Kraszczady
Kraszczady (Krasnostawskie Bieszczady) – nieoficjalna nazwa regionu geograficznego położonego w woj. lubelskim, w powiecie krasnostawskim, głównie na terenie gmin Gorzków, Rudnik i Żółkiewka[1][2]. Pierwotnie Kraszczadami określano najbardziej malownicze obszary Wyniosłości Giełczewskiej i Działów Grabowieckich obejmującego część Gmin Krasnystaw, Gorzków i Rudnik . Obecnie nazwa odnosi się też do gmin Izbica, Kraśniczyn i Żółkiewka tym samym obejmując znaczne terytoria powiatu[3]. Rosnąca popularność terminu wśród mieszkańców powiatu i turystów sprawiła, że nazwa Kraszczady w powszechnej świadomości odnosi się do wszystkich mocno pofałdowanych części terenu powiatu krasnostawskiego[4]. Ze względu na podobieństwa w ukształtowaniu terenu, a także zachowaniu tradycyjnego i niezmienionego charakteru środowiska naturalnego oraz kulturowego, Kraszczady nazywane są również Małymi Bieszczadami czy Krasnostawskimi Bieszczadami[5].
Obszar Kraszczad charakteryzuje się istnieniem zróżnicowanej rzeźby terenu, słabo przekształconej przez działalność człowieka. Charakterystyczne dla regionu jest istnienie znaczących wzniesień o łagodnych stokach, których różnice wysokości względem terenu często sięgają stu metrów, zaś najwyższe szczyty wznoszą się do 300 m n.p.m.
Obszar poprzecinany jest licznymi dolinami oraz pasami pól, z wieloma malowniczymi zadrzewieniami i zakrzewieniami śródpolnymi oraz gęstą siecią wąwozów lessowych, położonych głównie w większych kompleksach leśnych[6]. Ważnymi korytarzami ekologicznymi są źródła, źródliska i doliny rzek, zwłaszcza Wieprza, Żółkiewki, Giełczewki czy Łętowni objętej ochroną obszaru Natura2000.
Na terenie wszystkich gmin należących do obszaru Kraszczad istnieje wiele unikatowych zabytków, w tym rozbudowana i zachowana do dziś sieć dworów, dworków, zamków i pałaców szlacheckich[7]. Do najpopularniejszych atrakcji należą m.in. ruiny zamku w Krupem oraz leżąca w pobliskiej Krynicy, wysoka na 290 m n.p.m., Góra Ariańska z tajemniczym mauzoleum na szczycie, zwanym potocznie Grobiskiem.
Nazwa Kraszczady została stworzona przez Zbigniewa Soczyńskiego, Jana Stomma i Stanisława Rycyka, aby ułatwić reklamę turystycznego potencjału terenu[8].
Istnieje plan stworzenia Kraszczadzkiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, czyli kompleksowej formy ochrony przyrody i dziedzictwa kulturowego, aby zachować unikatowy i tradycyjny charakter tych terenów[9][10].
Od 2021 roku prowadzona jest wraz z lubelskim oddziałem TVP3 intensywna kampania promująca walory turystyczne Kraszczad[11]. Dotychczasowa forma opiera się na organizowaniu festynów i zabaw w wybranych regionach Kraszczad oraz całodzienne relacje telewizyjne w ramach cyklicznego bloku informacyjnego "Wiosna z TVP3 Lublin"[12] lub "Lato z TVP3 Lublin"[13].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Powstanie obszaru chronionego krajobrazu szansą dla Kraszczad? [online], Super Tydzień Chełmski, 8 października 2022 [dostęp 2024-03-04] (pol.).
- ↑ Marcin Szewczak (red.), Podniesienie poziomu świadomości ekologicznej w zakresie przeciwdziałania emisjom na obszarach chronionych województwa lubelskiego, Lublin: Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2023, ISBN 978-83-969817-2-1 [dostęp 2024-03-06] .
- ↑ Paweł Jamroz , Kraszczady [online], miejscapolski.pl [dostęp 2024-03-21] (pol.).
- ↑ Paweł Jamroz , Kraszczady [online], miejscapolski.pl [dostęp 2024-03-04] (pol.).
- ↑ Paweł Jamroz , Kraszczady [online], miejscapolski.pl [dostęp 2024-03-04] (pol.).
- ↑ Paweł Jamroz , Kraszczady [online], miejscapolski.pl [dostęp 2024-03-04] (pol.).
- ↑ gmina Łopiennik Górny [online], Dwory i Pałace Polski dipp.info.pl [dostęp 2024-03-06] (pol.).
- ↑ Paweł Jamroz , Kraszczady [online], miejscapolski.pl [dostęp 2024-03-04] (pol.).
- ↑ Powstanie obszaru chronionego krajobrazu szansą dla Kraszczad? [online], Super Tydzień Chełmski, 8 października 2022 [dostęp 2024-03-04] (pol.).
- ↑ Marcin Szewczak (red.), Podniesienie poziomu świadomości ekologicznej w zakresie odnawialnych źródeł energii na obszarach chronionych województwa lubelskiego, Lublin: Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2023, ISBN 978-83-969817-1-4 [dostęp 2024-03-06] .
- ↑ Muzeum Regionalne w Krasnymstawie , Kraszczady w TVP3 Lublin [online], Muzeum Regionalne w Krasnymstawie [dostęp 2024-03-06] (pol.).
- ↑ Telewizja Polska S.A , Wiosna z TVP3 Lublin [online], lublin.tvp.pl [dostęp 2024-03-06] (pol.).
- ↑ Telewizja Polska S.A , W niedzielę ekipa Lata z TVP3 Lublin będzie w Kraszczadach [online], lublin.tvp.pl [dostęp 2024-03-06] (pol.).