Lepkozorek śluzowaty
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd |
Geoglossales |
| Rodzina |
Geoglossaceae |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
lepkozorek śluzowaty |
| Nazwa systematyczna | |
| Glutinoglossum glutinosum (Pers.) Hustad, A.N. Mill., Dentinger & P.F. Cannon Persoonia 31: 104 (2013) | |
Lepkozorek śluzowaty (Glutinoglossum glutinosum (Pers.) Hustad, A.N. Mill., Dentinger & P.F. Cannon) – gatunek grzybów z monotypowej klasy Geoglossomycetes[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Glutinoglossum, Geoglossaceae, Geoglossales, Incertae sedis, Geoglossomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1796 r. Christiaan Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Geoglossum glutinosum. Obecną nazwę nadali mu Vincent P. Hustad, A.N. Miller., B.T.M. Dentinger i P.F. Cannon w 2013 r.[1] Synonimy:
- Cibalocoryne glutinosa (Pers.) S. Imai 1942
- Geoglossum glutinosum Pers. 1796
- Geoglossum glutinosum var. lubricum Pers. 1822
- Gloeoglossum glutinosum (Pers.) E.J. Durand 1908[2].
Nazwa polska na podstawie rekomendacji Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów[3]
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Tworzą się w rozproszeniu lub w skupiskach, są bardzo lepkie, w stanie wilgotnym galaretowate. Mają maczugowaty kształt, wysokość 15–55 mm i składają się z główki i trzonu. Czarna główka z hymenium zajmuje 1/3 do 1/2 ich długości, ma szerokość 3–6 mm, jest obustronnie spłaszczona, maczugowata, cylindryczna lub elipsoidalna, czasami z pionowym środkowym rowkiem. Trzon ciemnobrązowy do czarnego, nagi, lepki, o wysokości 10–40 mm i szerokości 2–3 mm[4].
- Cechy mikroskopowe
Parafizy w dolnej części szkliste, w górnej jasnobrązowe, o średnicy 2–4 μm u podstawy i 4–11 μm na wierzchołku, z napęczniałą, kulistą, szeroko jajowatą lub gruszkowatą komórką końcową, tworzące wzdłuż trzonu grubą galaretowatą warstwę. Worki smukłe, maczugowate (175–)220 – 265(–290) × (10 –)12 –16 μm, 8-zarodnikowe z amyloidalnym wierzchołkiem. Askospory maczugowate, prosto do lekko zakrzywionych (55–)70–90(–100) × 4–5,5 μm, początkowo bez przegród, w stanie dojrzałym zwykle z 3 lub 5 przegrodami, czasami z siedmioma, początkowo szkliste, w końcu brązowe[4].
- Gatunki podobne
Podobne gatunki możliwe są do odróżnienia tylko mikroskopowym badaniem zarodników, parafiz i worków[5].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Lepkozorek śluzowaty występuje na niektórych wyspach i na wszystkich kontynentach poza Afryką i Antarktydą. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony[6]. W Polsce M.A. Chmiel w 2006 r. przytoczyła 6 stanowisk[7], w późniejszych latach znaleziono jeszcze inne stanowiska tego gatunku[8]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów[9]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek rzadki, który najprawdopodobniej w najbliższej przyszłości przesunie się do kategorii zagrożonych wymarciem, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[10].
Grzyb naziemny, saprotrof[7]. Występuje na glebie i na spróchniałym drewnie drzew liściastych, na łąkach i przydrożach, na terenach podmokłych[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-02-23] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-02-23] (ang.).
- ↑ Rekomendacja nr 2/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online] [dostęp 2023-02-23].
- ↑ a b V.P. Hustad i inni, Generic circumscriptions in Geoglossomycetes, „Persoonia 31, 2013: 101–111”, 31, 2013, s. 101–111 (ang.).
- ↑ a b Glutinoglossum glutinosum / Géoglosse glutineux [online], Mycoquébec.org [dostęp 2023-01-23].
- ↑ Występowanie Glutinoglossum glutinosum na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-02-21].
- ↑ a b Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-01-23].
- ↑ Aktualne stanowiska lepkozorka śluzowatego w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-02-23].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.