Wieprz (rzeka)
 Wieprz w pobliżu Trawnik | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kontynent | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lokalizacja | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rzeka | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość | 303 km | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Spadek |
0,55‰ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Powierzchnia zlewni |
10 415[1] km² | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Średni przepływ |
35,9[1] m³/s przy ujściu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Źródło | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejsce | Wieprzów Ordynacki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wysokość |
274 m n.p.m.[2] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Współrzędne | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ujście | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Recypient | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejsce | na południe od Dęblina | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wysokość |
ok. 112 m n.p.m.[3] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Współrzędne | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Szlak | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wieprz – rzeka, prawy dopływ Wisły[4], o długości 303 km i powierzchni dorzecza ponad 10 tysięcy km².
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Źródła rzeki znajdują się na Roztoczu Środkowym, między miejscowościami Wieprzowe Jezioro i Wieprzów Ordynacki[5] w pobliżu Tomaszowa Lubelskiego. Niedaleko źródła przebiega dział wód II rzędu, oddzielający dorzecze Wieprza od dorzecza Bugu. Źródła Huczwy, położone ok. 4km na południowy wschód oraz Sołokii, położone ok. 4km na południowy zachód od Wieprzowa Tarnawackiego leżą już w dorzeczu Bugu[6]. Ujście rzeki do Wisły znajduje się na południowy zachód od Dęblina[7]. Rzeka w całości położona jest na terenie województwa lubelskiego.
Wieprz jest połączony z Krzną przez najdłuższy w Polsce kanał melioracyjny Wieprz-Krzna.
Turystyka i rekreacja[edytuj | edytuj kod]
Na Wieprzem zlokalizowane są liczna obszary chronione, w tym parki narodowe i krajobrazowe. Na wielu odcinkach znajdują się liczne wypożyczalnie kajaków. W Krasnobrodzie i Zwierzyńcu zlokalizowane są sztuczne zalewy, na których znajdują się kąpieliska.
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Rzeka przepływa przez Roztoczański Park Narodowy oraz parki krajobrazowe Krasnobrodzki Park Krajobrazowy, Szczebrzeszyński, Nadwieprzański, a także miasta: Krasnobród, Zwierzyniec, Szczebrzeszyn, Krasnystaw, Łęczną, Lubartów i Dęblin[8].
W sieci ECONET Polska dolina Wieprza posiadała status krajowego korytarza ekologicznego (65k)[9]. Na rzece znajduje się sztuczne jezioro w Nieliszu, zasilane przez rzekę Pór.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Podczas wojny polsko-bolszewickiej w rejonie Wieprza skoncentrowane były siły 4 Armii gotujące się do Bitwy Warszawskiej. We wrześniu 1939 rozegrała się nad Wieprzem jedna z większych bitew kampanii wrześniowej – kilkudniowe walki pod Tomaszowem (okolice Tarnawatki, Zielonego i Krasnobrodu).
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Polska. Największe rzeki, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-02-07].
- ↑ Charakterystyka geochemiczna wód rzeki Wieprz. [dostęp 2022-02-07].
- ↑ Wieprz na mapie Geoportalu Polskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej. Główny Geodeta Kraju. [dostęp 2017-07-19].
- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. s. 311. [dostęp 2022-02-07].
- ↑ Geoportal. [dostęp 2018-09-30].
- ↑ Open Street Map - Źródła Wieprza, Huczwy i Sołokii. [dostęp 2022-02-07].
- ↑ Open Street Map - Ujście Wieprza. [dostęp 2022-02-07].
- ↑ Wieprz, Encyklopedia PWN: źródło wiarygodnej i rzetelnej wiedzy, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-04-20].
- ↑ Wieprz żywa rzeka. [dostęp 2022-02-07].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Roztocze Środkowe. Mapa turystyczna 1:50.000. Wyd. IV. Lublin: Kartpol, 2013. ISBN 978-83-62664-23-8.
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Zwierzyniec. Tekst jednolity (załącznik nr 1 do Uchwały Nr LV/354/10 Rady Miejskiej w Zwierzyńcu z dnia 28 stycznia 2010 r.). Zwierzyniec: Burmistrz Zwierzyńca, 2009.
- Henryka Mól,Gewässernamen im Flußgebiet des Wieprz / Hydronimia dorzecza Wieprza, Stuttgart 1990: Franz Steiner Verlag.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Wieprz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 374.
- Open Street Map.
- Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. [dostęp 2022-02-07].