Architekt

Architekt przy pracy (1893)

Architekt (lat. architectus, gr. arkhitekton mistrz budowlany, kierownik prac) – osoba zajmująca się projektowaniem budynków i budowli w zakresie architektury.

Historia

Termin architekt (gr. αρχιτέκτων architecton) pojawił się po raz pierwszy w V w. p.n.e. u Herodota, który w ten sposób identyfikował konstruktora Akweduktu w Samos, Eupalinosa z Megary.

Zawód architekta w różnych krajach świata

Biuro architektoniczne Lyons, Melbourne

Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Architekt Europejski

W większości krajów zawód projektanta w zakresie architektury wykonują najczęściej osoby posiadające prawnie przyznany tytuł zawodowy architekt lub architekt z innymi tytułami zawodowymi. W Polsce taki tytuł zawodowy przyznają polskie uczelnie zawodowe osobom, które ukończyły odpowiedni kierunek studiów wyższych i jest to tytuł "inżynier architekt" po uzyskaniu dyplomu I stopnia lub "magister inżynier architekt" po uzyskaniu dyplomu II stopnia. Samo posiadanie tytułu zawodowego brzmiącego jak potocznie używane określenie projektanta w zakresie architektury nie oznacza wyłączności na wykonywanie tego zawodu. Chyba że osoby posiadające w danym kraju taki tytuł zawodowy lub inne grupy zawodowe mają ustawowo przez ten kraj nadane uprawnienia, które czynią takie grupy osób uprzywilejowane w tym zakresie.

Architekt w Polsce

Projektowanie, sprawdzanie projektów architektoniczno-budowlanych i pełnienie nadzorów autorskich nad realizacją projektu budowlanego jest w Polsce uznawane za pełnienie samodzielnej funkcji technicznej projektanta w budownictwie. Tak stanowi ustawa Prawo Budowlane . Pełnić samodzielną funkcję techniczną projektanta w budownictwie związaną z wykonywaniem projektów budowlanych mogą tylko osoby posiadające uprawnienia budowlane, które można zdobyć w zakresie specjalności techniczno-budowlanych wymienionych w tej ustawie.

Projekt budowlany w Polsce dotyczy całego zamierzenia budowlanego i podlega zatwierdzeniu przez odpowiedni organ państwa, a osoba go sporządzająca musi posiadać odpowiedni zakres specjalności lub współtworzyć go z grupą osób te specjalności posiadających. W ramach projektu budowlanego należy zaprojektować (czyli określić) także główny (architektoniczny) obiekt lub obiekty, dla których należy uzyskać prawne pozwolenia na ich wykonywanie (konstruowanie), co z punktu widzenia ustawy zostało nazwane budową.

W ramach funkcji projektanta w odpowiednim rozporządzeniu ograniczono zakres uprawnień budowlanych "do projektowania w specjalności architektonicznej bez ograniczeń" do określenia obiektu w zakresie jego architektury. Natomiast osoby posiadające ograniczone uprawnienia budowlane w tej specjalności do określania obiektu budowlanego o kubaturze do 1000 m³ w zakresie jego architektury z ograniczeniem do projektów budowlanych w zabudowie zagrodowej lub terenie zabudowy zagrodowej.

Osoba posiadająca prawo sporządzania projektu budowlanego w zakresie uprawnień specjalności architektonicznej ma wyłączność prawną na zaprojektowanie architektury obiektu zawartego w ramach projektu budowlanego. Prawo jest jednocześnie obowiązkiem wzięcia pełnej odpowiedzialności za błędy w zakresie objętym specjalnością popełnione w podpisanej dokumentacji zatwierdzonej przez organ państwowy.

W Polsce w roku 2001 weszła w życie ustawa, która powołała samorząd zawodowy architektów oraz inżynierów budownictwa. Organy tych samorządów są prawnie uznanymi organami samorządu zawodowego powołanego w Prawie Budowlanym, które nadają uprawnienia budowlane pozwalające na uzyskanie prawa bycia autorem lub współautorem projektu budowlanego w ramach posiadanych specjalności.

Określenie architekt według tej ustawy oznacza osoby, które przede wszystkim współtworzą kulturę kraju nad Wisłą poprzez:

• projektowanie architektoniczne obiektów budowlanych,
• projektowanie przestrzennego otoczenia obiektów budowlanych,
• projektowanie realizacji obiektów budowlanych,
• nadzór nad procesem powstawania obiektów budowlanych,
• edukacji architektonicznej

Przymiotnik architektoniczny jest różnie rozumiany i oznacza wg Wikisłownika - tworzony dla/za pomocą architektury. Przymiotnik architektoniczny w Słowniku Języka Polskiego oznacza kompozycję, układ, konstrukcję budowli lub strukturę czegoś.

Architektura niczego nie tworzy, gdyż jest to obraz obiektów budownictwa czyli konstrukcji, struktur odpowiednio wykończonych. Architektura sama w sobie jest tworem jaki uzyskuje całe społeczeństwo projektując i realizując obiekty budowlane. W Polsce nie ma zakazu tytułowania się architektem.

Architekt w Niemczech

Niemieckie prawo ustawowo reguluje prawo tytułowania się architektem lub inżynierem. W Bawarii jest to Gesetz über die Bayerische Architektenkammer und die Bayerische Ingenieurekammer-Bau. Izba po niemiecku określana jest słowem kammer.

Każdy Kraj tej Federacji posiada swoją krajową izbę architektów.

