Kuskus czarnoplamy
| Spilocuscus rufoniger | |||
| (Zimara, 1937)[1] | |||
 Indonezyjski znaczek z 2012 roku | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
kuskus czarnoplamy | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Kuskus czarnoplamy (Spilocuscus rufoniger) – gatunek ssaka z podrodziny pałanek (Phalangerinae) w obrębie rodziny pałankowatych (Phalangeridae), przypominający wyglądem małpiatkę, endemit lasów północnej Nowej Gwinei.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1937 roku austriacki herpetolog Rudolf Zimara jako podgatunek kuskusa plamistego i nadając mu nazwę Phalanger maculatus rufoniger[1]. Miejsce typowe to Sattelberg, Morobe, Papua-Nowa Gwinea[4][5][6]. Holotyp to dorosła samica[7].
Obecnie (2023) nie rozpoznano żadnego podgatunku, ale warto byłoby dokonać przeglądu zmienności w zasięgu występowania tego gatunku[5]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[5].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Spilocuscus: gr. σπιλος spilos ‘plama’; rodzaj Cuscus Illiger, 1811 (pałanka)[8].
- rufoniger: łac. rufus ‘rumiany, rudy’; niger ‘czarny’[9].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Kuskus czarnoplamy występuje w północnej części Nowej Gwinei, od półwyspu Ptasia Głowa na wschód do półwyspu Huon i najprawdopodobniej obejmuje również wyspę Yapen; istnieje niewielka liczba obserwacji z południowej części Nowej Gwinei, z obszaru rzeki Lorentz i górnego biegu rzeki Fly[10][5][11].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 58–69 cm (średnio 61,9 cm), długość ogona 45–65 cm (średnio 56,3 cm); masa ciała 5,5–6,6 kg (średnio 6,2 kg)[10]. Odznacza się pionowo rozszczepiającymi się źrenicami, wykorzystywanymi nocą.
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Kuskus czarnoplamy prowadzi nadrzewny tryb życia. Jest zwierzęciem leśnym, zasiedlającym tereny od poziomu morza do 1200 m n.p.m. Kuskusy czarnoplame są samotnymi wszystkożercami, prowadzącymi nocny tryb życia.
Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii CR (ang. critically endangered ‘krytycznie zagrożony’)[3]. Pierwotne obszary występowania wciąż się kurczą, co spowodowane jest przez karczowanie lasów pod pola uprawne i plantacje. Kuskusy czarnoplame były też zwierzętami łownymi[12][13].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c R. Zimara. Beobachtungen an Säugetieren aus NeuGuinea. „Anzeiger (Österreichische Akademie der Wissenschaften Mathematisch-Naturwissenschaftliche Klasse)”. 74, s. 35, 1937. (niem.).
- ↑ Tate 1945 ↓, s. 4.
- ↑ a b T. Leary i inni, Spilocuscus rufoniger, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-2 [dostęp 2023-08-04] (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Spilocuscus rufoniger. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-08-04].
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 82. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Spilocuscus rufoniger (Zimara, 1937). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-04]. (ang.).
- ↑ Tate 1945 ↓, s. 27.
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 642, 1904. (ang.).
- ↑ rufoniger, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-08-04] (ang.).
- ↑ a b K. Helgen & S. Jackson: Family Phalangeridae (Cuscuses, Brush-tailed Possums and Scaly-tailed Possum). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 495. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
- ↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 56. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ 92. Black-spotted Cuscus. edgeofexistence.org. [dostęp 2022-02-07]. (ang.).
- ↑ Black Spotted Cuscus. eol.org. [dostęp 2022-02-07]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- G.H.H. Tate. The marsupial genus Phalanger. „American Museum novitates”. 1283, s. 1–41, 1945. (ang.).