Korzenie oddechowe
Korzenie oddechowe, pneumatofory – typ nadziemnych korzeni, doprowadzających powietrze do systemu korzeniowego rośliny. Są to wykazujące geotropizm ujemny i w efekcie wyrastające pionowo w górę odgałęzienia korzeni podziemnych rosnących równolegle do powierzchni gruntu[1]. Korzenie takie występują zwłaszcza u roślin rosnących na podłożu grząskim i beztlenowym, zwłaszcza w strefie podzwrotnikowej i międzyzwrotnikowej[1], np. w namorzynach[2].
Mogą osiągać wysokość do 1,5 metra. U różnych gatunków i w różnych warunkach rozwijają się w różnej liczbie; jedno drzewo z rodzaju awicenia (Avicennia) może wytworzyć około 10 tysięcy korzeni oddechowych[2]. Cechują się one dobrze rozwiniętym miękiszem powietrznym (aerenchymą), którego cechą charakterystyczną jest silny rozwój przestworów komórkowych tworzących ciągły system kanałów powietrznych zapewniających przenoszenie tlenu, potrzebnego do procesów oddychania[1]. Korzenie od zewnątrz posiadają liczne przetchlinki o prześwicie zbyt małym by przepuszczać wodę, ale wystarczającym do wymiany gazowej. Gdy korzenie są zalane podczas przypływu z przestworów międzykomórkowych pobierany jest tlen, wydzielany dwutlenek węgla, który łatwo rozpuszcza się w wodzie, tak że w efekcie wewnątrz korzenia powstaje podciśnienie. W efekcie podczas odpływu do wnętrza korzeni wessane zostaje powietrze[2].
Niedotlenienie skutkuje upośledzeniem transportu węglowodanów z liści do tkanek niefotosyntetyzujących oraz zaburzeniem pobierania soli mineralnych[3]. Pneumatofory mangrowców, wystające na powierzchnię gleby lub zastoiskowej wody, chronią tkanki korzenia przed niedotlenieniem i zapobiegają zachodzącym w takich sytuacjach procesom fermentacji[4].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Szweykowska Alicja, Szweykowski Jerzy: Botanika t.1 Morfologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 161-165. ISBN 83-01-13953-6.
- ↑ a b c Zbigniew Podbielkowski, Maria Podbielkowska: Przystosowania roślin do środowiska. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1992, s. 210-211. ISBN 83-02-04299-4.
- ↑ Halina Gabryś: Procesy oddechowe W: Fizjologia roślin (red. Kopcewicz Jan, Lewak Stanisław). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 387-421. ISBN 83-01-13753-3.
- ↑ Alina Kacperska: Reakcje roślin na abiotyczne czynniki stresowe (red. Kopcewicz Jan, Lewak Stanisław). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 612-679. ISBN 83-01-13753-3.