Lejkóweczka postrzępiona
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
lejkóweczka postrzępiona |
| Nazwa systematyczna | |
| Clitocybula lacerata (Scop.) Métrod Revue Mycol., Paris 17(1): 74 (1952) | |
Lejkóweczka postrzępiona (Clitocybula lacerata (Scop.) Métrod) – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Clitocybe, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1772 r. Joannes Antonius Scopoli nadając mu nazwę Agaricus laceratus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadał mu Georges Métrod w 1952 r.[1]
Ma 8 synonimów. Niektóre z nich:
- Baeospora lacerata (Scop.) Zerova 1979
- Collybia lacerata Gillet 1876
- Fayodia lacerata (Scop.) Singer 1944
- Hydropus laceratus (Scop.) Kühner 1980[2].
Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 1,5–4 cm, początkowo szeroko wypukły, później płaski, w końcu płytko pogłębiony. Powierzchnia z przylegającymi, promieniście ułożonymi włókienkami, w stanie świeżym tłusta, jasnoszara, z szarobrązowym środkiem[4].
Zbiegające na trzon, rzadkie, z międzyblaszkami, woskowate, kruche, białe. Charakterystyczną cechą jest występowanie poprzecznych anastomoz[4].
Wysokość 3–4 cm, grubość 2–5 mm, cylindryczny lub nieco rozszerzony na wierzchołku, pusty wewnątrz. Powierzchnia bardzo drobno owłosiona lub niemal naga, biaława do jasnoszarej[4].
Cienki, białawy do szarawego, nie zmienia się podczas krojenia. Zapach i smak piżmowy i nieprzyjemny[4].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki 4-sterygmatowe. Pleurocystyd i cheilocystyd brak. Zarodniki 6–9,5 × 3,5–5 µm, elipsoidalne, gładkie, szkliste w KOH, słabo amyloidalne. Strzępki w skórce o szerokości 2,5–5 µm, gładkie, szkliste w KOH, ze sprzążkami[4].
- Gatunki podobne
Lejkóweczka postrzępiona bywa mylona z pieniążnicą szerokoblaszkową (Megacollybia platyphylla)[3], Megacollybia rodmanii i niektórymi lejkówkami. Odróżnia się od nich poprzecznymi anastomozami w blaszkach i mikroskopowo, zwłaszcza amyloidalnymi zarodnikami. Od lejkówek lejkóweczka postrzępiona odróżnia się stosunkowo dużymi rozmiarami, tendencją do wzrostu gromadnego lub w luźnych skupiskach oraz mikroskopijnymi szczegółami budowy[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Znane jest występowanie lejkówki rowkowanej w Ameryce Północnej, Środkowej, Europie, Afryce i Azji. Najwięcej stanowisk podano w Europie[5]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył tylko 4 stanowiska tego gatunku[3]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V– gatunek narażony na wymarcie, który w najbliższej przyszłości zapewne przesunie się do kategorii wymierających, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[7].
Grzyb saprotroficzny nadrzewny występujący w lasach na martwym drewnie leżącym na ziemi, zwłaszcza jodły i świerka[3], ale także na drewnie drzew liściastych. Często wyrasta na zagrzebanych w ziemi kawałkach drzewa, wskutek czego wydaje się, że rośnie na ziemi. Owocniki tworzą się pojedynczo, w rozproszeniu, w kępkach lub w luźnych skupiskach latem i jesienią[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-12-28] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-12-28] (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Michael Kuo, Clitocybula lacerata [online], Mushroom Expert [dostęp 2022-12-28] (ang.).
- ↑ Występowanie Clitocybula lacerata na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2022-12-28] (ang.).
- ↑ Aktualne stanowiska lejkóweczki postrzępionej w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2022-12-28].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.