Lamna śledziowa
| Lamna nasus[1] | |||||
| (Bonnaterre, 1788)[2] | |||||
| |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
lamna śledziowa | ||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[13] | |||||
 | |||||
| Zasięg występowania | |||||
| |||||
Lamna śledziowa[14], lamna[15], żarłacz śledziowy[16], rekin śledziowy[17] (Lamna nasus) – gatunek ryby lamnokształtnej z rodziny lamnowatych (Lamnidae).
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Żarłacz śledziowy ma antytropikalne i dysjunktywne rozmieszczenie, występując na północnym Atlantyku i półkuli południowej w wodach umiarkowanych i zimno-umiarkowanych.[18]
Na północno-wschodnim Atlantyku występuje u wybrzeży Grenlandii, Islandii, Norwegii, Wysp Brytyjskich, Szwecji, Niemiec, Francji, na południe od Hiszpanii, Portugalii (w tym Azorów) i Maroka.[19] Szacuje się jednak, że jego populacja w północno-wschodnim Atlantyku zmniejszyła się o 80–95% w ciągu ostatnich trzech pokoleń (57 lat).[20]
Historycznie występował również w całym Morzu Śródziemnym, ale obecnie nie ma pewności, jaki obszar Morza Śródziemnego zamieszkuje ten gatunek.[19] Uważa się jednak, że zniknął przynajmniej z zachodniego regionu.[19]
W przeszłości za obszar występowania tej ryby uważano także cały akwen Morza Bałtyckiego.[21] Obecnie jednak uważa się, że w Morzu Bałtyckim ryba ta regularnie występuje tylko w cieśninie Kattegat pomiędzy Danią a Szwecją,[18][20][22] gdzie i tak pojawia się bardzo rzadko.[20] Ryba ta jest największym z trzech gatunków rekinów występujących naturalnie w Bałtyku.[potrzebny przypis]
Żarłacze śledziowe nie występują na północnym Pacyfiku, gdzie są zastępowane przez swojego krewnego, rekina łososiowego.[18]
W strefie otwartego morza, zwykle w górnych warstwach wody, jest to najdalej na północ wypływający rekin.[potrzebny przypis]
Cechy morfologiczne
[edytuj | edytuj kod]Osiąga maksymalnie do 3,5 m długości i masę 150–200 kg. Ciało wrzecionowate, stosunkowe krótkie, ze stożkowatym pyskiem. Uzębienie w obu szczękach w postaci wąskich zębów. Płetwa grzbietowa podwójna, druga znacznie mniejsza. Płetwa ogonowa w kształcie półksiężyca.
Grzbiet ciemno- lub niebieskoszary. Strona brzuszna czysto biała. Płetwy grzbietowe ciemno zabarwione, przednia z nich zazwyczaj jasno obrzeżona.
Ataki na człowieka
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten rzadko atakuje ludzi. Międzynarodowy rejestr ataków rekinów (ang. International Shark Attack File) zawiera jedynie dwa niesprowokowane ataki, jeden u wybrzeży Anglii i jeden u wybrzeży Kanady, oba na nurków i oba bez skutków śmiertelnych.[23]
Gatunek został także sfilmowany, wykonując szybkie ruchy w kierunku nurków pracujących przy platformach wiertniczych na Morzu Północnym, jednak bez wyrządzania szkody. Jest to prawdopodobnie zachowanie obronne lub powodowane ciekawością.[23]
Odżywianie
[edytuj | edytuj kod]Żywi się rybami ławicowymi i głowonogami.
Rozród
[edytuj | edytuj kod]Osiąga dojrzałość płciową przy długości około 1,5 m. Ryba jajożyworodna. W miocie rodzi się 1 lub 2, rzadko 3 młode.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Lamna nasus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b J.P. Bonnaterre: Tableau encyclopédique et méthodique des trois regnes de la nature, Dédié et présenté a M. Necker, Ministre d’Etat, & Directeur Général des Finances. Ichthyologie. Paris: Chez Panckoucke, 1788, s. 10, ryc. 85 (fig. 350). (fr.).
