Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gliwicach-Łabędach
 nr rej.:- A/694/2020 z 10.09.2020 (woj. śląskie)[1] - A/303/60 z 07.03.1960 (woj. katowickie)[2] | |||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||
 Kościół Wniebowzięcia NMP w Gliwicach-Łabędach | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Gliwic  | |||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||||||||
 50°20′12,96″N 18°37′01,10″E/50,336933 18,616972
| |||||||||||||
Kościół Wniebowzięcia NMP w Gliwicach – murowany, zabytkowy kościół parafialny obrządku rzymskokatolickiego w Gliwicach, w dzielnicy Łabędy, w dekanacie Gliwice-Łabędy w diecezji Gliwickiej.
W pobliżu kościoła przebiegają szlaki turystyczne:
Szlak Ziemi Gliwickiej[3],
Szlak rowerowy nr 16[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Kościół wzmiankowany w 1317 roku, prawdopodobnie jeszcze jako drewniany[5]. Obecna świątynia pochodzi z XV wieku, rozbudowana w latach 1716-1719 (inicjatorem rozbudowy był Jan Bernard Welczek). Kościół odnawiano m.in. w latach 1864, 1912 oraz po 1945.
Architektura i wyposażenie[edytuj | edytuj kod]
Kościół orientowany, położony na niewielkim wzniesieniu, jednonawowy, murowany z kamienia i cegły. Prezbiterium trójbocznie zamknięte, ze sklepieniami krzyżowo-kolebkowymi, prawdopodobnie stanowi pozostałości kościoła z XV wieku. Sklepienia prezbiterium i nawy barokowe, z XVIII wieku. Wieża zbudowana w latach 1716-1719, zwieńczona barokowym hełmem z latarnią.
Ołtarz główny, neorokokowy, z 1858 roku, z rzeźbami śś. Piotra i Pawła i obrazem Matki Boskiej Królowej Niebios. Ołtarze boczne z końca XVII wieku. Ołtarz lewy z rzeźbami śś. Symeona i Tomasza i obrazami śś. Józefa i Mikołaja. Ołtarz prawy z obrazami św. Barbary (XIX wiek) i św. Hieronima (XVII wiek). Ołtarz w kaplicy północnej barokowy, z 1720 r., z rzeźbami śś Franciszka i Antoniego. Ambona z XVI wieku, z obrazami Czterech Ewangelistów z XIX wieku. Z dawnego wyposażenia kościoła zachowały się m.in. monstrancja z 1651 r. z herbem właścicieli Łabęd - Welczków, cztery cynowe, barokowe lichtarze (dwa z nich z 1666 r.), siedemnastowieczny barokowy kielich oraz późnobarokowa puszka z 1723 r., fundacji Jana Bernarda Welczka[6].
Na wieży dwa średniowieczne dzwony (o średnicach 83 i 69 cm) odlane z brązu, zapewne w tym samym warsztacie (na co wskazują podobne inskrypcje na obu dzwonach), jeden z 1479, z 1480 r. W obu inskrypcjach występuje nazwa miejscowości (odpowiednio labanth oraz labant)[6].
Otoczenie[edytuj | edytuj kod]
Kościół otoczony kamiennym murem z XVIII-XIX wieku, z dwiema barokowymi kaplicami. Po stronie północnej, przy bramie, grobowiec rodziny Welczków z 1830 r. oraz nagrobki Jana i Zofii Welczków z 1811 r. w postaci dużych, kamiennych urn. Na grobowcu rodzinnym widoczny herb Welczków[7]. W otoczeniu kościoła znajduje się także plebania, zapewne z 1729 roku, oraz cmentarz.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Kościół od południa -
Ambona -
Ołtarz główny -
Grobowiec Welczków -
Plebania
.JPG)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 7 października 2020 r.. wkz.katowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-03)]. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2020-10-08]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ Atlas województwa śląskiego, cz. 2, okręg katowicki, PGK Katowice 2007
- ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2014-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-07)].
- ↑ Anna Kwiecień, Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Łabędach, w: Leszek Jodliński (red.), Gliwice znane i nieznane, wyd. 3, Gliwice 2010
- ↑ a b Szczech Bernard: Inskrypcje Ziemi Gliwickiej, w: "Rocznik Muzeum w Gliwicach". Tom III, Gliwice 1990, ISSN 0860-0937, s. 57-58
- ↑ Dzielnice Gliwic - Łabędy. [dostęp 2012-09-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-26)].