Kopyciak żółtozielony
| Hoplia argentea | |||||
| (Poda, 1761) | |||||
 Forma o zielonkawym ubarwieniu | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Gromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Nadrodzina | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Plemię | |||||
| Rodzaj | |||||
| Podrodzaj |
Hoplia s.str. | ||||
| Gatunek |
kopyciak żółtozielony | ||||
| |||||
Kopyciak żółtozielony[1] (Hoplia argentea) – gatunek chrząszcza z rodziny poświętnikowatych i podrodziny chrabąszczowatych. Zamieszkuje Europę.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1761 roku przez Nikolausa Podę von Neuhausa pod nazwą Scarabaeus argenteus. W tym samym roku Karol Linneusz opisał go pod synonimiczną nazwą Scarabaeus farinosus[2].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Chrząszcz o krótko-walcowatym ciele[3] długości od 9 do 11 mm[3][4][5]. Ubarwienie oskórka ma czarnobrunatne do czarnego, jednak bardzo gęsto porastają go regularnie rozmieszczone, okrągłe lub owalne łuski[4][3] barwy na wierzchu ciała ochrowożółtej, seledynowej, niebieskozielonej, a rzadziej cynamonowobrązowej lub metalicznie zielonozłotej, a na spodzie ciała zwykle złocistej[1][3], przez co tło jest całkiem lub prawie całkiem niewidoczne[4][3]. Na głowie, przedpleczu i pokrywach spomiędzy łusek wyrastają krótkie, jasne włoski[4], a na krawędziach przedplecza i pokryw występują także grubsze, krótkie szczecinki czy rzęski[4][3].
Głowa ma długi nadustek o przedniej części uniesionej słabiej niż u kopyciaka zielonego. Czułki są czarnobrązowe[3], u obu płci zbudowane z dziewięciu członów[5][4].
Przedplecze jest silnie wysklepione. Pokrywy mają silnie wyrażone guzy barkowe[3]. Odnóża są ciemnobrązowe do czarnych, rzadko u samicy czerwonobrązowe[3], zwykle porośnięte barwnymi łuskami[1]. U samca mają one stopy tęższe i krótsze niż u samicy, opatrzone dłuższymi pazurkami[4]. Golenie przedniej pary mają dwa ząbki[5][4]. Stopa przedniego odnóża osadzona jest na wysokości pierwszego zęba goleni[4][3], u samicy bardziej wycofana niż u samca[3]. Stopy przedniej i środkowej pary cechują się pazurkiem zewnętrznym głęboko rozszczepionym, mniejszym i dochodzącym zwykle do ⅓ długości większego pazurka wewnętrznego. Odnóża tylnej pary charakteryzują się pazurkami nierozszczepionymi[5][4] i wyposażonymi w rowek na stronie wewnętrznej[3][4].
Odwłok ma na każdym sternicie pojedynczy szereg szczecinek między łuskami[3]. Propygidium tylko w okolicy pygidium jest porośnięte łuskami[5].
Ekologia i występowanie
[edytuj | edytuj kod]Owad ten zasiedla skraje lasów, polany, suche łąki, murawy, ogrody, parki i sady[6][1]. Rozmieszczony jest głównie w górach i na przedgórzach[3][1], w Alpach osiągając rzędne 2600 m n.p.m.[4] Osobniki dorosłe aktywne są od końca kwietnia lub maja do lipca lub początku sierpnia, przy czym szczyt pojawu przypada na maj i czerwiec[1][3]. Żerują na kwiatach rozmaitych roślin[1], najchętniej drzew i krzewów[6].
Gatunek palearktyczny, europejski, znany z Francji, Belgii, Luksemburga, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Słowacji, Węgier, Rumunii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji i europejskiej części Rosji[2].
Kopyciak ten na „Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce” umieszczony został jako prawdopodobnie gatunek wymarły (EX?)[7]. Istnieje pojedynczy rekord historyczny z Tarnowa[5], natomiast pozostałe doniesienia z Polski wynikały z pomylenia go z kopyciakiem zielonym[6][5]. Niewykluczone jest jego ponowne stwierdzenie na południu kraju[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Hoplia argentea – Kopyciak żółtozielony. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-06-02].
- ↑ a b Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 3. Scarabaeoidea – Scirtoidea – Dascilloidea – Buprestoidea – Byrrhoidea, Stenstrup: Apollo Books, 2006, s. 184-189, ISBN 87-88757-59-5.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Gattung Hoplia. [w:] Käfer Europas [on-line]. [dostęp 2024-06-02].
- ↑ a b c d e f g h i j k l Zdzisława Stebnicka: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 28b Żukowate – Scarabaeidae grupa podrodzin: Scarabaeidae pleurosticti. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1978, s. 37-41.
- ↑ a b c d e f g Marek Bunalski. Rodzaj Hoplia ILLIGER, 1803 [Coleoptera, Melolonthidae] w Polsce. „Wiadomości Entomologiczne”. 14 (1), s. 31-37, 1995.
- ↑ a b c d B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Chrząszcze – Coleoptera. Scarabaeoidea, Dascilloidea, Byrrhoidea i Parnoidea. 1983, seria: Katalog Fauny Polski t. XXIII z. 9.
- ↑ Jerzy Pawłowski, Daniel Kubisz, Mieczysław Mazur: Coleoptera. Chrząszcze. W: Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Zbigniew Głowaciński, Małgorzata Makomaska-Juchiewicz, Grażyna Połczyńska-Konior (red.). Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk (PAN), 2002, s. 88-110. ISBN 83-901236-8-1.