Krasnouralsk
58°21′N 60°03′E/58,350000 60,050000_-_12.jpg)
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Populacja (2017) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+7 34343 | ||||
| Kod pocztowy |
624330 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
66 | ||||
Położenie na mapie obwodu swierdłowskiego  | |||||
Położenie na mapie Rosji  | |||||
| 58°21′N 60°03′E/58,350000 60,050000
| |||||
| Strona internetowa | |||||
.png)
.png)
Krasonuralsk (ros. Красноуральск) – miasto w Rosji, w obwodzie swierdłowskim, w Uralskim Okręgu Federalnym. Liczy około 23 tys. mieszkańców. Jest ośrodkiem górnictwa, hutnictwa, meblarstwa, przemysłów zbrojeniowego[2] i chemicznego, o bardzo wysokim stopniu zanieczyszczenia środowiska naturalnego[3][4]. Położony jest w sąsiedztwie trasy szybkiego ruchu w odległości ok. 70 km na północ od Niżnego Tagiłu. Miasto otaczają rozległe lasy. W 2017 r. informowano o podejmowanych próbach dekontaminacji terenu byłej fabryki chemicznej[5].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Osadnictwo datowane od 1832 r. wiązało się z niewielkim pokładem złota. W 1925 r. rozpoczęto wydobycie rud miedzi. W 1932 r. osadę przekształcono w miasto, przyjmując obecną nazwę. W okresie II wojny światowej oraz w latach powojennych miasto i okolice stały się miejscem zsyłki licznych Polaków, deportowanych tu od 10 lutego 1940 r.[6] z sowieckiej strefy okupacyjnej do pracy ponad siły, w nieludzkich warunkach, w pobliskich lasach i w kopalniach rud miedzi, co skutkowało bardzo wysoką śmiertelnością zesłańców, w tym małych dzieci, także śmiercią głodową. Zdarzały się mordy na więźniach[7][8][9][10]. Prócz Polaków, wykorzystywano także niewolniczo jeńców fińskich.
Klimat[edytuj | edytuj kod]
Zimny klimat, o średniej rocznej temperaturze 1,2 °C i wysokich każdego miesiąca opadach deszczu, 591 mm rocznie[11].
| Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rekordy maksymalnej temperatury [°C] | -12 | -9,5 | -0,6 | 8,4 | 15,7 | 21,4 | 23,3 | 20,1 | 13,5 | 4 | -4,2 | -9,1 | 23,3
|
| Średnie dobowe temperatury [°C] | -15,8 | -13,9 | -5,7 | 3,1 | 9,6 | 15,3 | 17,7 | 14,8 | 9,1 | 0,8 | -7,6 | -12,7 | 1,2
|
| Rekordy minimalnej temperatury [°C] | -19,6 | -18,3 | -10,8 | -2,1 | 3,5 | 9,2 | 12,2 | 9,5 | 4,7 | -2,3 | -10,9 | -16,2 | −19,6 |
| Opady [mm] | 31 | 21 | 21 | 37 | 47 | 69 | 99 | 79 | 63 | 50 | 41 | 33 | 78 |
| Źródło: [11] | |||||||||||||
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
W mieście rozwinął się przemysł chemiczny, materiałów budowlanych, lekki oraz hutniczy[12]
Urodzeni w Krasnouralsku[edytuj | edytuj kod]
- Witalij Siewastjanow – radziecki kosmonauta
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года.
- ↑ Odtajniony raport CIA, fabryka granatów.
- ↑ Transparent frogs-mutants found in Krasnouralsk.
- ↑ Air Pollution in the Ural Mountains: Environmental, Health and Policy Aspects pod redakcją: Igor Linkov, R. Wilson.
- ↑ wydanie wiadomości Красноуральск Новости Четвертого канала.
- ↑ Deportacja 10.02.40 z rodzicami i 3 braćmi do obw. Swierdłowsk, rejon Krasnouralsk, vposiołek Nowolewiński. Zamieszkali w barakach w tajdze... Praca w kopalni rudy miedzi, głód, epidemia tyfusu. Po amnestii władze nie chciały ich zwolnić z kopalni... – Wspomnienia Sybiraków – bibliografia komentowana zbiorów Archiwum Naukowego przy Zarządzie Głównym Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego we Wrocławiu, opracowanie Małgorzaty Ruchniewicz.
- ↑ Ludobójstwo Ludności Polskiej na Kresach, fragmentaryczne spisy nazwisk, często wymieniające Krasnouralsk jako miejsce śmierci zesłańca, z pracy zbiorowej w kolejnych publikacjach „My Sybiracy”, wydawanych przez Związek Sybiraków, oddział w Łodzi, autorzy: Stanisław Jacoń, Anna Jacoń, Grzegorz Jacoń, Jerzy Rossowski.
- ↑ „...10 lutego 1940 r. została wywieziona wraz z ciotecznymi siostrami na Ural, gdzie pracowała jako robotnica w kopalni miedzi w Krasnouralsku. W roku 1942, wobec niesłychanie ciężkich warunków życia i pracy, wręcz głodu panującego wśród deportowanych Polaków... – źródło: Maria Wójcik. Kobiety-żołnierze 1. i 2. Armii WP: biografie i wspomnienia. Lublin, 2010. s. 61–63.
- ↑ Po kilku tygodniach jazdy zatrzymaliśmy się na jakiejś stacji. Nie wiadomo było gdzie jesteśmy. Jak się później dowiedzieliśmy, był to Krasnouralsk w rejonie Uralskim. Stąd, przy temperaturze około –40 stopni rozwożono nas odkrytymi samochodami do różnych miejsc odległych od Krasnouralska o jakieś 60 kilometrów – Zofia Kunysz – „Moje Wspomnienia z Syberii”, fragmenty publikacji Fundacji Moje Dzieciństwo.
- ↑ Archiwum Wschodnie, Zeszyt 2. karta.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-29)]. – odniesione do Krasnouralska świadectwa zesłańców przywołują także lata powojenne.
- ↑ a b Climate: Krasnouralsk. [dostęp 2018-02-11]. (ang.).
- ↑ Krasnouralsk, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-07-18].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ilustrowany reportaż A Red Ural City – Krasnouralsk (ang.). halfdayaround.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-11)].
- historyk IPN dr Witold Wasilewski. salon24.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-12)].