Krzyki (osiedle)
Krzyki - osiedle w południowej części Wrocławia. Od nazwy osiedla wywodzi się nazwa całej dzielnicy Krzyki (jednej z pięciu), w której skład wchodzi to osiedle. Od 1743 do 1845 ta podwrocławska wieś nosiła niem. nazwę Kritern, potem do 1945 Krietern ("kłótnicy"), co po wojnie przemianowano na Krzyki. Wieś została włączona w granice miasta w 1928.
Obecne osiedle graniczy na zachodzie i południu z Oporowem, Kleciną i Partynicami, a na północy i wschodzie z Grabiszynkiem i Borkiem. Znajduje się tu m.in. kompleks sportowo-rekreacyjny Wrocławskiego (do kwietnia 2000 - Wojskowego) Klubu Sportowego Śląsk (otwarte kąpielisko, kryty basen i stadion) oraz wrocławskie schronisko dla zwierząt. W latach 1909-1945 w jednym z budynków na rogu ulicy Skarbowców i Wietrznej (współrzędne geograficzne 51°04'00"N/17°00'00"E, położenie 125 m n.p.m.) znajdowało się obserwatorium meteorologiczno-sejsmologiczne (Meteorologisches Observatorium Breslau-Krietern i Erdbebenwarte Breslau-Krietern) założone przez Maksa von dem Borne i stanowiące własność Technische Hochschule Breslau (Politechniki Wrocławskiej) i częściowo finansowane z kasy miejskiej. Zainstalowano tu na poziomie ok. 3 metrów poniżej poziomu gruntu dwa sejsmografy systemu Wiecherta: pionowy z wahadłem o masie 1450 kg oraz dwuskładowy poziomy z wahadłem tysiąckilogramowym; zapis odbywał się na okopconym papierze. Obserwatorium funkcjonowało z przerwą pomiędzy 1916 a 1928; przez lata 1928-1929 przeniesione z powodu prac remontowych na Liebichshohe (dziś Wzgórze Partyzantów), od 1928 kierowane przez Ludgarda Mintropa. W czasie oblężenia Festung Breslau w 1945 budynek uległ całkowitej dewastacji w wyniku bombardowań i ostrzału. Aparatura sejsmograficzna jednak ocalała i w 1945 została przez profesorów Stenza i Olczaka wydobyta z ruin i przekazana do stacji sejsmologicznej w Raciborzu (RAC), gdzie została skrupulatnie wyremontowana. W 1959 przekazano ją do stacji w Chorzowie (CHZ), gdzie użytkowano ją aż do roku 1984 i gdzie pozostaje do chwili obecnej. Spalone ruiny budynku krzyckiego obserwatorium niszczały bez opieki do lat siedemdziesiątych, kiedy w obliczu narastającego zagrożenia dla pobliskich mieszkańców zostały ostatecznie zrównane z ziemią, a piwnice - zasypane.
- Zobacz też