- ↑ J.F. Gmelin: Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. T. 1. Cz. 3. Lipsiae: Impensis Georg. Emanuel. Beer., 1789, s. 1497. (łac.).
- ↑ J.J. Walbaum: Petri Artedi sueci genera piscium in quibus systema totum ichthyologiae proponitur cum classibus, ordinibus, generum characteribus, specierum differentiis, observationibus plurimis: redactis speciebus 242 ad genera 52: Ichthyologiae pars 3. Grypeswaldiae: Ant. Ferdin. Röse, 1792, s. 517. (łac.).
- ↑ W. Turton: A general system of nature, through the three grand kingdoms of animals, vegetables, and minerals, systematically divided into their several classes, orders, genera, species, and varieties, with their habitations, manners, economy, structure, and peculiarities. Cz. 1. London: Printed for Lackington, Allen, and Co, 1800–1802, s. 920. (ang.).
- ↑ G. Shaw: General zoology, or Systematic natural history. T. 5: Pisces. Cz. 1. London: G. Kearsley, 1804, s. 350. (ang.).
- ↑ W.E. Leach. Some observations on the genus Squalus of Linné, with descriptions and outline figures of two British species. „Memoirs of the Wernerian Natural History Society”. 2, s. ryc. 2, fig. 2, 1818. (ang.).
- ↑ J. Fleming: A history of British animals: exhibiting the descriptive characters and systematical arrangement of the genera and species of quadrupeds, birds, reptiles, fishes, mollusca, and radiata of the United Kingdom; including the indigenous, extirpated, and extinct kinds, together with periodical and occasional visitants. Edinburgh: Bell & Bradfute, 1828, s. 169. (ang.).
- ↑ T.N. Gill. Catalogue of the fishes of the eastern coast of North America, from Greenland to Georgia. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 13, s. 60, 1861. (ang.).
- ↑ T.N. Gill. Squalorum generum novorum descriptiones diagnosticae. „Annals of the Lyceum of Natural History of New York”. 7, s. 409, 1862. (łac.).
- ↑ C. Pérez Canto. Historia natural: Estudio sobre algunos escualos de la costa de Chile. „Anales de la Universidad de Chile”. 69, s. 1, 1886. (hiszp.).
- ↑ W.J. Phillipps. Sharks on New Zealand: No. 4. „The New Zealand Journal of Science and Technology”. 16 (4), s. 239, fig. 3, 1935. (ang.).
- ↑ C.L. Rigby i inni, Lamna nasus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-08-23] (ang.).
- ↑ Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby morskie. Leksykon przyrodniczy. Henryk Garbarczyk i Eligiusz Nowakowski. Warszawa: Świat Książki, 1996. ISBN 83-7129-306-2.
- ↑ K. Kowalska, J.M. Rembiszewski & H. Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
- ↑ G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
- ↑ Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.
- ↑ a b c C.L. Rigby i inni, Lamna nasus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-08-08] (ang.).
- ↑ a b c C.L. Rigby i inni, Lamna nasus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-08-08] (ang.).
- ↑ a b c HELCOM Red List of Baltic Sea species in danger of becoming extinct. „Baltic Sea Environment Proceedings No. 140”, s. 1–4, 2013. Helsinki Commission. ISSN 0357-2994. [dostęp 2024-08-08].
- ↑ Lamna nasus (Bonnaterre, 1788), [w:] Leonard J.V. Compagno, Sharks of the world : an annotated and illustrated catalogue of shark species known to date, wyd. 1, t. 2, Bullhead, mackerel and carpet sharks (Heterodontiformes, Lamniformes and Orectolobiformes), Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations, 2002, s. 123, ISBN 978-92-5-104543-5, ISSN 1020-8682 [dostęp 2024-08-07] (ang.).
- ↑ HELCOM Map and data service [online], maps.helcom.fi [dostęp 2024-08-07].
- ↑ a b Brenda Roman: Lamna nasus — discover fishes. Florida Museum of Natural History. [dostęp 2024-08-07]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby morskie. Warszawa: Świat Książki, 1996. ISBN 83-7129-306-2.
- Lamna nasus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 28 lipca 2009]