowa obecnej świątyni w stylu neorenesansu polskiego została rozpoczęta w 1927 roku według projektu warszawskiego architekta Borysa von Zinserlinga. Kościół został wymurowany w 1931 r., jednakże kryzys gospodarczy opóźnił prace wykończeniowe. We wrześniu 1933 r. nastąpiło przeniesienie kultu z kaplicy (znajdującej się w pałacu carskim) do świątyni[2]. Nieukończona jeszcze budowla została konsekrowana w dniu 15 października 1934 roku przez arcybiskupa Romualda Jałbrzykowskiego, metropolitę wileńskiego. Na dalsze prace budowlane zabrakło funduszy, między innymi dlatego, że po zakończeniu II wojny światowej większa część parafii znalazła się w granicach Związku Sowieckiego. Dopiero w latach 70. XX wieku zostały wznowione prace wykończeniowe i remontowe, zostały zamontowane ołtarze i konfesjonały wykonane z pni i konarów kilkuletnich drzew. W 2007 roku zostały zamontowane organy o 17 głosach. Większość obrazów zostało namalowanych przez Łucję Bałzukiewicz[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2017-08-28].
- ↑ a b Karol Łopatecki, Kościół p.w. Św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Białowieży - ideologiczne uzasadnienie budowy, „Biuletyn Historii Sztuki” (3-4), 2009, s. 369-387, OCLC 999123453 [dostęp 2019-12-12].
- ↑ Parafia pw. św. Teresy od Dzieciątka Jezus, Białowieża. archidiecezja białostocka. [dostęp 2017-08-28]. (pol.).