Korek (surowiec)
Korek – nieprzepuszczalny, utrzymujący się na wodzie, elastyczny i ognioodporny materiał, otrzymywany z kory dębu korkowego (endemicznego dla Europy południowo-zachodniej i Afryki północno-zachodniej). Składa się głównie z wysyconej suberyną tkanki korkowej. Używany przede wszystkim do produkcji korków do butelek.
Obserwacje mikroskopowe korka przez Roberta Hooke'a doprowadziły do odkrycia komórki[1].
Pochodzenie[edytuj | edytuj kod]
Około połowy rocznej produkcji korka pochodzi z Portugalii[2].
Na świecie jest ok. 2 200 000 hektarów lasu korkowego, z tego 32,4% w Portugalii i 22,4% w Hiszpanii. Roczna produkcja wynosi ok. 300 000 ton, w tym 52,5% pochodzi z Portugalii, 29,5% z Hiszpanii, a 5,5% z Włoch[3].
Przemysł korkowy jest zwykle uważany za przyjazny dla środowiska[4]. Drzewa żyją nawet 200 lat, a korek można z nich pozyskiwać co ok. 10–12 lat. Ponadto korek jest łatwy w recyklingu. Dąbrowy z dębem korkowym dodatkowo przeciwdziałają pustynnieniu i są miejscem życia zagrożonych gatunków[5], np. rysia iberyjskiego.
Pozyskiwanie[edytuj | edytuj kod]
Korek pozyskuje się w okresie od początku maja do końca sierpnia, gdy kora łatwiej się oddziela, nie uszkadzając rośliny. Pierwszy raz robi się to, gdy drzewo ma 25–30 lat i obwód przynajmniej 60 cm. Kolejne zbiory można wykonywać co 10 lat (minimalny okres wymagany prawnie).
Korę oddziela się bardzo ostrą siekierą, wykonując jedno poziome cięcie dookoła rośliny i dwa-trzy pionowe. Następnie wsuwa się płaski trzonek siekiery między korę a drzewo i używa go jako dźwigni.
Wykorzystanie[edytuj | edytuj kod]
Elastyczność i nieprzepuszczalność korka sprawiają, że jest świetnym materiałem na korki do butelek, np. od wina czy szampana. Ok. 60% korka przetwarzane jest w ten sposób.
Bąbelkowa struktura i ognioodporność pozwalają na wykorzystanie go do izolacji akustycznej i termicznej ścian, podłóg i sufitów domów. Produkuje się z niego też tablice korkowe oraz materiały podłogowe.
Niska gęstość pozwala na wykorzystanie go do produkcji spławików i rączek od wędek (zamiast neoprenu).
Granulki korkowe mogą być wymieszane z betonem. Taki beton ma niższe przewodnictwo cieplne, niższą gęstość i dobrze absorbuje energię[6].
Inne[edytuj | edytuj kod]
Korek jest stosowany również:
- w instrumentach muzycznych, przede wszystkim dętych, aby połączyć elementy konstrukcji; z korka wykonuje się też rączki batut
- jako wypełnienie piłek do baseballu i krykieta
- wewnątrz butów dla zwiększenia komfortu, w tym lepszej izolacji cieplnej
- jako hełm korkowy
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Robert Hooke (ang.). [dostęp 2011-06-30].
- ↑ J. L. Calheiros e Meneses, President, Junta Nacional da Cortiça, Portugal: The cork industry in Portugal (ang.). www.uwec.edu. [dostęp 2011-07-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-12)].
- ↑ Cork Information Bureau: Cork Sector In Numbers. 2010, s. 5. [dostęp 2011-07-02].
- ↑ Skidmore, Sarah, USA Today (August 26, 2007). "Stopper pulled on cork debate"
- ↑ BBC.com: Urging vintners to put a cork in it (ang.). W: Paul Henley [on-line]. news.bbc.co.uk, 18 września 2008. [dostęp 2011-07-02].
- ↑ S. R. Karade: An Investigation of Cork Cement Composites (PhD Thesis. BCUC. Brunel University, UK). 2003. (ang.)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Pi i Contallé Margarida: Hongos y micotoxinas en tapones de corcho. Propuesta de límites micológicos aceptables. 2006. (hiszp.)
- Cork production (ang.). www.corkfacts.com. [dostęp 2011-07-02].
- Instituto de Promoción del Corcho, Extremadura: strona oficjalna (hiszp.). www.iprocor.org. [dostęp 2011-07-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-08)].
- BBC.com: Urging vintners to put a cork in it (ang.). W: Paul Henley [on-line]. news.bbc.co.uk, 18 września 2008. [dostęp 2011-07-02].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Cork Quality Council: strona oficjalna (ang.). [dostęp 2011-07-02].
- MakeItFrom.com: Wood-Based Materials: Cork (ang.). [dostęp 2011-07-02].
- aNarkonur: As the CORK is harvested in Sardinia / SUGHERO : come si estrae / 软木 (Film przedstawiający zbiór korka). youtube.com. [dostęp 2011-07-01].