Kościół Santa Maria ai Monti

Kościół Santa Maria ai Monti
Chiesa di Santa Maria ai Monti
Madonna dei Monti
	Kościół tytularny
	; Santa Maria ai Monti
Państwo	Włochy
Miejscowość	Rzym; Via della Madonna dei Monti 41
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Diecezja	rzymska
Wezwanie	Matki Bożej
	Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie	św. Benedykta Józefa Labre
Cudowne wizerunki	Madonna dei Monti
Historia
Data zakończenia budowy	1580
Fundator	Grzegorz XIII
Dane świątyni
Styl	barok
Architekt	Giacomo della Porta, Carlo Lombardi, Flaminio Ponzi
Kopuła; • liczba kopuł	; 1
Liczba naw	1
Organy; • liczba głosów; • liczba manuałów	; 27; 1
	Położenie na mapie Rzymu Kościół Santa Maria ai Monti
	Położenie na mapie Włoch Kościół Santa Maria ai Monti
	Położenie na mapie Lacjum Kościół Santa Maria ai Monti
	41°53′41,3″N 12°29′26,0″E/41,894806 12,490556
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół Santa Maria ai Monti (wł. Chiesa di Santa Maria ai Monti, łac. Sanctae Mariae ad Montes) − katolicki kościół w Rzymie w rione Monti, od 1960 tytularny kościół kardynalski, ustanowiony przez papieża Jana XXIII^[1].

Historia

W miejscu, w którym obecnie wznosi się Kościół Santa Maria ai Monti, istniał w XIII w. klasztor klarysek. W XV w. jedno z pomieszczeń monasteru zostało ozdobione freskiem, przedstawiającym Maryję z Dzieciątkiem i świętymi. Gdy mniszki opuściły zabudowania, pomieszczenia zostały użyte do różnych celów. W sali z freskiem Madonny z Dzieciątkiem trzymano siano, zamieniając je na stodołę. Od 1579 notuje się tradycję związaną z freskiem, który odznaczał się cudownymi właściwościami. Gdy ludność Rzymu zaczęła tłumnie przybywać do tego miejsca, papież Grzegorz XIII nakazał restaurację fresku i wzniesienie nowego kościoła. Prace powierzono sławnemu już wówczas w Rzymie architektowi Giacomo della Porta. Kościół Santa Maria ai Monti był drugim w Rzymie kościołem jezuickim, po Kościele Najświętszego Imienia Jezus. Przy jego projektowaniu zachowano wszelkie normy zalecane przez reformę po soborze trydenckim. Wiele późniejszych kościołów wzorowano na tej świątyni^[2].

Tuż przy kościele (przy Via della Madonna dei Monti 39) od 1643 r. mieściło się Kolegium neofitów (łac. Collegium Ecclesiasticum Adolescentium Neophytorum albo Pia Domus Neophytorum), dla kształcenia konwertytów z judaizmu i islamu.

W 1783 roku na schodach kościoła zasłabł Boży wędrowiec, św. Benedykt Józef Labre. Święty zmarł w domu za kościołem i został pochowany w północnym transepcie pod ołtarzem. Biografia Benedykta opublikowana rok później przez jego spowiednika księdza Marconiego, profesora Uniwersytetu Gregoriańskiego, zawierała 136 opisów cudownych uzdrowień, które zdarzyły się przy grobie Benedykta w pierwszych miesiącach po jego śmierci. Statuę nagrobną świętego wyrzeźbił w 1892 r. Achille Albacini. Święto obchodzone jest w kościele 16 kwietnia^[3].

Kopia cudownego wizerunku Madonny z Dzieciątkiem obnoszona jest w procesji ulicami wokół kościoła każdego 26 kwietnia. Kościół Santa Maria ai Monti jest świątynią parafialną. Parafię ustanowił bullą Super universam z 1 listopada 1824 papież Leon XII^[4]. Parafię odwiedził 8 marca 1987 papież Jan Paweł II, co upamiętnia tablica we wnętrzu kościoła^[5].

Architektura i sztuka

Kościół Santa Maria ai Monti jest świątynią jednonawową, powstałą na planie krzyża łacińskiego. Po obu stronach nawy znajdują się po trzy kaplice boczne. Duży transept przechodzi w niezbyt wystającą absydę za ołtarzem głównym. W centralnie usytuowanym ołtarzu, w jego nastawie, znajduje się fresk Madonny z Dzieciątkiem (Madonna dei Monti), któremu świątynia zawdzięcza swe istnienie. Ołtarz powstał według projektu Della Porty^[2].

