Kusacz kasztanowaty

Kusacz kasztanowaty
	Crypturellus obsoletus
	(Temminck, 1815)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Nadrząd	ptaki paleognatyczne
Rząd	kusacze
Rodzina	kusacze
Rodzaj	Crypturellus
Gatunek	kusacz kasztanowaty
Synonimy
	Tinamus obsoletus Temminck, 1815; Tinamus castaneus P.L. Sclater, 1858; Crypturus cerviniventris P.L. Sclater & Salvin, 1873; Crypturus griseiventris Salvadori, 1895; Crypturus obsoletus punensis Chubb, 1917; Crypturus obsoletus ochraceiventris Stolzmann, 1926; Crypturornis hynochracea Miranda-Ribeiro, 1938;
	Tinamus obsoletus Temminck, 1815; Tinamus castaneus P.L. Sclater, 1858; Crypturus cerviniventris P.L. Sclater & Salvin, 1873; Crypturus griseiventris Salvadori, 1895; Crypturus obsoletus punensis Chubb, 1917; Crypturus obsoletus ochraceiventris Stolzmann, 1926; Crypturornis hynochracea Miranda-Ribeiro, 1938;
Podgatunki
	C. o. cerviniventris (P.L. Sclater & Salvin, 1873); C. o. knoxi Phelps, Jr., 1976; C. o. castaneus (P.L. Sclater, 1858); C. o. ochraceiventris (Stolzmann, 1926); C. o. traylori Blake, 1961; C. o. punensis (Chubb, 1918); C. o. griseiventris (Salvadori, 1895); C. o. hypochraceus (Miranda-Ribeiro, 1938); C. o. obsoletus (Temminck, 1815);
	C. o. cerviniventris (P.L. Sclater & Salvin, 1873); C. o. knoxi Phelps, Jr., 1976; C. o. castaneus (P.L. Sclater, 1858); C. o. ochraceiventris (Stolzmann, 1926); C. o. traylori Blake, 1961; C. o. punensis (Chubb, 1918); C. o. griseiventris (Salvadori, 1895); C. o. hypochraceus (Miranda-Ribeiro, 1938); C. o. obsoletus (Temminck, 1815);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kusacz kasztanowaty^[12] (Crypturellus obsoletus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kusaczy (Tinamidae), zamieszkujący Amerykę Południową.

Podgatunki i zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Kusacz kasztanowaty występuje w zależności od podgatunku^[13]^[14]^[12]:

C. obsoletus cerviniventris – północna Wenezuela.
C. obsoletus knoxi – północno-zachodnia Wenezuela.
kusacz rdzawobrzuchy (C. obsoletus castaneus) – wschodnia Kolumbia do północnego Peru.
C. obsoletus ochraceiventris – środkowe Peru.
kusacz peruwiański (C. obsoletus traylori) – południowo-wschodnie Peru.
C. obsoletus punensis – południowo-wschodnie Peru, północna Boliwia.
kusacz szarogłowy (C. obsoletus griseiventris) – północno-środkowa Brazylia.
C. obsoletus hypochraceus – południowo-zachodnia Brazylia.
kusacz kasztanowaty (C. obsoletus obsoletus) – południowa Brazylia, Paragwaj, północno-wschodnia Argentyna.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 25–30,5 cm; masa ciała dwóch samic 490 g i 600 g^[14]. Wierzch ciemny, kasztanowatobrązowy i bez rysunku. Ciemię ciemniejsze, boki głowy brązowoszare, gardło szarawe. Spód ciała rdzawobrązowy, na bokach czarne prążki. Nogi żółtawoszare.

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Spotykany od tropikalnych nizin po krańce strefy umiarkowanej, na obrzeżach lasów.

Płochliwy; lata niechętnie, zwykle ucieka na piechotę.

