Kopułek lakmusowy
_P.D._Orton_%26_Watling_272584.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Kopułek lakmusowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Cuphophyllus lacmus (Schumach.) Bon Docums Mycol. 14(no. 56): 11 (1985) [1984] | |
_P.D._Orton_%26_Watling_272583.jpg)
Kopułek lakmusowy (Cuphophyllus lacmus (Schumach.) Bon) – gatunek grzybów z rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cuphophyllus, Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1803 r. Ch.H. Schumacher nadając mu nazwę Agaricus lacmus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1985 r. M. Bon, przenosząc go do rodzaju Cuphophyllus[1].
- Agaricus lacmus Schumach. 1803
- Agaricus pratensis var. lacmus (Schumach.) Fr. 1818
- Camarophyllus lacmus (Schumach.) J.E. Lange 1938
- Camarophyllus subradiatus lacmus (Schumach.) P. Karst. 1879
- Cuphophyllus subviolaceus (Peck) Bon 1985
- Hygrocybe lacmus (Schumach.) P.D. Orton & Watling 1969
- Hygrocybe subviolacea (Peck) P.D. Orton & Watling 1969
- Hygrophorus lacmus (Schumach.) Kalchbr. 1873
- Hygrophorus subradiatus var. lacmus (Schumach.) Fr. 1838
- Hygrophorus subviolaceus Peck 1901
Polską nazwę nadała Barbara Gumińska w 1997 r.[3] Po przeniesieniu go do rodzaju Cuphophyllus nazwa polska jest niespójna z nazwą naukową.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 2–4 cm, za młodu półkulisto sklepiony, potem szeroko rozpostarty. W stanie wilgotnym jest prążkowany od prześwitujących blaszek. Powierzchnia gładka, błyszcząca, lepka, o barwie od szarofioletowej do brunatnej, na szczycie kapelusza jaśniejsza[4].
O różnej długości, bardzo rzadkie i dość grube, zbiegające, o równych ostrzach, przy trzonie z anastomozami. Mają barwę od szarobeżowej do szarofioletowej[4].
Wysokość 4–6 cm, grubość 0,4–0,9 cm, kształt walcowaty, zwężający się ku podstawie, początkowo pełny, potem pusty lub gąbczasty. Powierzchnia sucha, gładka, ze srebrzystymi włókienkami, u młodych owocników biaława, u starszych szarofioletowa, u podstawy żółta[4].
W trzonie białawy, w podstawie trzonu żółty, nie zmieniający barwy po uszkodzeniu, bez zapachu, o łagodnym smaku[4].
Elipsoidalne, gładkie, hialinowe, nieamyloidalne, o rozmiarach 6,5–8 × 5–6 μm[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Europie i Ameryce Północnej[5]. W polskim piśmiennictwie naukowym podany był trzykrotnie w Pienińskim Parku Narodowym (1967, 1968, 1981 r.)[3]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek zagrożony wyginięciem[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Holandii, Finlandii, bardzo rzadki jest w Niemczech[3].
Mimo że jest w Polsce gatunkiem bardzo rzadkim, nie znajduje się na liście grzybów chronionych[7]. W 2012 r. wciągnięty jednak został na listę gatunków proponowanych do objęcia taką ochroną[8].
Pojawia się późno (od października do listopada) w trawie na łąkach i pastwiskach[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2018-03-21]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2018-03-22]. (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d B. Gumińska, Flora Polska (Flora of Poland). Grzyby (Mycota). Tom XXVI. Wodnichowate (Hygrophoraceae). Uniwersytet Jagielloński, Instytut Botaniki, Kraków 1997.
- ↑ a b Cuphophyllus lacmus / Hygrophore gris violacé. [dostęp 2018-03-22]. (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów.
- ↑ Aktualizacja listy gatunków grzybów objętych ochroną gatunkową oraz wskazania dla ich ochrony. [dostęp 2018-03-22].