Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Bystrzycy
 nr rej. 39745/8-645 z dnia 3 maja 1958[1]
| |||||||||
| kościół filialny | |||||||||
 Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego | |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kraj | |||||||||
| Miejscowość | |||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Parafia | |||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Czech  | |||||||||
Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego  | |||||||||
 49°38′13,1″N 18°43′23,2″E/49,636972 18,723111
| |||||||||
Kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego w Bystrzycy – zabytkowy, drewniany kościół w Bystrzycy, w kraju morawsko-śląskim, w Czechach (w historycznym regionie Śląska Cieszyńskiego). Jest kościołem filialnym parafii św. Katarzyny w Wędryni.
Pierwszy niewielki drewniany kościół w Bystrzycy wybudowany został przez miejscowych ewangelików w 1587 roku (zdaniem ks. Schippa dopiero w 1595[2]). 21 marca 1654 został im odebrany przez specjalną komisję[3]. Według wizytacji kościelnych z 1656 i 1679 nie był jeszcze konsekrowany. W 1700 r. ołtarz po protestantach zastąpiono nowym, sprowadzonym z Frydka, ten zaś wymieniono w r. 1783 na ołtarz z kościoła jezuitów z Cieszyna. Pod koniec następnego wieku stary ołtarz pojezuicki trafił do kaplicy "zameczku" myśliwskiego arcyksięcia Fryderyka Habsburga na Zadnim Groniu w Wiśle, zaś w bystrzyckim kościele w 1907 r. ustawiono jego kopię.
W 1820 kościół podmurowano, a w 1841 rozebrano przedsionek, po tym jak powiesił się w nim ewangelik Jan Roik[4]. W 1781 stan budynku był alarmujący, belki i konstrukcja dachu były całkowicie zgniłe. Zareagowała na to Komora Cieszyńska dostarczając drewna do remontu, sfinansowanego przez kasę kościelną. Pod koniec XIX wieku stan kościoła był ponownie zły. W 1893 kościół zamknięto, a w 24 stycznia 1897 po raz ostatni odbyła się w nim msza. Drewno z rozbiórki zostało sprzedane na licytacji.
W latach 1896–1899 wybudowano nowy kościół według projektu Albina Prokopa. Ze starego kościoła pozostał renesansowy tryptyk z 1588 przedstawiający Grupę Ukrzyżowania: ukrzyżowanego Jezusa oraz Matką Bożą i św. Jana Ewangelistę, umiejscowiony w lewym ołtarzu bocznym. Nowy ołtarz główny przypominający artystycznie stary wykonano w roku 1907. W wieży zachowano stary dzwon z 1584 roku. Jedyna nawa zakończona jest wąskim trójbocznym prezbiterium, a przykryta jest dachem dwuspadowym. Wieża jest kwadratowa, wcięta w nawę, zakończona dachem wieżowym. Ze ścian wieży i nawy wyglądają lukarny. Zakończenia belek pod okapem i obramienia okien zostały wyróżnione kolorem, a wnętrze bogato wyrzeźbione. Dachy kryte gontem, ściany również szalowane gontem.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Národní památkový ústav: Ústřední seznam kulturních památek České republiky. Nemovité památky. [dostęp 2015-04-04]. (cz.).
- ↑ J. Londzin, 1932, s. 38
- ↑ Z historii Kościoła Ewangelickiego na Śląsku Cieszyńskim. Tadeusz J. Zieliński (redakcja). Katowice: Dom Wydawniczy i Księgarski „Didache”, 1992, s. 259-260. ISBN 83-85572-00-7.
- ↑ J. Londzin, 1932, s. 41
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Irena Adamczyk, Ewa Janoszek, Mariusz Makowski, Jaromír Polášek, Janusz Spyra, Henryk Wawreczka: Dřevěné kostely a kaple v Beskydech a okolí. Drewniane kościoły i kaplice w Beskidach i okolicy.. Český Těšín: Wart, 2009, s. 41. ISBN 978-80-254-5500-5. (pol. • cz.).
- Józef Londzin: Kościoły drewniane na Śląsku Cieszyńskim. Cieszyn: Dziedzictwo błog. Jana Sarkandra, 1932, s. 38-44. OCLC 297540848.