Kościół Bożego Ciała w Gdańsku (polskokatolicki)

Kościół Bożego Ciała
w Gdańsku

nr rej. A-1061 z dnia 31.10.1988 r.(zespół szpitalny)
kościół parafialny
widok ogólny
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Miejscowość	Gdańsk
Wyznanie	starokatolickie
Kościół	polskokatolicki
Parafia	Bożego Ciała
Wezwanie	Bożego Ciała
Historia Data powołania 1385 Data zakończenia budowy koniec XIV wieku 1688-1689 Data zniszczenia • przez 1577 pożar Data odbudowy 1578
Dane świątyni Styl gotyk barok Architekt Barthel Ranisch (barokowe skrzydło) Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież 2 Liczba naw 2
Położenie na mapie Polski Kościół Bożego Ciała w Gdańsku
Położenie na mapie województwa pomorskiego Kościół Bożego Ciała w Gdańsku
Położenie na mapie Gdańska Kościół Bożego Ciała w Gdańsku
54°21′30″N 18°38′35″E

Kościół Bożego Ciała w Gdańsku – polskokatolicki kościół parafialny znajdujący się w Śródmieściu Gdańska, w województwie pomorskim. Należy do dekanatu pomorsko-wielkopolskiego diecezji warszawskiej.

Historia

Po lewej starsza nawa główna z wieżą z XVIII wieku i prostopadła nawa barokowa

Kościół został zbudowany jako część katolickiego zespołu szpitalnego pod wezwaniem Bożego Ciała. Pierwotnie mieścił się tu zakład dla trędowatych, a następnie jako przytułek dla ludzi starych, chorych i samotnych. Przyjmuje się, chociaż nie jest to oficjalnie potwierdzone, że zespół powstał w 1350 roku. Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1385 roku. Pierwsza potwierdzona informacja o szpitalu i kaplicy pochodzi z 1395 roku. Pierwotnie był to kościół filialny parafii mariackiej. Gotycka kaplica szpitalna została rozbudowana pod koniec XV stulecia i pełniła odtąd funkcję prezbiterium powiększonej świątyni. Przyjmuje się, że rozbudowa kaplicy została rozpoczęta jeszcze przed 1454 roku i została przerwana w związku z wybuchem wojny trzynastoletniej (1454–1466). Obecna forma kościoła powstała w wyniku odbudowy po oblężeniu w 1577 roku, wtedy to powstała główna nawa usytuowana w przybliżeniu na osi wschód-zachód.

Od 1592 roku kościół pełnił funkcję ewangelickiego kościoła parafialnego. Zmiana funkcji kościoła spowodowała decyzję o rozbudowie świątyni. W latach 1688–1689 została wzniesiona, według projektu Barthela Ranischa, prostopadła barokowa nawa, usytuowana po północnej stronie korpusu.

W 1707 pojawiła się zewnętrzna kazalnica z figurami apostołów i symbolizującą Chrystusa postacią pelikana (obecnie wewnątrz kościoła).

W 1749 roku została wybudowana wschodnia wieża o konstrukcji szkieletowej, którą obmurowano w połowie XVIII stulecia. W 1916 roku świątynia została uszkodzona przez uderzenie pioruna, co spowodowało przeprowadzenie prac remontowych. W 1936 roku kościół przeszedł restaurację. Świątynia została nieznacznie zniszczona w czasie II wojny światowej (wywieziono organy, powypadały witraże, zginęły dwa dzwony i mechanizm zegara z wieży, ograbiono podziemne krypty). Po roku 1945 część budynków wchodzących w skład zespołu rozebrano, a pozostałe wykorzystano jako domy mieszkalne. W 2021 rozpoczęto rewitalizację trzech z pięciu budynków zespołu (najstarszy pochodzi z 1786) i ich adaptacja na potrzeby Hewelianum; do połowy 2024 kosztem 31 mln zł powstaną w nich miejsca noclegowe, mediateka, księgarnia oraz kawiarnia.

Na początku lat. 60. XX wieku świątynia została poddana rewaloryzacji. W 1974 roku kościół razem z plebanią zostały przekazane kościołowi polskokatolickiemu.

Proboszczem w parafii jest ks. Rafał Michalak

• 
  Zespół szpitalny na planie z ok. 1910 roku
• 
  Unikatowa zewnętrzna ambona do głoszenia kazań na świeżym powietrzu
• 
  Teren byłego cmentarza ewangelickiego pw. Bożego Ciała, czynnego w latach 1815-1956

Zobacz też

• Cmentarz Nieistniejących Cmentarzy