Kusacz czarnogłowy

Kusacz czarnogłowy
	Crypturellus soui
	(Hermann, 1783)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Nadrząd	ptaki paleognatyczne
Rząd	kusacze
Rodzina	kusacze
Rodzaj	Crypturellus
Gatunek	kusacz czarnogłowy
Synonimy
	Tinamus soui Hermann, 1783; Tinamus meserythrus P.L. Sclater, 1860; Crypturus modestus Cabanis, 1869; Crypturus soui mustelinus Bangs, 1905; Crypturus soui panamensis Carriker, 1910; Crypturus soui caucae Chapman, 1912; Crypturus soui andrei Brabourne & Chubb, 1914; Crypturus soui harterti Brabourne & Chubb, 1914; Crypturus soui albigularis Brabourne & Chubb, 1914; Crypturus soui caquetae Chapman, 1915; Crypturus soui nigriceps Chapman, 1923; Crypturornis soui poliocephalus Aldrich, 1937;
Podgatunki
	C. s. meserythrus (P.L. Sclater, 1860); C. s. modestus (Cabanis, 1869); C. s. capnodes Wetmore, 1963; C. s. poliocephalus (Aldrich, 1937); C. s. panamensis (Carriker, 1910); C. s. mustelinus (Bangs, 1905); C. s. soui (Hermann, 1783); C. s. andrei (Brabourne & Chubb, 1914); C. s. caucae (Chapman, 1912); C. s. harterti (Brabourne & Chubb, 1914); C. s. caquetae (Chapman, 1915); C. s. nigriceps (Chapman, 1923); C. s. albigularis (Brabourne & Chubb, 1914); C. s. inconspicuus Carriker, 1935;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kusacz czarnogłowy^[16] (Crypturellus soui) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kusaczy (Tinamidae), zamieszkujący Meksyk, Amerykę Centralną i Południową. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Kusacz czarnogłowy zamieszkuje w zależności od podgatunku^[17]^[18]:

Crypturellus soui meserythrus – od południowego Meksyku po południowo-wschodnią Nikaraguę.
Crypturellus soui modestus – Kostaryka i zachodnia Panama.
Crypturellus soui capnodes – północno-zachodnia Panama.
Crypturellus soui poliocephalus – zachodnia i środkowa Panama.
Crypturellus soui panamensis – środkowa i wschodnia Panama.
Crypturellus soui mustelinus – północno-wschodnia Kolumbia, północno-zachodnia Wenezuela.
Crypturellus soui soui – od wschodniej Kolumbii po region Gujana i północno-wschodnią Brazylię.
Crypturellus soui andrei – Trynidad i północno-wschodnia Wenezuela.
Crypturellus soui caucae – północno-środkowa Kolumbia.
Crypturellus soui harterti – zachodnia Kolumbia i zachodni Ekwador.
Crypturellus soui caquetae – południowo-wschodnia Kolumbia.
Crypturellus soui nigriceps – wschodni Ekwador i północno-wschodnie Peru.
Crypturellus soui albigularis – północna i wschodnia Brazylia.
Crypturellus soui inconspicuus – środkowe Peru po wschodnią Boliwię.

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Kusacz czarnogłowy jest długi na około 22–24 cm, waży 220 g. Jest to bardzo skryty i samotniczy gatunek. Pomimo tego, że jest podobny do kuraków, takich jak przepiórka czy głuszec, nie jest w żadnym stopniu powiązany z tymi zwierzętami. To przysadzisty ptak rozpoznawany po niewielkich rozmiarach i braku czuba z piór na głowie. Ma przeważnie ciemnobrązowe upierzenie, a tylko na głowie szare. Pióra pod gardłem są nieco bledsze. Jego dziób jest brązowawy, brzuch cynamonowy, płowożółty. Samice są poniżej ubarwione jaśniej niż osobniki męskie – na rudo-brązowo. Nogi mogą być szarawe, oliwkowe albo żółtawe.