Wnętrze kościoła

Madonna dei Monti

Sufit

W kościele znajdują się dzieła takich mistrzów, jak: Durante Alberti (Zwiastowanie), Cesare Nebbia (Pokłon Trzech Króli i Sen św. Józefa), Girolamo Muziano (Narodzenie Pańskie), Giovanni da San Giovanni (Madonna z Dzieciątkiem i św. Karolem Boromeuszem), Antonio Viviano (kopia Piety Lorenza Sabatiniego), Paris Nogari (Droga na Kalwarię), Giovanni Battista della Marca (Zmartwychwstanie Zbawiciela), Paolo Guidotti (Zwiastowanie). Sufit świątyni zdobią freski, przedstawiające Wniebowstąpienie Pańskie, aniołów i doktorów Kościoła autorstwa Cristoforo Casolaniego. Ozdobne stiuki są dziełem Ambrogio Buonvicino. Dekoracje absydy wyszły spod pędzli Giacinto Gimignaniego i Cristoforo Casolaniego. Casolani namalował również czterech ewangelistów, zdobiących wnętrze kopuły^[2].

Fasadę kościoła, wzorowaną na kościele Najświętszego Imienia Jezus w Rzymie, zaprojektował Giacomo Della Porta. Ponad portalem architekt umieścił inskrypcję dedykacyjną. Prace kontynuowali Carlo Lombardi oraz Flaminio Ponzio. Z tego samego okresu pochodzą figury proroków większych z wnętrza kopuły autorstwa Giovanniego Anguilla. Fasadę odrestaurowano w latach 1991-1992^[2].

Kościół kardynalski

Kościół Santa Maria ai Monti jest obecnie tytularnym kościołem kardynalskim francuskiego purpurata Jean-Marc Aveline^[6]. W latach 1960–1973 Santa Maria ai Monti był tytułem kardynalskim Rufina Jiao Santosa, zaś w latach 1976-2006 Jaime Lachica Sina, obu z Filipin^[7], natomiast w latach 2006–2021 był tytułem kardynalskim wenezuelskiego purpurata Jorge Liberato Urosa Savino^[8]^[9].

Przypisy

↑ Jan XXIII: Konstytucja apostolska E sacris almae. Watykan: Stolica Apostolska, 1960. (łac.).
↑ ^a ^b ^c ^d Alessandro La Rocca: Storia architettonica di S. Maria ai Monti. www.laboratorioroma.it. [dostęp 2014-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-27)]. (wł.).
↑ Wincenty Zaleski SDB: Święci na każdy dzień. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie, 2008, s. 286-287. ISBN 978-83-7201-353-8.
↑ Parrocchia Santa Maria ai Monti. www.vicariatusurbis.org. [dostęp 2014-12-26]. (wł.).
↑ In questo tempio.... fbcdn.net. [dostęp 2014-12-26]. (wł.).
↑ David M. Cheney: S. Maria ai Monti (Cardinal Titular Church). www.catholic-hierarchy.org, 2012-01-29. [dostęp 2023-07-05]. (ang.).
↑ David M. Cheney: S. Maria ai Monti (Cardinal Titular Church). www.catholic-hierarchy.org, 2012-01-29. [dostęp 2014-12-26]. (ang.).
↑ Salvador Miranda: The Cardinals of the Holy Roman Church. www2.fiu.edu. [dostęp 2014-12-26]. (ang.).
↑ David M. Cheney: Jorge Liberato Cardinal Urosa Savino. www.catholic-hierarchy.org, 2014-04-22. [dostęp 2014-12-26]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Informacje o parafii na stronie Wikariatu rzymskiego (wł.)
Zdjęcia kościoła (wł.)

[1] Jan XXIII: Konstytucja apostolska E sacris almae. Watykan: Stolica Apostolska, 1960. (łac.).

[laboratorioroma-2] Alessandro La Rocca: Storia architettonica di S. Maria ai Monti. www.laboratorioroma.it. [dostęp 2014-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-27)]. (wł.).

[3] Wincenty Zaleski SDB: Święci na każdy dzień. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie, 2008, s. 286-287. ISBN 978-83-7201-353-8.

[4] Parrocchia Santa Maria ai Monti. www.vicariatusurbis.org. [dostęp 2014-12-26]. (wł.).

[5] In questo tempio.... fbcdn.net. [dostęp 2014-12-26]. (wł.).

[6] David M. Cheney: S. Maria ai Monti (Cardinal Titular Church). www.catholic-hierarchy.org, 2012-01-29. [dostęp 2023-07-05]. (ang.).

[7] David M. Cheney: S. Maria ai Monti (Cardinal Titular Church). www.catholic-hierarchy.org, 2012-01-29. [dostęp 2014-12-26]. (ang.).

[8] Salvador Miranda: The Cardinals of the Holy Roman Church. www2.fiu.edu. [dostęp 2014-12-26]. (ang.).

[9] David M. Cheney: Jorge Liberato Cardinal Urosa Savino. www.catholic-hierarchy.org, 2014-04-22. [dostęp 2014-12-26]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]