Liternica nadrzewna
_M%C3%BCll._Arg_723567.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
liternica nadrzewna |
| Nazwa systematyczna | |
| Phaeographis dendritica (Ach.) Müll. Arg. Flora, Regensburg 65(24): 382 (1882) | |
Liternica nadrzewna (Phaeographis dendritica (Ach.) Müll. Arg.) – gatunek grzybów z rodziny literakowatych (Graphidaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Graphidaceae, Ostropales, Ostropomycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1803 r. Erik Acharius nadając mu nazwę Opegrapha dendritica. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1882 r. Johannes Müller Argoviensis[1]. Ma 15 synonimów. Są nimi m.in. wszystkie odmiany i formy[2]:
Nazwa polska według W. Fałtynowicza[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Tworzy cienką, lub średnio grubą, skorupiastą plechę o barwie blado szarozielonej, czasami z żółtym odcieniem. Powierzchnia przyprószona, gładka, matowa lub błyszcząca, czasami popękana. Fotobiontem są glony z rodzaju Trentepohlia. Znana jest wyłącznie w postaci teleomorfy[4].
Apotecja o wymiarach 0,5–3 × 0,3–0,5 mm, płaskie lub nieco wzniesione, zmienne, rozproszone, wydłużone, proste, zakrzywione, gwiaździste lub drzewkowato rozgałęzione. Tarczka o szerokości 0,16–0,30 mm, szeroko odsłonięta, końce zwykle ostre, od brązowych do czarnych, nieco biało oprószone, zwłaszcza na środku. Plecha pierwotna niepozorna. Brzeżek plechowy zagłębiony, cienki. Ekscypulum czarne. Ściany boczne o szerokości 10–15 μm. Hymenium o wysokości 90–120 μm i strzępkach nierozgałęzionych, brązowawych. Worki 8-zarodnikowe. Askospory (26–) 30–40 (–45) × 6–9 μm, z 5–10 poprzecznymi przegrodami. Są soczewkowate, szkliste, w stanie dojrzałym jasnobrązowe, pod działaniem jodu fioletowe. Mają galaretowatą ścianę zewnętrzną[4].
Reakcje chemiczne: plecha C–, K+ żółtoczerwona (kryształy), KC+ czerwona, Pd+ żółta do pomarańczowej (reakcje często niejednolite), UV–. Kwasy porostowe: norstyktowy i connorstyktowy[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Liternica nadrzewna występuje w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej, Europie, Azji i na wielu wyspach. W Europie notowana jest głównie w jej południowo-zachodniej i zachodniej części[5]. W Polsce notowana w latach 1870, 1886, 1912, 1961, 1998[3]. Jest uznana za wymarłą. W Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ma status RE – gatunek co do którego nie ma żadnej wątpliwości, że ostatni osobnik potencjalnie zdolny do reprodukcji w regionie wyginął lub zniknął z regionu[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-11-26].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-11-26].
- ↑ a b c Wiesław Fałtynowicz, Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski, Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003, ISBN 83-89648-06-7.
- ↑ a b c Phaeographis dendritica [online], Fungi of Great Britain and Ireland [dostęp 2021-11-26].
- ↑ Mapa występowania Phaeographis dendritica na świecie [online] [dostęp 2021-11-26].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.