Kusacze czarnogłowe wydają długi, drżący gwizd, który jest słyszalny głównie o zmierzchu.

Środowisko[edytuj | edytuj kod]

Habitatem kusacza czarnogłowego są wilgotne lasy położone na dużej wysokości (około 2000 m n.p.m.), jak również inne wilgotne, wysoko położone siedliska w Centralnej i Południowej Ameryce, aż po południową Brazylię. Występuje na terenach od południowego Meksyku, przez Panamę po Amerykę Południową – Kolumbię, Wenezuelę, Gujanę, Surinam, Gujanę Francuską, Ekwador, Peru, północną Boliwię i większą część Brazylii.

Kusacz czarnogłowy jest rzadko widziany w ciemnych, gęstych lasach. Może być lokalizowany przez swoje rozwlekłe, podobne do gwizdu wołania (delikatne, opadające, ciche rżenie; również cykl pojedynczych nut, tempo wzrastające na końcu), wykonywane przez obie płcie.

Pożywienie[edytuj | edytuj kod]

Żywi się nasionami, jagodami i niektórymi owadami.

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Sezon rozrodczy kusacza czarnogłowego przebiega od maja do października. Jego gniazdo jest małym zagłębieniem w podszyciu leśnym, czasami wyściełanym kilkoma liśćmi, umiejscowionym przy drzewie lub krzaku. Ptak składa dwa błyszczące, ciemnofioletowe, barwne jaja, chociaż zdarza się, że znosi tylko jedno. Rozmiar jaj wynosi około 41 na 32 mm. Są wysiadywane przez osobnika męskiego. Młode szybko dojrzewają i mogą biegać niedługo po wylęgnięciu.

Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

Przez IUCN gatunek klasyfikowany jest jako najmniejszej troski (LC, Least Concern). W 2008 roku organizacja Partners in Flight szacowała, że liczebność światowej populacji mieści się w przedziale 0,5–5,0 milionów osobników. Globalny trend liczebności oceniany jest jako spadkowy ze względu na wylesianie i polowania^[15].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Crypturellus soui, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c J. Hermann: Tabula affinitatum animalium olim academico specimine edita: nunc uberiore commentario illustrata cum annotationibus ad historiam naturalem animalium augendam facientibus. Argentorati: Impensis Joh. Georgii Treuttel, Bibliopolae, 1783, s. 165. (łac.).
↑ ^a ^b P.L. Sclater. List of Birds collected by M. A. Boucard in the State of Oaxaca in South-western Mexico, with Descriptions of New Species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 27 (3), s. 392, 1859. (ang.).
↑ ^a ^b J. Cabanis. Uebersicht der im Berliner Museum befindlichen Vögel von Costa-Rica. „Journal für Ornithologie”. Neue (Zweite) Folge. 17, s. 212, 1869. (niem.).
↑ ^a ^b O. Bangs. Descriptions of seven new subspecies of American birds. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 18, s. 151, 1905. (ang.).
↑ ^a ^b M.A. Carriker. An Annotated List of the Birds of Costa Rica Including Cocos Island. „Annals of the Carnegie Museum”. 6, s. 379, 1910. (ang.).
↑ ^a ^b F.M. Chapman. Diagnoses of apparently new Colombian birds. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 31, s. 141, 1912. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Brabourne i Chubb 1914 ↓, s. 319, 321.
↑ ^a ^b Brabourne i Chubb 1914 ↓, s. 320.
↑ ^a ^b F.M. Chapman. Diagnoses of apparently new Colombian birds. IV. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 34, s. 635, 1915. (ang.).
↑ ^a ^b F.M. Chapman. Descriptions of proposed new birds from Venezuela, Colombia, Ecuador, Peru, and Chile. „American Museum Novitates”. 96, s. 1, 1923. (ang.).
↑ ^a ^b J.W. Aldrich. Annotated list of birds of the Western Slope of the Azuero Peninsula. „Scientific publications of the Cleveland Museum of Natural History”. 7, s. 30, 1937. (ang.).
↑ F.A. Wetmore. An additional race of the pileated tinamou from Panama. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 76, s. 173, 1963. (ang.).
↑ M.A. Carriker. Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 87, s. 315, 1935. JSTOR: 4064218. (ang.).
↑ ^a ^b Crypturellus soui, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Tinamidae Gray,GR, 1840 (1831) - kusacze - Tinamous (wersja: 2018-03-31). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-01].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ratites: Ostriches to Tinamous. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-01]. (ang.).
↑ Little Tinamou (Crypturellus soui). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-12)]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

