Przejdź do zawartości

Krzyżodziób modrzewiowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Krzyżodziób modrzewiowy
Loxia leucoptera[1]
J.F. Gmelin, 1789
Ilustracja
Samiec
Ilustracja
Samica
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

łuszczakowate

Podrodzina

łuskacze

Plemię

Carduelini

Rodzaj

Loxia

Gatunek

krzyżodziób modrzewiowy

Synonimy
  • Crucirostra bifasciata C.L. Brehm, 1827[2]
  • Loxia elegans Homeyer, 1879[2]
Podgatunki
  • L. l. bifasciata (C.L. Brehm, 1827)
  • L. l. leucoptera J.F. Gmelin, 1789
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

     występuje przez cały rok

     zimowiska

Krzyżodziób modrzewiowy[4], krzyżodziób dwupręgowy (Loxia leucoptera) – gatunek niewielkiego, osiadłego lub koczującego ptaka z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae), zamieszkujący wąski pas w Eurazji od Finlandii po wschodnią Syberię oraz równie wąski pas w Ameryce Północnej od Alaski po Labrador. Do Polski zalatuje rzadko[5] – do 2021 roku odnotowano około 25 stwierdzeń, łącznie obserwowano około 56 osobników[6]. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Wyróżniono dwa podgatunki L. leucoptera[4][7][8]:

  • krzyżodziób różowawy (L. leucoptera bifasciata) – północna Europa do wschodniej Syberii i północno-wschodnie Chin.
  • krzyżodziób modrzewiowy (L. leucoptera leucoptera) – Alaska, Kanada i północne USA.

Za podgatunek L. leucoptera uznawano dawniej także izolowaną populację zamieszkującą wyspę Haiti; obecnie takson ten jest klasyfikowany jako oddzielny gatunek o nazwie krzyżodziób karaibski (Loxia megaplaga)[4][8].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Wygląd
Samce czerwone z brunatnoczarnymi skrzydłami i ogonem, samice zielonkawe. U obu płci na skrzydłach dwie wyraźne białe pręgi.
Wymiary średnie
  • Długość ciała 14,5–17 cm[8]
  • Rozpiętość skrzydeł ok. 26 cm
  • Masa ciała 25–40 g[8]

Ekologia

[edytuj | edytuj kod]
Biotop
Lasy limbowe i modrzewiowe.
Gniazdo
Na bocznej gałęzi drzewa iglastego.
Jaja
Składa 3–5 jaj.
Pożywienie
Nasiona drzew iglastych, głównie limby i modrzewia, oraz jagody i drobne bezkręgowce.

Status i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody został zaliczony do kategorii LC (najmniejszej troski). Liczebność światowej populacji, wstępnie obliczona w oparciu o dane BirdLife International dla Europy z 2015 roku, mieści się w przedziale 10–100 milionów dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[3].

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[9].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Loxia leucoptera, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b D. Lepage: White-winged Crossbill Loxia leucoptera. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-23]. (ang.).
  3. a b BirdLife International, Loxia leucoptera, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2019-2 [dostęp 2019-09-23] (ang.).
  4. a b c Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Carduelini Vigors, 1825 (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-27].
  5. Ludwik Tomiałojć, Tadeusz Stawarczyk: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. Wrocław: PTPP "pro Natura", 2003, s. 757. ISBN 83-919626-1-X.
  6. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022. 
  7. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Finches, euphonias, longspurs, Thrush-tanager. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-01-27]. (ang.).
  8. a b c d Clement, P.: Two-barred Crossbill (Loxia leucoptera). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-24)].
  9. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]