Kuoka krótkoogonowa
| Setonix brachyurus | |||
| (Quoy & Gaimard, 1830)[1] | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię |
Setonichini | ||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
kuoka krótkoogonowa | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[7] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Kuoka krótkoogonowa[8] (Setonix brachyurus) – gatunek ssaka z podrodziny kangurów (Macropodinae) w obrębie rodziny kangurowatych (Macropodidae).
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisali w 1830 roku francuscy przyrodnicy – Jean René Constant Quoy i Joseph Paul Gaimard – nadając mu nazwę Kangarus brachyurus[1]. Miejsce typowe to Zatoka Króla Jerzego w australijskim stanie Australia Zachodnia[1][9][10][11]. Holotyp to zamontowana skóra i czaszka dorosłej samicy (sygnatura MNHN 1990-399) z kolekcji Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu; okaz typowy zebrany przez autorów opisu w październiku 1826 roku[12]. Jedyny przedstawiciel rodzaju kuoka[8] (Setonix), który zdefiniował w 1842 roku francuski zoolog René Lesson[3].
Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[11].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Setonix: łac. saeta lub seta „szczecina”; gr. ονυξ onux, ονυχος onukhos „pazur, paznokieć”[13].
- brachyurus: gr. βραχυς brakhus „krótki”; -ουρος -ouros „-ogonowy”, od ουρα oura „ogon”[14].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Kuoka krótkoogonowa występuje nieregularnie w południowo-zachodniej Australii Zachodniej od wschodniej części Perth do Stirling Range i Green Range na wschód od Albany; także wyspy Rottnest i Bald[11].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) samic 39–50 cm, samców 43–54 cm, długość ogona samic 23,5–28,5 cm, samców 25–31 cm; masa ciała samic 1,6–3,5 kg, samców 2,7–4,2 kg[15][16].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Kuoka krótkoogonowa zamieszkuje lasy tropikalne. Prowadzi nocny, ziemny tryb życia, dzień spędzając w gęstych zaroślach. Żyje w niedużych grupach rodzinnych. Jest roślinożercą, jej futro jest gęste, długie, szarobrązowe na głowie, rude na karku. Podczas kopulacji zostaje zapłodnionych wiele komórek jajowych, jednak tylko z jednej rozwija się zarodek. Ciąża trwa około miesiąca, po porodzie młode pozostaje w torbie matki przez około pół roku. Jeżeli nie przeżyje, z jednej z pozostałych zapłodnionych komórek rozwija się kolejny embrion. Kuoki krótkoogonowe żyją około 5 lat. Głównym zagrożeniem dla nich, prócz człowieka, są lisy (Vulpes vulpes).
Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii VU (ang. vulnerable ‘narażony’)[7].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d J.R.C. Quoy & J.P. Gaimard: Genre Kanguroo. — Kangurus, Geoffroy. W: J.-S.-C. Dumont d’Urville: Voyage de la corvette l’Astrolabe: exécuté par ordre du roi, pendant les années 1826-1827-1828-1829. T. 1: Zoologie. Paris: J. Tastu, 1830, s. 114. (fr.).
- ↑ S.M. Jackson & C.P. Groves: Taxonomy of Australian Mammals. Clayton South: CSIRO Publishing, 2015, s. 169. ISBN 978-1-486-30012-9. (ang.).
- ↑ a b R.-P. Lesson: Nouveau Tableau du Règne Animal: Mammifères. Paris: Arthus Bertrand, 1842, s. 194. (fr.).
- ↑ O. Thomas: Catalogue of the Marsupialia and Monotremata in the collection of the British Museum (Natural History). London: The Trustees, 1888, s. 10. (ang.).
- ↑ R.-P. Lesson: Histoire naturelle générale et particulière des mammifères et des oiseaux découverts depuis le mort de Buffon. Mammifères. W: Complement des oeuvres de Buffon, ou histoire naturelle des animaux rares découverts par les naturalistes et les voyageurs depuis la mort de Buffon. T. 5: Suite des mammifères. Paris: Roret, 1836, s. 378. (fr.).
- ↑ J.E. Gray. Notes on the above, with descriptions of two new Species. „Annals of natural history”. 1, s. 108, 1838. (ang.).
- ↑ a b Setonix brachyurus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 17. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Setonix brachyurus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-06-20].
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Setonix brachyurus (Quoy & Gaimard, 1830). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-13]. (ang.).
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 102. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D. Julien-Laferrière. Catalogue des types de marsupiaux (Marsupialia) du Muséum National d’Histoire Naturelle, Paris. „Mammalia”. 58 (1), s. 29, 1994. DOI: 10.1515/mamm.1994.58.1.1. (fr.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 630, 1904. (ang.).
- ↑ brachyurus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-08-13] (ang.).
- ↑ M. Eldridge & G. Coulson: Family Macropodidae (Kangaroos and Wallabies). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 721. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
- ↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 67. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).