W. Brabourne & Ch. Chubb. A Key to the Species of the Genus Crypturus, with Descriptions of some new Forms. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 14, s. 319–322, 1914. (ang.).
Steven L.S.L. Hilty Steven L.S.L., Birds of Venezuela, London: Christopher Helm, 2017, ISBN 0-7136-6418-5 .
RichardR. French RichardR., John P.J.P. O’Neil John P.J.P., Don R.D.R. Eckelberry Don R.D.R., A Guide to the Birds of Trinidad and Tobago, wyd. 2, Comstock Publishing, 1991, ISBN 0-8014-9792-2 .

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Crypturellus soui, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Hermann-2] J. Hermann: Tabula affinitatum animalium olim academico specimine edita: nunc uberiore commentario illustrata cum annotationibus ad historiam naturalem animalium augendam facientibus. Argentorati: Impensis Joh. Georgii Treuttel, Bibliopolae, 1783, s. 165. (łac.).

[Sclater-3] P.L. Sclater. List of Birds collected by M. A. Boucard in the State of Oaxaca in South-western Mexico, with Descriptions of New Species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 27 (3), s. 392, 1859. (ang.).

[Cabanis-4] J. Cabanis. Uebersicht der im Berliner Museum befindlichen Vögel von Costa-Rica. „Journal für Ornithologie”. Neue (Zweite) Folge. 17, s. 212, 1869. (niem.).

[Bangs-5] O. Bangs. Descriptions of seven new subspecies of American birds. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 18, s. 151, 1905. (ang.).

[Carriker1910-6] M.A. Carriker. An Annotated List of the Birds of Costa Rica Including Cocos Island. „Annals of the Carnegie Museum”. 6, s. 379, 1910. (ang.).

[Chapman1912-7] F.M. Chapman. Diagnoses of apparently new Colombian birds. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 31, s. 141, 1912. (ang.).

[CITEREFBrabourneChubb1914[https://www.biodiversitylibrary.org/page/18616554_319],_[https://www.biodiversitylibrary.org/page/18616556_321]-8] Brabourne i Chubb 1914 ↓, s. 319, 321.

[CITEREFBrabourneChubb1914[https://www.biodiversitylibrary.org/page/18616555_320]-9] Brabourne i Chubb 1914 ↓, s. 320.

[Chapman1915-10] F.M. Chapman. Diagnoses of apparently new Colombian birds. IV. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 34, s. 635, 1915. (ang.).

[Chapman1923-11] F.M. Chapman. Descriptions of proposed new birds from Venezuela, Colombia, Ecuador, Peru, and Chile. „American Museum Novitates”. 96, s. 1, 1923. (ang.).

[Aldrich-12] J.W. Aldrich. Annotated list of birds of the Western Slope of the Azuero Peninsula. „Scientific publications of the Cleveland Museum of Natural History”. 7, s. 30, 1937. (ang.).

[Wetmore-13] F.A. Wetmore. An additional race of the pileated tinamou from Panama. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 76, s. 173, 1963. (ang.).

[Carriker1935-14] M.A. Carriker. Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 87, s. 315, 1935. JSTOR: 4064218. (ang.).

[iucn-15] Crypturellus soui, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-16] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Tinamidae Gray,GR, 1840 (1831) - kusacze - Tinamous (wersja: 2018-03-31). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-01].

[ioc-17] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ratites: Ostriches to Tinamous. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-01]. (ang.).

[ibc-18] Little Tinamou (Crypturellus soui). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-12)]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]