Status[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kusacza kasztanowatego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność populacji nie została oszacowana; w 1996 roku ptak ten opisywany był jako dość pospolity. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za stabilny^[11].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Crypturellus obsoletus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Temminck: Histoire naturelle generale des pigeons et des gallinaces. T. 3. Amsterdam: J.C. Sepp & fils, 1815, s. 588, 751. (fr.).
↑ ^a ^b P.L. Sclater. Description of eleven new species of birds from tropical America. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 25, s. 277, 1857. (ang.).
↑ ^a ^b P.L. Sclater & O. Salvin. On some Venezuelan Birds collected by Mr. James M. Spence. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1873 (2), s. 512, 1873. (ang.).
↑ ^a ^b T. Salvadori: Catalogue of the Chenomorphæ (Palamedeæ, Phœnicopteri, Anseres) Crypturi, and Ratitæ in the collection of the British Museum. Cz. 27. Printed by order of the Trustees: London, 1895, s. 514, 521, seria: Catalogue of the Birds in the British Museum. (ang.).
↑ ^a ^b Ch. Chubb. Descriptions of new forms of South-American birds. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 38, s. 30, 1917. (ang.).
↑ ^a ^b J.S. Stolzmann. Rewizja ptaków neotropikalnych w zbiorach Polskiego Państwowego Muzeum Przyrodniczego. I. / Revision des oiseaux néotropicaux de la collection du Musée Polonais d’Histoire Naturelle à Varsovie. I. „Prace Zoologiczne Polskiego Państwowego Muzeum Przyrodniczego / Annales Zoologici Musei Polonici Historiae Naturalis”. 5 (4), s. 199, 1926. (fr. • pol.).
↑ ^a ^b A. de Miranda Ribeiro. Notas ornitológicas. „Revista do Museu Paulista”. 23, s. 763, 1937. (ang.).
↑ W.H. Phelps. Descripción de una raza geográfica de Crypturellus obsoletus (Aves: Tinamidae) de Los Andes de Venezuela. „Boletín de la Sociedad Venezolana de Ciencias Naturales”. 32, s. 16, 1976. (hiszp.).
↑ E.R. Blake. A new Peruvian race of Crypturellus obsoletus. „Fieldiana Zoology”. 39 (51), s. 573, 1961. (ang.).
↑ ^a ^b BirdLife International, Crypturellus obsoletus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-10-11] (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Tinamidae Gray,GR, 1840 (1831) - kusacze - Tinamous (wersja: 2021-04-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-10-11].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ratites: Ostriches to Tinamous. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-01]. (ang.).
↑ ^a ^b V. Gomes: Brown Tinamou (Crypturellus obsoletus), version 1.0. W: T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.brotin1.01. [dostęp 2020-05-30]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

A. Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Crypturellus obsoletus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Temminck-2] C.J. Temminck: Histoire naturelle generale des pigeons et des gallinaces. T. 3. Amsterdam: J.C. Sepp & fils, 1815, s. 588, 751. (fr.).

[Sclater-3] P.L. Sclater. Description of eleven new species of birds from tropical America. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 25, s. 277, 1857. (ang.).

[Sclater&Salvin-4] P.L. Sclater & O. Salvin. On some Venezuelan Birds collected by Mr. James M. Spence. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1873 (2), s. 512, 1873. (ang.).

[Salvadori-5] T. Salvadori: Catalogue of the Chenomorphæ (Palamedeæ, Phœnicopteri, Anseres) Crypturi, and Ratitæ in the collection of the British Museum. Cz. 27. Printed by order of the Trustees: London, 1895, s. 514, 521, seria: Catalogue of the Birds in the British Museum. (ang.).

[Chubb-6] Ch. Chubb. Descriptions of new forms of South-American birds. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 38, s. 30, 1917. (ang.).

[Stolzmann-7] J.S. Stolzmann. Rewizja ptaków neotropikalnych w zbiorach Polskiego Państwowego Muzeum Przyrodniczego. I. / Revision des oiseaux néotropicaux de la collection du Musée Polonais d’Histoire Naturelle à Varsovie. I. „Prace Zoologiczne Polskiego Państwowego Muzeum Przyrodniczego / Annales Zoologici Musei Polonici Historiae Naturalis”. 5 (4), s. 199, 1926. (fr. • pol.).

[Miranda-Ribeiro-8] A. de Miranda Ribeiro. Notas ornitológicas. „Revista do Museu Paulista”. 23, s. 763, 1937. (ang.).

[Phelps-9] W.H. Phelps. Descripción de una raza geográfica de Crypturellus obsoletus (Aves: Tinamidae) de Los Andes de Venezuela. „Boletín de la Sociedad Venezolana de Ciencias Naturales”. 32, s. 16, 1976. (hiszp.).

[Blake-10] E.R. Blake. A new Peruvian race of Crypturellus obsoletus. „Fieldiana Zoology”. 39 (51), s. 573, 1961. (ang.).

[iucn-11] BirdLife International, Crypturellus obsoletus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-10-11] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-12] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Tinamidae Gray,GR, 1840 (1831) - kusacze - Tinamous (wersja: 2021-04-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-10-11].

[ioc-13] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ratites: Ostriches to Tinamous. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-01]. (ang.).

[Gomes-14] V. Gomes: Brown Tinamou (Crypturellus obsoletus), version 1.0. W: T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.brotin1.01. [dostęp 2020-05-30]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]