Zgodnie z prawem Bawarii architektem może tytułować się tylko członek izby architektów a inżynierem członek izby inżynierów. Prawo to stanowi, że tylko osoba będąca członkiem izby architektów i posiadająca ubezpieczenie na kwotę 300 000 EU może używać tego tytułu, a jej plany jako autora czyli projektanta są uznawane w urzędach. Każdy inny przebywający na terytorium Bawarii także ma prawo wykonywać zawód architekta, ale jeśli nie jest członkiem izby ma się określać mianem "Frei Architekt" i także posiadać odpowiednie ubezpieczenie.

Zasadnicza różnica (trzeba mieć na uwadze różne prawa krajów związkowych) pomiędzy architektem a inżynierem w Niemczech polega na tym, że architekt to projektant (autor projektu) z izby architektów. Taki projektant ma prawo tytułować się architekt i przedkładać swoje autorskie projekty w urzędzie w celu otrzymania zgody na budowę.

Inżynier natomiast to osoba posiadająca prawo do używania tytułu inżynier oraz uprawnienia, które w izbie inżynierów można zdobyć do:

• bycia autorem planów (Entwurfsverfasser) jakie z założenia tworzy architekt. Takie uprawnienia może zdobyć tylko osoba, która ukończyła Bauwesen czyli naukę o budowaniu na drugim stopniu studiów wyższych. Odpowiednik polskiego magistra inżyniera kierunku budownictwo. Taka osoba nie musi należeć do izby architektów, żeby mieć prawa jakie mają architekci. Jednakże nie może się tytułować architektem.
• bycia konstruktorem (Tragwerksplaner)czyli inżynierem mogącym poświadczać stateczność elementów budynku lub budowli,
• bycia inżynierem p.poż czyli osoba poświadczająca prawidłowość rozwiązań przeciw pożarowych w budynku.

Dodatkowo inżynierowie z odpowiednim doświadczeniem w roli konstruktora w Niemczech mogą zdobyć licencję do sprawdzania projektów obiektów uznanych prawnie za skomplikowane. Są wtedy nazywani "Prüfingenieur für Bautechnik" i ostatecznie zatwierdzają projekty bardziej skomplikowanych obiektów budownictwa. Są niezależni od osób, które projektowały czyli architektów i inżynierów konsultantów i ich zadaniem jest ostateczne dopuszczenie projektu do realizacji. Opłacić niezależne sprawdzenie przez osoby posiadające licencję "Prüfingenieur für Bautechnik" musi Inwestor. Taki obowiązek dotyczy tylko skomplikowanych obiektów budowlanych.

Nie ma podziału na licencję do projektowania w danej specjalności inżynierskiej lub do prowadzenia budowy w danej specjalności. Nie ma licencji ograniczonych oraz nieograniczonych. Sama licencja daje prawa a nie ogranicza. Architekt to tytuł zawodowy jaki nadaje się osobom będącym na liście izby architektów na podstawie przywilejów w ustawie.Inżynier to tytuł zawody jaki nadaje się osobą będącym członkiem w izbie inżynierów i posiadającym przynajmniej jedną z licencji tam otrzymywanych.

Członkiem izby architektów w Bawarii mogą być osoby, które ukończyły studia wyższe na kierunku zawodowym architektury, którą to dziedzinę w Niemczech nazywa się Hochbau, co oznacza budownictwo nadziemne. Także architektami w Bawarii mogą zostać osoby studiujące architekturę wnętrz lub architekturę krajobrazu . Niemieccy architekci po kierunku budownictwo nadziemne czyli architektura mogą zdobyć tytuł inżyniera w izbie inżynierów uzyskując uprawnienia Tragwerksplanera określanego także Statik.

Architekt we Francji

We Francji mianem architekta można nazwać jedynie osobę, która jest ujęta w liście architektów Le Tableau des architectes. Osoba, posiadająca prawo tytułowania się architektem na terenie innego państwa, musi uzyskać potwierdzone przez to państwo nabycie ww. uprawnień. Jeżeli posiadacz dyplomu upoważniającego do używania tytułu architekt na terenie innego państwa, posiada go krócej niż przez okres trzech lat, musi ubiegać się o potwierdzenie swoich uprawnień u Ministra Kultury Republiki Francuskiej. Po zbadaniu całej wiedzy i umiejętności, wnioskodawca otrzyma dyplom, poświadczający nadanie uprawnień do używania tytułu zawodowego i może zostać wpisany na listę architektów.

Każdy kto we Francji chce uzyskać pozwolenie na budowę obiektu budowlanego zobowiązany jest powiadomić o tym architekta oraz uzgodnić z nim projekt architektury obiektu budowlanego, który jest częścią wniosku o pozwolenie na konstruowanie(budowę) obiektu i inwestycji. Projekt architektury zawiera zestaw planów ukazujących układ i organizację budynku, powierzchnie oraz dobór materiałów i kolorów. Odbywa się to bez uszczerbku dla praw projektanta lub zespołu projektowego. Wymóg ten nie wyklucza wykorzystania architekta jako autora projektu lub w jeszcze szerszym zakresie..

Niezależnie od powyższych wymogów nie ma obowiązku uzgadniania z architektem projektów budynków indywidualnych oraz innych o określonej maksymalnie powierzchni w dekrecie Rady Państwa..

Linki zewnętrzne

• Strona Internetowa Krajowej Izby Samorządu Zawodowego Architektów
• Strona Internetowa Krajowej Izby Samorządu Zawodowego Inżynierów Budownictwa
• Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP